اقدامات اعتماد زدای اروپا

شاهد این ماجرا هم انتشار خبرهایی مبنی بر خودداری شرکت‌های اروپایی از سوخت‌رسانی به هواپیمای وزیر خارجه کشورمان است که نشان می‌دهد با وجود گذشت بیش از دو سال از اجرای برجام، هنوز برداشته شدن تحریم‌ها در عمل اتفاق نیفتاده است و شرکت‌ها و بانک‌های اروپایی از همکاری با کشورمان در هراس هستند.

این مساله بار دیگر عملکرد متناقض اروپا در قبال ایران و برجام را ثابت کرد و عمق ضعف عملکرد اروپا در اجرای برجام را نشان داد و همان‌طور که معاون وزیر خارجه کشورمان چند روز قبل گفت، ایران از برجام بهره‌ای نبرده و تحریم‌ها رفع نشده است.

در کنار این مسائل در روزهای اخیر خبرهایی منتشر شده که از توافق اروپا و آمریکا برای اضافه کردن یک «توافق ضمیمه» به برجام حکایت دارد.

اگر این اخبار واقعیت داشته باشد حاکی از همراهی‌های جدید اروپایی‌ها با آمریکاست. اما به دلایل مختلف این روند خلاف برجام است.

اولین دلیل این‌که توافق برجام یک توافق بین‌المللی است که میان ایران و 1+5 منعقد شده و از این منظر، چون بیش از دو سال از زمان اجرایی شدن آن گذشته و در مرحله اجراست بنابراین توافقی تمام شده تلقی می‌شود.

از این رو این توافق قابل بررسی مجدد نیست که در پی رایزنی‌هایی بتوان مفاد آن را کاهش یا افزایش داد یا این‌که ضمیمه و پیوستی را به آن اضافه کرد.

پس اگر قرار باشد تلاشی در این زمینه انجام شود برخلاف عرف و قواعد بین‌المللی محسوب می‌شود. معمولا اگر بنا باشد درباره توافقی تجدید نظر صورت گیرد و بند و مفادی از آن کم و زیاد شود باید در یکی از بندهای هر توافقی به این موضوع اشاره کرد که در صورت بروز اختلاف چگونه می‌توان آن را رفع و رجوع کرد، اما توافق برجام پایان یافته و هر گونه تجدید نظر در آن برخلاف قواعد بین‌المللی است.

دوم این‌که اروپایی‌ها همیشه به‌صورت شفاهی و نه عملی اظهار می‌کردند که ما به برجام پایبند هستیم و آن را اجرا می‌کنیم و باید مفاد آن اجرایی شود و هیچ کس نباید آن را متوقف کند، اما چرا خودشان زیر بار چنین ادعاهایی از سوی آمریکا می‌روند.

نکته سوم این‌که جمهوری اسلامی ایران بارها اعلام کرده که حوزه دفاعی کشور صددرصد موضوعی داخلی است و دخالت در آن به هیچ مرجعی ارتباط ندارد. حوزه موشکی و دفاعی ما قابل مذاکره با هیچ احدی نیست. از سوی دیگر صحبت درباره مسائل موشکی ایران شرط برجام نبوده و حتی در مذاکرات هم جزو توافقات نبود بنابراین چنین حرکاتی برخلاف قوانین بین‌المللی است.

نکته آخر این‌که ما در طول این سال‌ها اصلا به آمریکایی‌ها اعتماد نداشتیم. اگر چنین بحثی پیش بیاید اعتماد خود را به اروپایی‌ها نیز از دست خواهیم داد. وقتی آمریکایی‌ها 17 بار نقض عهد می‌کنند و تحریم‌هایی برخلاف برجام انجام می‌دهند و در این رویه به‌گونه‌ای عمل می‌کنند که گویی اساسا توافقی به نام برجام صورت نگرفته است، آیا اروپایی‌ها هم می‌خواهند به این روند بپیوندند؟ بنابراین براساس چه دلایلی ما باید مجدد بر سر موضوع دیگر توافق کنیم؟ مگر قبلا مذاکره و توافق نکردیم و توافق مورد تائید شورای امنیت سازمان ملل قرار نگرفت؟ درباره این توافق که همه نهادهای بین‌المللی مرتبط آن را تائید کردند و اکنون در مسیر رایزنی‌های مجدد آمریکا و اروپا قرار گرفته بنابراین چه اعتمادی وجود دارد که طرف‌های مقابل به توافق بعدی هم پایبند باشند.

سید حسین نقوی‌ حسینی - ‌ سخنگوی کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی مجلس