تلویزیون زیر ذره‌بین قاب نقد

پس از وقفه‌ای طولانی و بعد از برنامه «نقد اول» که سال‌ها پیش بررسی مجموعه‌های شبکه یک سیما را در دستور کار داشت، امروز «قاب نقد» به تلویزیون بازگشته است. برنامه‌ای که تمام مجموعه‌های نمایشی شبکه‌های مختلف را زیر ذره‌بین قرار داده و تلاش می‌کند با آوردن برنامه‌سازان پای میز نقادی، علاوه بر پاسخگویی به مخاطب از زوایای تولید و مشکلات آن پرده‌ بردارد.

برنامه «قاب نقد» به تهیه‌کنندگی مجید نادری و یونس قاسمی سه‌شنبه‌ها حوالی ساعت 23 و 10 دقیقه از شبکه یک پخش می‌شود.

«هاتف» در بوته نقد

ساعتی پیش از ضبط پنجمین برنامه «قاب نقد» وارد استودیو شدیم. بعد از سال‌ها همچنان جنب و جوش عوامل برنامه‌ساز خارج از کادر برایم جذاب است. عوامل آخرین قطعات دومینو را کنار هم می‌گذارند، جمله آخر این است: «آماده‌اید، می‌ریم برای ضبط»! و ناگهان همه چیز رنگ و شکل دیگر به خود می‌گیرد. در پنجمین برنامه «قاب نقد» داریوش یاری حاضر شده تا پاسخگوی منتقدان در مورد ساخت مجموعه «هاتف» باشد. بنابراین فرصت را غنیمت دانسته و با داریوش کاردان، مجری برنامه در گوشه‌ای به گفت‌وگو می‌نشینم؛ بازیگر، دوبلور، کارگردان، مجری، طنزپرداز و نویسنده‌ای که عموما به صراحت لهجه و فن بیان شهرت دارد. صدایی گرم دارد و وقتی خاطراتش را ورق می‌زند از پیشکسوتان خود و افرادی که به او در هنرش یاری رسانده‌اند، به نیکی یاد می‌کند.

باید نقد را از خودمان شروع کنیم

مجری برنامه قاب نقد سال‌هاست قلم به دست گرفته و بهلول‌وار از خود و جامعه پیرامونش انتقاد می‌کند. کاردان که برنامه جذاب و نقادانه «نوروز 72» تلویزیون و مجموعه طنز «شبکه سه و نیم» با بازی درخشان در نقش استاد خرناس را در کارنامه خود دارد، امروز از پایین آمدن آستانه تحمل مردم و مسئولان می‌گوید و اعتقاد دارد: دیگر نمی‌توان با کسی شوخی کرد. یک زمانی در برنامه خاطره‌انگیز «عصرانه» یا «شبکه سه و نیم» براحتی با مقامات ارشد نظام شوخی می‌کردیم و آزادانه مسائل را با زبان طنز می‌گفتیم اما دیگر نمی‌توان مطلب طنز نوشت چون در هر لحظه به شخص یا اشخاصی برمی‌خورد.

وی اضافه می‌کند: پیش از این در برنامه‌ها می‌توانستیم به تمام موضوعات روز ورود کنیم، اما امروز از طنز فاخر دور افتاده‌ایم و به لودگی رو آورده‌ایم. باید بتوانیم آزادانه انتقاد کنیم و این نقد را از خودمان شروع کنیم. در نوروز 72، 75 و 76 آیتم‌های طنز زیادی در مورد برنامه‌های صدا و سیما داشتیم. همین که بتوانیم کارهای خودمان را به طنز بکشیم دیگر کسی نمی‌تواند ما را برای نقد طنازانه از کارهای دیگر نهادها و مردم کوچه و بازار سرزنش کند.

مجری برنامه «قاب نقد» بالا رفتن آستانه تحمل مردم را در آموزش این دیدگاه به آنها می‌داند و اضافه می‌کند: برای فرهنگ‌سازی در این زمینه باید از خود و مسئولان شروع کرد. برنامه‌ای همچون «قاب نقد» برنامه‌سازان را موظف به پاسخگویی می‌کند. به عبارت دیگر این پیام را به عوامل تولید آثار نمایشی می‌دهد که باید جوابگوی برنامه‌ای باشند که روی آنتن می‌فرستند.

داریوش کاردان با یادآوری خاطرات خود از بزرگان عرصه هنر و رسانه همچون ژاله علو، جلال مقامی و مرحوم مهرداد خسروی یاد می‌کند و اجرای «صندلی داغ» را از ماندگارترین خاطرات کاری‌اش می‌داند.

انتقادها را می‌پذیرم

کارگردان سریال «هاتف» که به عنوان اولین مهمان برنامه قاب نقد در مقابل داریوش کاردان نشسته است، خود نیز به سریالش نقدهایی دارد و می‌گوید: ای کاش زمان بیشتری برای نگارش و تولید این مجموعه داشتیم. من همواره از مدیران خواسته‌ام به لحن و تجربه فیلمساز توجه کنند. موضوعی که همواره فدای آنتن می‌شود. به عنوان مثال خود من فیلمسازی هستم که نسبت به موضوع فیلم در زمان نگارش آن بارور می‌شوم اتفاقی که در سریال «هاتف» نیفتاد و متاسفانه زمان نگارش حضور نداشتم.

وی اضافه می‌کند: کلید واژه کربلا اصل بسیاری از فیلم‌ها و سریال‌هایی است که ساخته‌ام. در مجموعه «یونس» در لحظه‌ای باید انتخاب کند، حقیقت را بگوید یا برادر خود را بالای دار ببیند. در سریال «هاتف» نیز افراد خاکستری زیادی هستند که در بزنگاه‌های زندگی یا سکوت کردند یا حقیقت را کتمان کردند. حتی ریحانه نیز در قسمت نهم میان کتمان حقیقت و بیان آن مردد ماند و در آخر از این تصمیم سربلند بیرون آمد.

یاری با انتقاداتی که از او در مورد ضعف اطلاع‌رسانی در تغییر بازیگر، تغییر ساعت پخش و حتی خواننده تیتراژ می‌شود، هم‌عقیده است، ولی تاکید می‌کند: با تمام مشکلاتی که در زمینه ساخت سریال به وجود آمد با خود عهدی داشتم؛ به خود گفتم وقتی از وفای به عهد می‌گویی پس به عهد خود وفا کن و مجموعه را در موعد مقرر برسان. به همین دلیل زمانی که در فرودگاه عراق دوربین‌هایمان ضبط شد، تصویربرداری را با یک دوربین کوچک ادامه دادم.

فاطمه زارعی