اهمیت راهبردی تصمیمات «ساف»در عملی شدن آنهاست

اهمیت برگزاری این نشست در شرایط فعلی منطقه و ضمانت اجرای تصمیمات اخذ شده توسط شورای مرکزی «ساف» به چه نحو قابل ارزیابی است؟

شورای مرکزی «سازمان آزادیبخش فلسطین» (ساف) طی دو روز نشست تصمیم‌های مهمی را اتخاذ کرد. برگزاری این جلسه با توجه به شرایط زمانی منطقه از جمله تصمیم رئیس‌جمهور آمریکا در به رسمیت شناختن «قدس» به‌عنوان پایتخت رژیم اسرائیل، تلاش برخی از کشورهای عربی برای عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی و «معامله بزرگ قرن» در جهت حل و فصل موضوع فلسطین، می‌طلبید که این نشست برگزار شود. سخنرانی‌ها انجام شده از لحاظ محتوا به طور نسبی در وضعیت خوبی ارزیابی می‌شود و مواضع محکمی بیان شده است، اما از همه مهم‌تر این‌که قابلیت اجرایی پیدا کند. البته باید توجه داشت که سازمان آزادیبخش فلسطین از دهه 1990 و بویژه بعد از ورود به روند سازش و فرآیند صلح از جمله توافق‌نامه پیمان «اسلو» در 1993 از سابقه خوبی در اذهان عمومی برخوردار نیست و در واقع طی این بازه زمانی از لحاظ سیاسی به نوعی خود را خلع سلاح کرده است. لازم به ذکر است که ساف فقط نهاد رسمی و قانونی پذیرفته شده توسط جامعه بین‌المللی به‌عنوان نماینده فلسطینیان است که حتی در سازمان ملل متحد هم صاحب کرسی است. در این نشست اخیر چند تصمیم مهم توسط سازمان آزادیبخش فلسطین گرفته شده که عبارتند از:

اول: توقف همکاری‌های امنیتی و اطلاعاتی تشکیلات خودگردان فلسطین با رژیم صهیونیستی

دوم: ملزم کردن کمیته اجرایی ساف برای تعلیق به رسمیت شناختن اسرائیل

سوم: مخالفت با اسرائیل به‌عنوان یک کشور یهودی

اینها تصمیمات مهمی است؛ به طور نمونه مورد اول که شامل توقف همکاری امنیتی می‌باشد، اگر اجرایی شود بسیار دستاورد بزرگی است. ما در گذشته شاهد بوده‌ایم که بسیاری از عملیات‌های مقاومت علیه رژیم صهیونیستی قبل از اجرا توسط تشکیلات خودگردان فلسطینی کشف و افراد آن دستگیر می‌شدند و این باعث می‌شد که رژیم صهیونیستی بدون ترس از واکنش، به جنایت‌های خود در کرانه باختری ادامه دهد و بر شدت آن می‌افزود. آنچه اهمیت دارد لزوم اجرای آن است.

گروه‌های مختلف فلسطینی نسبت به این نشست و تصمیمات آن چه واکنشی داشته‌اند؟

جنبش حماس و جهاد اسلامی دو گروه بزرگ و مهم فلسطینی هستند که به‌علت برخی مخالفت‌ها در این نشست حضور پیدا نکردند. علت مخالفت این بود که حماس و جهاد اسلامی معتقد بودند که برگزاری چنین نشست‌هایی احتیاج به یک توافق ملی در درون فلسطین دارد که متناسب با شرایط منطقه باشد و به تعبیری دیگر آشتی ملی به معنای واقعی محقق شود. متاسفانه موضوع این آشتی ملی به سرانجام مطلوب خود نرسید. محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطینی باوجود توافقاتی با جنبش حماس اما به مانند گذشته تصمیماتی علیه نوار غزه اخذ و تحریم‌هایی را علیه ساکنان این منطقه اعمال می‌کند. جنبش حماس اعلام کرده است باید هماهنگی از جمله مطابق با توافق‌نامه «قاهره» ابتدا میان خود فلسطینی‌ها انجام گیرد و اوضاع داخلی ساماندهی و سپس به اخذ مواضعی در رابطه با موضوعات خارجی فلسطین پرداخته شود. یکی از انتقاداتی که به نشست سازمان آزادیبخش فلسطین و محمود عباس به‌عنوان رئیس تشکیلات خودگران وارد است این که از سرکنسول آمریکا در قدس دعوت کردند در این نشست حضور یابد. به‌عنوان نتیجه‌گیری، خواسته اصلی گروه‌های فلسطینی این است که از لحاظ داخلی به یک هماهنگی و انسجام دست یابند و از لحاظ برخورد با رژیم صهیونیستی تصمیمات جنبه اجرایی پیدا کند. البته در کنار چالش‌های داخلی فلسطین، موضوع مهم این است که فلسطین قربانی اختلافات برخی کشورهای اسلامی با یکدیگر شده است و این موجب تقویت رژیم صهیونیستی می‌شود.

تاسیس نهادی عربی برای کمک به پناهجویان فلسطینی که توسط برخی شخصیت‌ها مطرح شده است تا چه اندازه قابلیت اجرایی دارد؟

کاهش یا حتی قطع کمک‌ها به آژانس امدادرسانی و اشتغال پناهجویان فلسطینی (آنروا) توسط آمریکا برنامه‌ای است که فقط جنبه مالی ندارد بلکه طرح اصلی این است که با به تعطیلی کشاندن این نهاد، موضوع پناهجویان فلسطینی در چارچوب «معامله بزرگ قرن» از بین برود. حتی برخی کشورهای اروپایی تسهیلاتی برای اعطای تابعیت به فلسطینیان در نظر گرفته‌اند که بر این اساس قابل ارزیابی است. با توجه به دو دستگی و تفرقه برخی کشورهای عربی، تاسیس این نهاد بعید به نظر می‌رسد.