سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
مجموعههایی که سرآمدترینهایشان را در وهله اول، یگانه شاعر تلویزیون و سینما، زندهیاد علی حاتمی برایمان رقم زد. حاتمی با اشرافی که طی سالها مطالعه و تحقیق از زبان و ادبیات و تاریخ معاصر کشورمان بویژه دوران قاجار و پهلوی حاصل کرده بود، توانست در نگارش فیلمنامههایش زبانی را برگزیند که پیش از هر چیز به شعر شبیه بود و در عین حال برای مخاطبانش ملموس و آشنا. گویی چون فرشی ایرانی، واژگان را به روی دار صفحه میریخت و جمله جمله رج میزد و حاصل کار، منظومهای ملون به نقش و رنگ کلام فاخر بود.
بعد از کوچ همیشگی حاتمی، این مسیر طلایی دیالوگنویسی و غنای واژگان سنگین و آهنگین به نوعی در مجموعههای تلویزیونی که توسط حسن فتحی کارگردانی میشد ادامه پیدا کرد و فتحی هم چون حاتمی، با اشراف و آگاهی خوبی که از فرهنگ معاصر و بویژه گفتار، اصطلاحات و ضربالمثلهای عامیانه و کوچه و بازاری داشت، توانست مجموعههای موفق تلویزیونیاش چون «شب دهم»، «مدار صفر درجه»، «میوه ممنوعه» و «اشکها و لبخندها» را به واسطه همین کلام متفاوت و گفتوگوهای شعرگونه و استعاری میان شخصیتهایش، در بین آثار نمایشی دیگر متفاوت و حائز اهمیت گرداند.
در این میان، مجموعههای مختلفی از کارگردانان دیگر را هم میتوان یافت که گرچه به لحاظ دیالوگنویسی، کلام و واژگان در نگاه اول تا حد زیادی ساده مینمایند، اما در دل همین سادگی عامل مهمی را رعایت میکنند و آن، عنصر «تعامل و گفتمان» است. عاملی که موجب شده این سریالهای معاصر و امروزی هم بعد از گذشت سالها از ساختشان همچنان در خاطر نگاه تماشاگران بمانند و به عنوان مجموعههایی موفق از آنها یاد شود. «همسران»، «خانه سبز»، «خانه ما» و «دنیای شیرین» نام تعدادی از این سریالهای حالا دیگر قدیمی شده است که دیالوگهایشان هنوز در خاطرهها مانده و بازیگرانشان انگار همچنان در قالب آن شخصیتهای بهیادماندنی جان دارند و ادامه حیات میدهند.
کمال و مهین و علی و مریم مجموعه «همسران»، صباحیهای «خانه سبز»، شخصیتهای کوچک و بزرگ خانواده تهرانی در «خانه ما» هیچکدام در پس جملات و دیالوگهایشان به دنبال درس دادن به مخاطبان، آن هم به صورت رو و مستقیم نبودند. به عکس، هر دیالوگ جملهای بود که در ادامه جمله شخصیت دیگر گفته میشد و حال و هوای گویندهاش را بیان میکرد. آدمهای این مجموعههای دوستداشتنی نه به قصد اثبات رساندن و کسی را قانع کردن، که صرفا برای تعامل و به اشتراک گذاشتن نقطه نظرشان صحبت میکردند و همین گفتوگوها رابطه خانوادگیشان را به کنشی گرم و صمیمی و دور از کدورت تبدیل میکرد و در عین حال وجودشان را هم در ذهن مخاطب جانی ویژه میبخشید.
وجود تعامل و گفتمان در این مجموعهها یکی از اصلیترین بارزههایشان بود. حلقه مفقودهای که به نظر میرسد مدتهاست کمتر شاهد حضور و رعایت آن در مجموعههای تازه ساخت تلویزیونی هستیم.
امید است با تاکید مسئولان رسانه ملی بر تقویت فیلمنامهنویسی و دیالوگ نویسی فاخر، شاهد تکرار روزگار خوش دیالوگهای به یادماندنی باشیم.
زهرا غفاری
رادیو و تلویزیون
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
بازگشت ترامپ به کاخ سفید چه تاثیری بر سیاستهای آمریکا در قبال ایران دارد؟
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
رضا جباری: درگفتوگو با «جام جم»:
بهتاش فریبا در گفتوگو با جامجم: