چــرا اعــلام نامزدهای جشنواره فیلم فجر همه را شگفت‌زده کرد؟

اما به زعم نگارنده، داوری و نامزدهای اعلام شده، چندان هم موجب شگفت‌زدگی نیستند، چون وقتی نحوه انتخاب داوران، غیر‌اصولی و دور از استاندارد است، نمی‌توان انتظار داشت نتیجه کار آنها هم علمی و سنجیده باشد. در یادداشتی که قبل از جشنواره درباره وضعیت داوران جشنواره نوشته بودم، این اتفاق قابل پیش بینی بود. این یادداشت، در واکنش به اعلام نامزدهای جشنواره، تکرار می‌شود:

برخلاف روند معمول در جشنواره‌های معتبر که افراد موفق به داوری منصوب می‌شوند، در جشنواره فیلم فجر افرادی که طی سال‌های اخیر هیچ موفقیتی کسب نکرده‌اند قرار است درباره آثار این جشنواره قضاوت کنند!

رسم سال‌های اخیر جشنواره فیلم فجر که افراد تکراری، فاقد تأثیرگذاری و جریان‌سازی و بدون هیچ ابتکار و نبوغی کار داوری را برعهده می‌گیرند در سی و ششمین جشنواره فیلم فجر هم تکرار شد! داوران سی و ششمین جشنواره فیلم فجر معرفی شدند، اما این اسامی به‌طور آشکاری گویای رویکرد «غیرحرفه‌ای» جشنواره در زمینه ارزیابی فیلم‌های جشنواره است. این اسامی عبارتند از: «بهرام بدخشانی» (مدیر فیلمبرداری)، «کمال تبریزی» (کارگردان)، «حسن خجسته» (استاد دانشگاه)، «خسرو دهقان» (منتقد)، «رسول صدرعاملی» (کارگردان)، «فرشته طائرپور» (تهیه‌کننده) و «محمدرضا فروتن» (بازیگر). وقتی کارنامه این افراد را مرور می‌کنیم، آنچه مشخص است عدم موفقیت و درخشش آنها در سال‌های اخیر است. این درحالی است که جشنواره‌های حرفه‌ای و معروف جهان، تلاش می‌کنند افرادی را به عنوان داور انتخاب کنند که دست کم در یکی دو سال اخیر، به توفیقاتی رسیده باشند یا نبوغ و نوآوری خاصی از خود نشان داده باشند. اما ویژگی مشترک داوران سی و ششمین جشنواره فیلم فجر، عدم کسب موفقیت در سال‌های اخیر است.

به‌طور مثال، می‌توان وضعیت رسول صدرعاملی و کمال تبریزی را که به نمایندگی از سوی جامعه کارگردان‌ها در بین داوران این جشنواره حضور دارند، بررسی کرد. از آخرین فیلم ساخته شده توسط صدرعاملی حدود هشت سال می‌گذرد، آن هم فیلمی که به خاطر ضعف شدید ساختاری از سوی منتقدان با انتقادات شدیدی مواجه شد. وضعیتی که درباره کمال تبریزی هم صادق است و او نه تنها سال‌هاست هیچ فیلم قابل توجهی نساخته که یک سریال و یک فیلم او نیز به خاطر مشکلات محتوایی امکان نمایش نیافته‌اند. حال باید از مدیران جشنواره پرسید کارگردانی که خودش فیلم‌های مسأله دار ساخته، چگونه می‌تواند قضاوت درستی درباره آثار دیگران داشته باشد؟

فرشته طائرپور درحالی به عنوان نماینده تهیه‌کنندگان در بخش داوری جشنواره فجر امسال حضور دارد که او نیز هیچ فیلم موفقی را در سال‌های اخیر تهیه نکرده است. به نظر می‌رسد دلیل اصلی انتصاب او به عنوان داور جشنواره فجر، به خاطر همکاری وی در تولید فیلم انتخاباتی اسحاق جهانگیری باشد.

بهرام بدخشانی هم که نماینده فعالان فنی سینما در داوری جشنواره فجر است، طی سال‌های اخیر مدیریت فیلمبرداری فیلم‌های نه چندان مطرحی چون «آخرین بار کی سحر رو دیدی؟»، «وارونگی» و... را به عهده داشته. همچنان که محمدرضا فروتن به عنوان نماینده بازیگران و خسرو دهقان، در مقام یک منتقد، در این دوران افرادی تأثیرگذار محسوب نمی‌شوند. حسن خجسته نیز به عنوان نماینده استادان دانشگاه تخصصی در زمینه سینما ندارد و حوزه کاری او رادیو بوده است. بخش داوری، یکی از مهم‌ترین ویترین‌های یک جشنواره است که هر قدر وزین و معتبر باشد به اعتبار و وزن یک جشنواره می‌افزاید اما متأسفانه برگزارکنندگان بسیاری از جشنواره‌های سینمایی به این مهم توجه نمی‌کنند.

آرش فهیم