سراب عاشقی در شبکه‌ های اجتماعی

همه احساساتش را در گوشه‌ای از قلبش روی هم تلنبار کرده بود و همان‌طور که ریز و تند قدم بر می‌داشت سعی می‌کرد جراتش را یک کاسه کند و حرف‌هایش را بزند.

دستانش یخ و لیز از عرق‌های ریز استرس بود. تا به حال کسی این اعتراف مهم را از او نشنیده بود. می‌دانست اگر به او بگوید، او هم خیلی خوشحال خواهد شد اما باز هم هیجان فراوانی داشت. نمی‌دانست همه مردم دنیا وقتی برای اولین‌بار می‌خواهند احساساتشان را اعتراف کنند مثل او می‌شوند یا فقط او این‌طور بود. چند قدم دیگر در اتاقش برداشت و بالاخره تصمیمش را گرفت. باید احساساتش را بیان می‌کرد. بارها از زبان او جمله‌های محبت‌آمیز شنیده بود و حالا زمان آن بود که خودش هم حرف‌ دلش را بزند.

شتابزده گوشی تلفنش را برداشت و هرچه در دلش بود در غالب یک متن برای او نوشت و ارسال کرد اما فقط با سکوت مواجه شد. سکوت کمی طولانی‌تر از آنچه که انتظارش را داشت، شد و دیگر طاقت نیاورد وبا او تماس برقرار کرد.

اما او سرد و خشک تر از همیشه سلام کرد و جوابش را داد.گفت که دوستش ندارد و از ابتدا هم نداشته است.گفت که او فقط به درد دوستی می‌خورد و هیچ وقت به عنوان یک فرد برای زندگی آینده به او نگاه نخواهد کرد.گفت که فقط می‌خواسته کمی با او خوش بگذراند و حالا که مساله علاقه به میان آمده باید همه چیز را فراموش کند چرا که ممکن است برایش دردسر ساز شود.گفت اگر یکبار دیگر مزاحم شود همه چیز را به خانواده‌ا‌ش می‌گوید و عکس‌هایش را هم پخش می‌کند.همه این حرف‌ها را با عصبانیت گفت و قطع کرد.

تلفن قطع شده بود و صدای بوق ممتد از آن‌طرف خط می‌آمد اما حتی توان نداشت که دستش را از کنار گوشی پایین بیاورد.ممکن بود همه چیز را به پدرش بگوید، ممکن بود عکس هایش را پخش کند اما این چیز‌ها مهم نبود.او دوستش نداشت.به بازی اش گرفته بود.

این داستان شاید بارها برای بسیاری از نوجوانان و جوانانی که خود را درگیر احساسات فضای مجازی می‌کنند اتفاق افتاده باشد اما همه چیز زمانی برای بزرگ‌تر‌ها شکل جدی پیدا می‌کند که عکس‌های فرد پخش شود و مخاطب خاص بخواهد با تهدید آبروریزی، از دیگران پول اخاذی کند اما باید دانست که لطمه‌های احساسی که به یک فرد وارد می‌شود به مراتب بالاتر از صدمه‌های مادی است.

فرد با ضربه دیدن از نظر احساسی شاید دیگر نتواند به هیچ فردی اعتماد کند و روز به روز حصار محکم‌تری دور خود ببندد، اما چگونه می‌توان خود را از این صدمات چه احساسی و چه مادی دور نگه داشت؟ در ادامه نظرات و هشدار‌های کارشناسان درباره حفاظت از خود را در فضای مجازی خواهید خواند.

در دام احساسات مجازی نیفتیم

شبنم نداف، روان‌شناس و مشاور خانواده: مساله دوستی در فضای مجازی، از مسائل پیچیده روز به حساب می‌آید. مخصوصا در زمانه‌ای که مجاز برای ما جزئی از واقعیت به حساب می‌آید، نمی‌شود فقط بگوییم که دوستی‌های فضای مجازی را قبول نکنید و ارتباطاتتان را محدود کنید و تمام. مخاطب برای این هشدار‌ها از ما دلیل می‌خواهد چرا که دیگر فضای مجازی محدود به قشر جوان نمی‌شود.

شاید اگر فقط قشر جوان و نوجوان در میان بود، می‌شد تا حدی محدودیت ایجاد کرد و پس از آموزش‌های کافی، اجازه استفاده از شبکه‌های ارتباط‌رسان را به آنها داد اما حالا ما می‌بینیم خانم یا آقایان میانسال هم فعالیت زیادی در این شبکه‌ها دارند و حتی در این شبکه‌ها علاقه‌مند می‌شوند و از همین طریق حتی بحث خیانت به خانواده یا درگیر شدن در دام‌های اینترنتی، به میان می‌آید.شاید برای بسیاری از افراد سخت باشد که بخواهند درک کنند که مجاز بحثی جدا از واقعیت است.همه واقعیت زندگی ما آن مجازی نیست که خود را غرقش کردیم. شاید بسیاری از استفاده‌های نا درست یا دام‌های اینترنتی و دوستی‌های نابه‌جا در فضای مجازی،‌زاده اطلاعات پایین، فقر فرهنگی یا سرانه مطالعه بسیار پایین در جامعه ما است.ما فقط می‌نشینیم و می‌گوییم مسئولان باید فرهنگ سازی و اطلاع رسانی کنند تا مردم قبل از استفاده از یک تکنولوژی، فرهنگ استفاده از آن را یاد بگیرند اما آیا خودمان تا به حال سعی کرده‌ایم درباره این مسائل مطالعه داشته باشیم و اطلاعاتمان را افزایش دهیم؟

مساله ثابت شده این است که همیشه هشدار یا حرف کسی را باور می‌کنیم که در شرایط یکسان با هم باشیم.پس همان‌طور که یک دوست بیشتر حرف دوست خود را قبول دارد، یک شهروند هم می‌تواند هشدار تاثیرگذارتری برای شهروندان دیگر داشته باشد.باید اطلاعات خود را بالا ببریم و به سایر افراد اطلاع بدهیم که در دام احساسات مجازی نیفتند.

نمی‌شود مطلقا حکم داد که همه روابطی که از فضای مجازی شکل می‌گیرد دام اینترنتی به حساب می‌آید و اشتباه است ولی اگر دوست داشتن خود را برپایه اطلاعات اثبات نشده اینترنتی بنیانگذاری کرده‌اید و کمتر مخاطب خود و اطرافیانش را بیرون از فضای مجازی می‌بینید، پس بدانید به قول معروف یک جای کار می‌لنگد. شاید اصلا فرد مورد نظر انسان بدی نباشد ولی شما درگیر یکسری احساسات بی پایه با فردی که نمی‌شناسید شده‌اید.

همان‌طور که پیش از این گفتم، نمی‌توان درمورد همه مسائل پیچیده فضا مجازی یک حکم کلی داد، اما اگر روابط مجازی دارید، همه احساسات خود را در این فضا جدی نگیرید چرا که مجاز کاملا جدا از واقعیت است.در همه کار‌ها حتما با یک فرد مطلع‌تر از خود مشورت کنید و خجالت نکشید چرا که زندگی ارزشمند تر از آن است که بخاطر مسائل نه چندان مهم بهم بریزد.

عاقبت تلخ دوستی‌ های مجازی

در حال حاضر بسیاری از کاربران اینترنت به سمت استفاده و حضور دائم در شبکه‌های اجتماعی کشیده شده‌اند.

در این میان، شمار زیادی از این کاربران را نوجوانان و جوانان تشکیل می‌دهند که بدون آموزش و آگاهی از مزایا و خطرات فضای مجازی، حضور پررنگی را در این شبکه‌های پرمخاطب تجربه می‌کنند.

رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری پلیس فتا ناجا درخصوص دوستی‌های مجازی می‌گوید: متاسفانه بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی به هر درخواست دوستی پاسخ مثبت می‌دهند که این می‌تواند زمینه‌ساز بروز مشکلات بزرگی در آینده باشد. با توجه به تخلفات اینترنتی که به کرات در بستر شبکه‌های پیام‌رسان و با پوشش دوستی و علاقه به جنس مخالف پیش آمده می‌توان گفت که یکی از مهم‌ترین نکته‌‌هایی که کاربران در بستر شبکه‌های اجتماعی باید رعایت کنند محدودسازی دوستی‌هاست، چراکه بسیاری از اسامی و عکس‌های موجود در شبکه‌های اجتماعی جعلی و سرقتی است و حتی در خصوص جنسیت خود نیز صادق نیستند. با توجه به این موضوع، ضرورت دارد کاربران به هر درخواست دوستی پاسخ مثبت ندهند و برای هر کسی درخواست دوستی نفرستند.

سرهنگ‌‌دوم علی نیک‌نفس هم‌چنین ادامه داد: برخی کاربران فکر می‌کنند هر چه دایره دوستان آنها در شبکه‌های اجتماعی گسترده‌تر باشد، بهتر دیده شده و شناخته می‌شوند. این کار اشتباه است؛ چون این شناخته‌شدن برای کاربر چه سودی دارد؟ در حالی‌که تهدیدات و زیان‌های این امر بسیار بیشتر از منفعت‌های آن است.

غزاله مالکی - ضمیمه تپش جام جم