رنجی که می‌بریم از برنجی که می‌خریم

بر اساس آمار گمرک، در سال جاری یک میلیون تن برنج خارجی به ارزش یک میلیارد دلار به کشور وارد شده که تقریبا دو برابر میزان برنج واردشده در سال قبل است.

با این حجم واردات برنج به کشور، هم‌اینک نباید هیچ کمبود و کسری در بازار وجود داشته باشد، اما دلالان از هفته گذشته به بهانه اقدام وزارت جهادکشاورزی در ممنوع کردن واردات برنج، اقدام به گران کردن این کالای اساسی کرده‌اند.

لازم به یادآوری است از سال گذشته با قد کشیدن قیمت برنج داخلی که هم‌اینک بین 9000 تا 13هزار تومان به فروش می‌رسد، اقشار متوسط و کم‌درآمد جامعه به ناچار به مصرف‌ برنج خارجی روی آوردند، اما گرانی جهشی این کالا در یک هفته اخیر، خرید برنج را برای اقشار کم‌درآمد، دشوارتر کرده است.

این جهش قیمتی گرچه به نوعی متاثر از سیاست‌های مدیریت واردات وزارت جهادکشاورزی بوده است، اما بسیاری از فعالان بازار براین باورند که انحصار واردات و نبود رقابت میان فعالان بخش خصوصی با شرکت‌های خصولتی واردکننده برنج ـ که دارای رانت‌های بزرگی هستند ـ به این نوسان دامن زده است.

در حال رصد مداوم بازار هستیم

مسعود بصیری، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی تامین، توزیع، تنظیم بازار و ذخایر راهبردی وزارت جهادکشاورزی درباره کنترل واردات برنج به جام‌جم گفت: برنج داخلی و خارجی به اندازه کافی در بازار وجود دارد و فعلا نیازی نیست برای واردات برنج ثبت سفارشی صورت پذیرد به همین دلیل تا اطلاع ثانوی جهت مدیریت بازار هیچ سفارشی برای واردات برنج ثبت نمی‌شود.

بصیری تاکید کرد: بخش‌های مختلف وزارت جهاد کشاورزی هر روز در حال رصد بازار هستند و نوسان‌های قیمتی و موجودی انبارها را زیر نظر دارند تا در صورت بروز هرگونه تغییرات عمده و قابل تأمل موارد را به مسئولان تصمیم‌گیرنده منعکس ‌کنند تا تصمیم‌گیری منطقی اتخاذ شود.

این مقام مسئول معتقد است با توجه به سرانه مصرف برنج در کشور کل نیاز سالانه برنج ایران در دو بخش محصولات داخلی و خارجی حدود سه میلیون تن است که تقریبا دو میلیون و 200 هزار تن محصول داخلی است و باقی باید از طریق واردات تأمین شود در حالی که سال جاری بیش از یک میلیون تن برنج وارد ایران شد که حکایت از مازاد نیاز بازار دارد.

وی تصریح کرد: مازاد برنج وارد شده به بازار قطعا در انبارهاست و ممکن است با توجه به ممنوعیت فعلی، برخی افراد نسبت به آن واکنش نشان داده باشند، اما قیمت‌ها کاذب است و بزودی با سیاست‌های تنظیم بازار روند نزولی آغاز خواهد شد.

وی افزود: البته وزارت جهاد کشاورزی صرفا به رصد بازارهای داخلی بسنده نمی‌کند، بلکه میزان تجارت برنج را نیز زیر نظر دارد تا از حجم واردات احتمالی برنج به بازار برآورد داشته باشد. به عنوان مثال اکنون میزان واردات برنج به امارات که بخشی از آن قطعا به سمت ایران انتقال داده می‌شود کاهش یافته و میزان ورود ته لنجی برنج هم بسیار کمتر از گذشته بوده است.

دست‌های پنهان بازار عامل گرانی

فرهاد دلق‌پوش، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان گیلان درباره واردات برنج و افزایش قیمت آن در بازار به جام‌جم گفت: با توجه به منافع بالای واردات برنج کاملا طبیعی است که دست‌های پنهان بازار هنگام سیاستگذاری‌های منطقی وزارت جهاد کشاورزی در زمینه ممنوعیت ثبت سفارش، وارد عمل شده و به‌نوعی نوسان‌های قیمتی را دامن می‌زنند که لازم است مسئولان وزارت جهاد کشاورزی نسبت به جلوگیری از فعالیت این افراد و همچنین معرفی آنها به عنوان اخلالگر بازار اقدام کنند.

این مقام مسئول تاکید کرد: وزارت جهاد کشاورزی می‌تواند با استفاده از اطلاعات واردکنندگان در این شرایط به گونه‌ای اقدام کند که این افراد نسبت به عرضه برنج‌های موجود خود با قیمت‌های عادلانه اقدام کنند تا مانع از فعالیت سودجویان در بازار کالای اساسی برنج ـ بخصوص برنج خارجی که یکی از نیازهای اصلی قشر آسیب‌پذیر است ـ شوند.

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان گلستان به جام‌جم گفت: سازمان حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان در این مقطع لازم است با در نظر گرفتن قیمت‌های منطقی و عادلانه وارد میدان و مانع از فعالیت متخلفان شود.

دلق‌پوش معتقد است بی‌توجهی به روند افزایشی قیمت برنج خارجی و همچنین تخلف سودجویان می‌تواند در قیمت دیگر اقلام کالاهای اساسی بخصوص خوراکی‌ها تاثیرگذار باشد و روند صعودی قیمت آنها را ایجاد کند، به همین دلیل نهادهای مسئول مثل سازمان حمایت، تعزیرات و ارگان‌های دیگر باید چنین فعالیت‌هایی را در همان ابتدای امر مهار کرده و برای مدیریت بازار دقت عمل بیشتری داشته باشند.

افزایش قیمت، کاذب است

از سوی دیگر قاسمعلی حسنی، عضو هیات رئیسه اتحادیه بنکداران مواد غذایی درباره روند افزایشی قیمت برنج‌های خارجی به جام‌جم گفت: به‌طور کلی دو دلیل باعث افزایش قیمت شده است که یکی از آنها نوسان قیمت ارز و دیگری ممنوعیت ثبت سفارش از سوی وزارت جهاد کشاورزی است.

حسنی افزود: بر اساس آمارهای منتشرشده اکنون میزان برنج وارداتی موجود در بازار قابل قبول است و اصولا کمبود، عامل افزایش قیمت‌ها نبوده بلکه برخی از فعالان بازار با توجه به قیمت دلار و همچنین ممنوعیت واردات برنج در ماه‌های آینده فعلا نسبت به عرضه محصولات موجودشان اقدام نمی‌کنند که کاملا طبیعی است.

عضو هیات رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی افزود: این‌گونه نوسان‌های کاذب در بازار می‌تواند دیگر بازارها را نیز تحت تاثیر قرار دهد، بنابراین لازم است مسئولان نسبت به مدیریت بازار اقدام کرده و مانع از افزایش هیجانی قیمت برنج خارجی در بازار شوند چون قشر آسیب‌پذیر نسبت به تامین نیاز خود دچار مشکل خواهند شد.

وی درباره قیمت برنج‌های خارجی موجود در بازار به جام‌جم گفت: اکنون انواع برنج خارجی با قیمت‌هایی از 4500تومان تا حدود 5700 تومان فروخته می‌شود که نسبت به دو هفته قبل تقریبا افزایش 10درصدی پیدا کرده است.

آمارهای غیرواقعی، عامل نوسان قیمت

مسیح کشاورز، دبیــر انجمــن واردکنندگان برنج، دیدگاه دیگری درباره گرانی برنج خارجی دارد و معتقد است دلیل آن، کمبود برنج در بازار است.

وی به جام‌جم گفت: به‌طور کلی قیمت برنج وارداتی متاثر از سه عامل اصلی یعنی نرخ ارز، سیاست‌های تعرفه‌ای و قیمت‌های بین‌المللی است که تاکنون قیمت‌های جهانی توسط واردکنندگان مدیریت شده، اما دو عامل دیگر همواره در اختیار دولت بوده و بازار بیشتر متاثر از آنهاست.

کشاورز تاکید کرد: عدم ارائه آمارهای دقیق و اظهار نظرهای غیرکارشناسی می‌تواند عاملی در برهم خوردن تعادل بازار باشد به صورتی که متاسفانه طی چند سال اخیر اعلام شده است همواره میزان واردات بیش از نیاز بازار بوده درحالی که باید بپذیریم سالانه حدود 1.5 میلیون تن برنج وارداتی نیاز بازار است که اگر واردات نداشته باشیم کمبود ایجاد می‌شود.

کشاورز درباره افزایش واردات نسبت به گذشته نیز گفت: سال گذشته مسئولان رسما اعلام کردند به دلیل تعرفه‌40 درصدی بخش قابل توجهی از نیاز بازار به صورت غیررسمی وارد و اکنون با منطقی شدن تعرفه، این میزان از مبادی قانونی وارد شده است، پس نباید واردات بیشتر قانونی را مبنای تصمیم‌گیری برای ممنوعیت بدانیم.

دبیر انجمن واردکنندگان تصریح کرد: امروز با توجه به سیاست‌ ممنوعیت ثبت سفارش، بسیاری از واردکنندگان متحمل زیان اقتصادی قابل توجهی شده‌اند چون قراردادهای خرید امضا ‌شده و روند بسته‌بندی محصولات آغاز شده است تا پس از آزاد شدن زمان واردات محصول حمل شود، اما به یکباره قانون تغییر کرد.

کشاورز درباره مدیریت بازار برنج به جام‌جم گفت: راهکارهای منطقی و اصولی قابل دفاعی وجود دارد که مسئولان وزارت جهاد کشاورزی می‌توانند از آن استفاده کنند، نه این‌که با تصمیم‌گیری‌های یکباره و یکشبه صرفا با استناد به آمارهای غیرمنطقی نه تنها بازار را ملتهب کنند، بلکه به نوعی فعالان اقتصادی را نیز با چالش جدی مواجه نمایند.

دبیر انجمن واردکنندگان برنج تاکید کرد برنج‌هایی که در هفت ماه ابتدایی وارد شده همگی در بازار مصرف شده به همین دلیل امروز با گرانی مواجه شدیم.

کشاورز، دستاورد این سیاست یکشبه وزارت جهاد کشاورزی را به نفع مصرف‌کنندگان یعنی اقشار کم‌درآمد ندانست و گفت: تنها دستاورد این سیاست وزارت جهاد کشاورزی افزایش قاچاق و روند صعودی قیمت در آینده نزدیک است که نمی‌توان منکر آن بود.