ورزش مدارس زنگ زده است

این روزها حتی در برخی مدارس، حیاطی برای ورزش بچه‌ها وجود ندارد و مدرسه‌ها به آپارتمان‌هایی تبدیل شده‌اند که زنگ ورزش از آنها کوچ کرده است.

اوضاع در شهرهای کوچک و روستاها به مراتب بدتر است. در خیلی از مدارس دور افتاده کشور، هیچ‌گونه امکانات و زیرساختی برای ورزش بچه‌ها وجود ندارد و ساده‌ترین امکانات ورزشی هم در این مدارس پیدا نمی‌شود.

امروز را روز تربیت بدنی و ورزش نامگذاری کرده‌اند؛ روزی که با بسیاری از فضاهای آموزشی ما در مدارس و دانشگاه‌ها بیگانه است.

حتی در کلانشهری مثل تهران که انتظار می‌رود امکانات ورزشی در مدارس آن در سطح قابل قبولی باشد، اما آمارها کاملا خلاف توقعات است.

همین چند هفته قبل، حسن محمدی، معاون تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش شهر تهران، با اشاره به سرانه نامساعد ورزشی در مدارس تهران، یادآور شد: فضای تخصصی ورزشی غیر از حیاط مدرسه در تهران به ازای هر دانش‌آموز، حدود دو دهم مترمربع است که در واقع سرانه فضای تخصصی ورزشی در تهران، از میانگین کشوری پایین‌تر است.

البته معاون تربیت بدنی و سلامت وزیر آموزش و پرورش معتقد است که اوضاع ورزش در مدارس به نسبت سال‌های قبل، خیلی بهتر شده است.

مهرزاد حمیدی از افزایش 50 درصدی سرانه فضاهای ورزشی دانش‌ آموزی در سال 95 نسبت به ابتدای سال 92 خبر داده و گفته است: سرانه فضاهای ورزشی دانش‌ آموزی در ابتدای سال 92، حدود 0.24 مترمربع بود که خوشبختانه در اواخر سال 95 این میزان به 0.36 متر مربع رسیده است.

با این وجود هنوز هم فاصله بسیار زیادی با سرانه ورزش در کشورهای توسعه یافته داریم. به طور مثال گفته می‌شود که فضاهای ورزشی مدارس ژاپن، هشت برابر کل اماکن ورزشی در ایران است. همچنین سرانه فضای ورزشی کشور نیز یک سوم استانداردهای جهانی است که البته در این بین، تایوان و ژاپن در صدر فضاهای ورزشی قرار دارند و در رتبه‌های بعدی نیز دانمارک، استرالیا، لهستان و آلمان جای گرفته‌اند.

گول افزایش سرانه ورزشی را نخوریم

در شرایطی که معاون تربیت بدنی و سلامت وزیر آموزش و پرورش از افزایش 50درصدی سرانه فضاهای ورزشی دانش‌آموزی در چند سال اخیر خبر داده است، اما اکبر فرید فتحی، استاد تربیت بدنی دانشگاه در گفت‌وگو با جام‌جم تاکید دارد که این روزها اصلا در دنیا، مبحثی به اسم سرانه ورزشی مدارس، مطرح نیست، بلکه برای سنجش ورزش در جامعه از متغیر «نفر ـ ساعت» استفاده می‌شود. یعنی از یک فضای ورزشی در هر ساعت، چند نفر بهره می‌برند که آمار ما در این زمینه، بسیار خراب است.

به گفته این کارشناس تربیت بدنی، انبوهی از زمین‌های ورزشی در مدارس داریم که اصلا قابل استفاده نیست و حتی در برخی مدارس روستایی، حتی یک توپ ورزشی هم پیدا نمی‌شود، اما وجود همین زمین‌های خاکی و بدون امکانات، فقط آمار سرانه ورزش مدارس کشور را بالا برده است، بدون آن که موجب تقویت ورزش در مدارس شود.

فرید فتحی، مشکل دیگر ورزش مدارس را در تعریف نادرست «ورزش تربیتی» می‌داند.

او تاکید می‌کند: در این تعریف باید ورزش تربیتی مدارس موجب ایجاد عادات مثبت و تقویت ارزش‌هایی مثل نظم، احترام، عزت نفس و اعتماد به نفس در بین دانش‌آموزان شود، اما متاسفانه ورزش مدارس ما از «ورزش تربیتی» فاصله گرفته و به سمت ورزش رقابتی رفته است.

حساسیت از دست رفته زنگ ورزش

«معلم ورزش تحت هیچ شرایطی نبایدکوتاه بیاید و حاضر شود وقت زنگ ورزش را به درسی دیگر اختصاص دهند.» اینها بخشی از گفته‌های محسن باقریان، عضو هیات علمی دانشگاه در رشته تربیت بدنی است که در گفت‌وگو با جام‌جم بر آن تاکید می‌کند: باید والدین هم آگاه شده و نسبت به زنگ ورزش در مدارس حساس شوند، اما گاهی می‌بینیم حتی خود اولیای مدرسه از این‌که زنگ ورزش مدرسه لغو شده و جایش را به یک درس دیگر داده است، نه تنها ناراحت نمی‌شوند بلکه خوشحال هم می‌شوند؛ طوری که به خیال خودشان، نمره فرزندشان در درس‌های دیگر بهتر می‌شود، غافل از این‌که نبود زنگ ورزش در مدارس می‌تواند بار بیماری‌های جسمی و حتی روانی را در بین دانش آموزان افزایش دهد.

باقریان بر این باور است که اگر زیرساخت‌های ورزشی در مدارس ما تقویت شود و مدیران مدارس هم بر اهمیت زنگ ورزش مدارس تاکید داشته باشند، در این صورت خود به خود پایه‌های قوی‌تری نیز برای ورزش قهرمانی کشور ریخته می‌شود و آینده‌سازان سالم‌تری تحویل جامعه می‌شود.

به گفته این استاد دانشگاه در این مسیر نیز باید از تجارب کشورهای توسعه یافته در توسعه ورزش در مدارس بهره برد تا بتوانیم رونق و نشاط را به زنگ ورزش مدارس بازگردانیم. با توجه به این‌که آموزش و پرورش در بیشتر شهرهای ایران دچار بحران‌های مالی متعددی است، طوری که حتی پرداخت نیروهای حق‌التدریس نیز بسختی انجام می‌شود، در این وضعیت، توسعه امکانات ورزشی به امری فانتزی و حاشیه‌ای در بسیاری از مدارس تبدیل شده است. قطعا اگر امکانات ورزشی از حدود 13میلیون دانش آموز ایرانی دریغ شود، افزایش چاقی و بیماری‌های مزمن بین دانش آموزان ایرانی، اصلا دور از انتظار نیست. همین که بر اساس آمارهای رسمی وزارت بهداشت، حدود 30درصد دانش آموزان ایرانی دچار اضافه وزن و چاقی هستند، بخوبی نشان می‌دهد که تا چه حد، ورزش و تحرک در مدارس ما به فراموشی سپرده شده است.

امین جلالوند - جامعه