انتقاد یا انتقام؟

براساس شواهد پژوهشی، این پیوند و ارتباط آنچنان نیرومند است که جامعه‌شناسان از آن به عنوان ارتباط خطی یاد می‌کنند، ‌اما درست در نقطه مقابل، آنگاه که جایگاه و اهمیت پلیس در سپهر روانی و ذهنی و ضمیر شهروندان رو به نقصان رود، آلودگی و آرامش خاطر و احساس ایمن بودن از خطر نیز سیر نزولی پیدا می‌کند.

اما این پیوند را چگونه می‌توان تبیین کرد؟ به بیان روشن‌تر در اقتدار پلیس و اهمیت جایگاه آن چه چیزی نهفته است که افزایش آن احساس امنیت عمومی جامعه را دوچندان می‌سازد و کاهش‌ آن، روان عمومی جامعه را ناامن می‌کند.

در ارائه پاسخی روشن به این پرسش می‌توان همفکر با اغلب اندیشمندان بویژه روان‌شناسان و جامعه‌شناسان اجتماعی دو نکته را یادآور شد. نخست آن‌که امروزه با گسترش جوامع و افزایش پیچیدگی‌ آنها، نقش پلیس نیز تا به آن حد گسترش یافته است که با بقای جامعه و مردم سروکار و ارتباط دارد و هم با رفاه مردم به این معنی که پلیس با اقدامات سخت و نرم خود، هم مانع تهدید کیان جامعه توسط عوامل داخلی و خارجی می‌شود و هم زمینه و بستر و شرایط امن و ایمن و عاری از دغدغه و دلواپسی را برای یکایک شهروندان مهیا می‌سازد تا برای بهبود زندگی خود و افزایش رفاه و برخورداری از آن، جهد و جد نمایند.

از همین روی،‌ وقتی شهروندان جامعه احساس کنند پلیس آنها آنچنان قدرتمند است که هم تهدیدات را از میان می‌راند و هم جامعه را نظم و نظام می‌بخشد، بلادرنگ وجود آنها سرشار و مالامال از احساس خوشایندی می‌گردد به نام احساس امنیت، دوم آن‌که توسعه جامعه موجب ظهور و بروز پدیده‌های پرشماری شده است که هر یک می‌توانند غموض و پیچیدگی مبارزه با انحرافات اجتماعی را دوچندان سازند. مردم نیز بر این واقعیت اذعان دارند که پلیس برای پیشگیری از وقوع این کارکردهای‌ بد و مقابله با انواع جرایم اجتماعی ناگزیر باید از تاوان و ظرفیت و اقتدار و هوشمندی لازم برخوردار ‌باشد. به همین سبب وقتی آنان (یعنی شهروندان جامعه) در ذهن خود پلیس را دارای چنین قابلیت‌هایی بدانند، باورشان می‌شود که در جامعه‌ای امن زندگی می‌کنند و لاجرم احساس امنیت آنان فزونی می‌یابد.

در دنیایی که آن را دنیای رسانه‌ای نام می‌نهند و در زمانه‌ای که بی‌سبب رشد روزافزون رسانه‌های نوین، جاهلان و جاعلان فضای مجازی امکان و فرصت بیشتری برای مشوش ساختن مستمر و لاینقطع روح و روان مردم جامعه دارند، ضرورت پاسداشت «احساس امنیت» مردم از اهمیت و ضرورت صدچندانی برخوردار است، چه این‌که در این زمانه هر فرد معلوم و مجهول‌الحالی با اندک بضاعت تصویرگری و نوشتاری می‌تواند حاشیه‌ها و کانون‌های خبری ریز و درشتی بسازد که در طرفه‌العینی قادر است احساس امنیت مردم را از نقطه اوج کنونی به نقطه حضیض مطلوب حاشیه‌سازان امنیت‌ستیز و هنجارگریز برساند، از همین روی در چنین شرایطی حفظ و تقویت شأن و منزلت و اقتدار حافظان نظم و امنیت جامعه اهمیتی ویژه می‌یابد.

چه آنها با شأن و اقتدار بالا می‌توانند نقشه شوم مخلان امنیت عمومی را در اندک زمانی خنثی کنند و مانع درگیر شدن ذهن عمومی جامعه در حواشی و فروکاسته شدن از احساس امنیت آن شوند. به سبب آنچه گفته شد از همگان، بویژه آنانی که تریبون و رسانه‌ای و میز و مسئولیت ‌و عنوانی دارند، انتظار می‌رود به بهانه وقوع حادثه‌ای در گوشه‌ای از کشور (هرچند ناخوشایند و قابل پیگیری و رسیدگی و اصلاح ...) سیمای پلیس کشور خود را لکه‌دار نسازند و اقتدار و شأن کارکنان خدوم و ایثارگر این نیرو را در ذهن جامعه فرو نکاهند. همه ما باید بدانیم که فرق بسیار است بین انتقاد سازنده و تخریب مغرضانه‌، باید مراقب بود آگاهانه و ناآگاهانه به نام اولی در دام دومی فرونغلتید. فراموش نکنیم با شاخ و برگ دادن و بزرگ‌نمایی یک حادثه ناخوشایند،‌ تنها سیمای پلیس تخریب نمی‌شود، بلکه امنیت جامعه هم رو به کاهش و زوال می‌رود.

سردار سعید منتظرالمهدی - معاون اجتماعی نیروی انتظامی