اهمیت تفکر طراحی در توسعه کسب‌وکار

در شیوه‌های سنتی مدیریت، نقش کاربر در حل مسائل کمرنگ بود اما مدیران جدید به دنبال یافتن راه‌هایی بودند که بیشترین بازدهی را داشته باشد و برای بالا بردن بازدهی توجه به کاربر را به‌عنوان امری اجتناب ناپذیر در روش‌های خود لحاظ کردند. ممکن است فکر کنید این روش تنها برای طراح‌ها کاربرد دارد، اما جالب است بدانید گروهی از توسعه‌دهندگان این روش، تیم اگیلوی (Tim Ogilvie) و جین لیدکا (Jeanne Liedtka) در دانشگاه ویرجینیا، نه‌تنها طراح نیستند بلکه از دنیای کسب‌وکار و مدیریت می‌آیند. تفکر طراحی (دیزاین) روشی اثربخش برای بهبود فرآیندهای سنتی و تبدیل آنها به راه‌حل‌های کاربر محور در دنیای کسب‌وکار است.

در تعریف دونالد نورمن (Donald Arthur Norman) تفکر طراحی واژه‌ای است که برای شرح آنچه افراد خلاق انجام می‌دهند، یعنی شکستن قوانین و فراتر رفتن از پارادایم‌های موجود و فکر کردن از نو استفاده می‌شود. پس می‌توان نتیجه گرفت در تفکر طراحی با ساختاری انعطاف‌پذیر و غیرخطی مواجه ایم که برمبنای خلاقیت بنا شده است. لاوسون (Bryan Lawson) عقیده دارد تفکر طراحی همان گونه که به حل مساله می‌پردازد در پی یافتن آن نیز بوده و روشی راه‌حل محور است. به این معنا که طراحان پیش از انجام تحلیل برای آشکار شدن همه جوانب صورت مساله، با شناختی نسبی و اولیه شروع به تطبیق راه‌حل‌های اولیه خود با مساله می‌کنند.

• مراحل تفکر طراحی از دید خانم لیدکا در کتاب طراحی برای رشد (Design for Growth) بر چهار اصل کلی بنا شده است:

• صورت مساله چه چیزی است؟ (what is)

• چگونه قرار است این مساله را حل کنیم؟ (what if)

• کدام راه‌حل‌ها شگفت‌آور هستند؟ (what wows)

• و از این راه‌حل‌های شگفت‌آور، کدامشان قابل اجرا و توسعه است؟
(what works)

هر کدام از این مراحل نیز به زیربخش‌هایی به شرح زیر تقسیم می‌شوند:

بصری‌سازی (Visualization): بصری‌سازی و تجسم فکری از آنچه در این فرآیند وجود دارد به ایجاد درک مشترک میان صاحبان کسب‌وکار و مشتریان می‌انجامد. بصری‌سازی در تمامی مراحل این روش کاربرد دارد.

صورت مساله چه چیزی است؟

نقشه سفر (Journey mapping): در این مرحله یک مسیر از آنچه مشتری طی می‌کند تا به پاسخ خواسته‌اش برسد و تجربه‌هایی که در این مسیر دارد در قالب یک نقشه سفر مشتری ایجاد می‌شود.

تحلیل زنجیره ارزش (Value chain analysis): زنجیره ارزش مجموعه‌ای از عملیات است که در یک صنعت به صورت زنجیرگونه انجام می‌پذیرد تا به خلق ارزش منجر شود. در هر حلقه از این زنجیر، ارزشی به محصول نهایی افزوده می‌شود. این زنجیره‌ها تدارکات داخلی (Inbound logistic)، عملیات‌ها (Operations)، تدارکات خارجی (Outbound logistic)، بازاریابی و فروش (Marketing و Sales) و خدمات (Service) هستند. همچنین می‌توانند شامل فعالیت‌های حمایتی همچون تامین (Procurement)، توسعه فناوری (Technology Development)، مدیریت منابع انسانی (Human Resource Management) و زیرساخت‌های شرکت (Firm Infrastructure) باشند.

نقشه ذهنی (Mind mapping): یک نمودار درختی است که به بیان ایده‌ها و فعالیت‌ها تا رسیدن به جان‌مایه اصلی موضوع کمک می‌کند و براساس دسته‌بندی عناصر به صورت ادراکی و در گروه‌های معنایی مشترک کار ‌می‌کند.

چگونه مساله را حل کنیم؟

توفان فکری (Brain Storming): یک روش خلاقیت گروهی است که برای رسیدن به ایده‌های متنوع و به تعداد زیاد، کاربرد دارد. این روش برای به د‌ست آوردن حجم زیادی از ایده‌ها اثربخش است.

توسعه سریع کانسپت (Rapid concept development) :کمک می‌کند فرضیه‌هایی درباره پتانسیل‌های جدید فرصت‌های کسب‌وکاری ایجاد شود. در این مرحله بایدهای طراحی برمبنای زنجیره ارزش و پرسونای مخاطبان ساخته می‌شود. هدف ما ایجاد سریع ایده‌ها و رساندن آنها به دست مشتریان در سریع‌ترین زمان ممکن است.

چه چیزی شگفت‌آور است؟

تست فرضیه (Assumption testing): تمرکز بر شناسایی فرضیه‌هایی است که سبب جذابیت یک ایده کسب‌وکاری می‌شوند و با استفاده از داده‌های موجود برای ارزیابی احتمالی این فرضیه‌ها کار می‌کنند. این فرضیه‌ها ممکن است با آزمون‌های ذهنی یا میدانی سنجیده شوند.

نمونه‌سازی سریع (Rapid prototyping): ساخت سریع یک تجسم فیزیکی از آنچه در ذهن ماست ایجاد می‌کند. این روش به شکل‌گیری درک بهتر از ایده و تست اولیه آن می‌انجامد.

کدام‌ راه‌حل‌ها کار می‌کند؟

مشارکت با مشتری (Customer co-creation): شامل راهکارهایی است که مدیران را قادر می‌سازد در زمان ایجاد و توسعه ایده‌های جدید کسب‌وکار از مشتریان کمک بگیرند. این روش به رشد و نوآوری با رویکردی ارزشمند و کم خطر (مشارکت مشتری و رسیدن به آنچه مشتری می‌خواهد)
کمک می‌کند.

انتشار آموزشی (Learning launches): برای ارزیابی ویژگی‌های کلیدی و زیربنایی محصول مفید است. این روش در مقایسه با راه‌اندازی محصول در بازار، سریع تر و ارزان‌تر است و رویکردی آموزشی دارد و به رشد در بازار داده‌محور کمک می‌کند.

داستان‌سرایی (Storytelling):یا بافتن داستان به تجسم آنچه هستید و اشتراک‌گذاری آن کمک می‌کند. تمام سخنرانی‌های خوب (چه تحلیلی و چه ط‌راحی‌محور) برمبنای داستانگویی شکل می‌گیرند. مثل استفاده از تصاویر، داستان‌ها مسیری به احساسات ایجاد می‌کنند و کمک موثری در فروش راه‌حل‌های یک مشکل هستند. با شناخت مخاطب و ایجاد یک داستان‌نامه مناسب می‌توانید بستر فروش مناسبی برای راه‌حل‌های خود ایجاد کنید. باتوجه به آنچه گفتیم، تفکر طراحی، روشی جدید و موثر برای تیم‌های استارت آپی است تا آنچه را می‌خواهند، هر چه بیشتر با دنیای کسب‌وکار منطبق سازند و بهبود فرآیندهای خود را با نگرشی طراحی محور تضمین کنند.

نگین یشمی