تلویزیون ابزار قدرتمند فرهنگ‌سازی

انتقال پیام به دیگری و رساندن محتوایی به انسان‌های دیگر از دیرباز مورد توجه بشر قرار داشته است. انسان‌ها برای آن‌که حرف خود را به همنوعانشان برسانند راه‌های مختلفی را آزمودند، تلاش‌های بسیاری برای «ارتباط» صورت گرفت از آتش و دود گرفته تا سنگ‌نگاره‌ها و کتابت و صنایع مختلف هنری و ادبی تا به زمان معاصر که اختراعات الکتریکی و الکترونیکی برای رساندن پیام صورت گرفت.

کد خبر: ۱۱۴۳۱۰۰

اما این دستاوردها فقط برای انتقال پیام و اعلام نیازها نبوده است. بخش مهم کارکرد رسانه‌ها چه از نوع قدیمی و چه از نوع نوین آنها، فرهنگ‌سازی و گسترش باور در میان سایر ابنا بشر بوده است. در میان همه رسانه‌ها، تلویزیون اگر نگوییم مهم‌ترین، لااقل یکی از رسانه‌هایی است که تاثیر مستقیم و غیرمستقیم زیادی روی باورهای عمومی مردم گذاشته و می‌گذارد. مردم بدون آن‌که بدانند با تماشای تلویزیون در ناخودآگاه خود به مجموعه‌ای از باورها می‌رسند که خروجی آن را در عرصه عمل به نمایش می‌گذارند و به همین دلیل اهمیت و حساسیت این رسانه بیش از سایر رسانه‌هاست.

توجه برنامه‌سازان تلویزیون به این که کوچک‌ترین سکانس یا حتی پلان آنها می‌تواند چه تاثیری روی جامعه داشته باشد، می‌تواند باعث تولیدات هدفمندتر و دقیق‌تری در رسانه ملی شود. به عنوان مثال، نگاهی داشته باشیم به آنچه چند سال پیش توسط یک مجموعه انیمیشنی کوتاه در جامعه رخ داد و امروز آن را می‌توان نمونه‌ای موفق از فرهنگ‌سازی رسانه ملی دانست. انیمیشن‌های کوتاه بهرام عظیمی که به سفارش راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی تولید شد و در فواصل بین برنامه‌ها در شبکه‌های مختلف با عنوان «سیا ساکتی» پخش شد، توانست با استفاده از هنر عظیمی و داستان‌های جذاب و خلاقانه این انیمیشن جای خود را بین مردم باز کرده و در زمینه فرهنگ ترافیکی و رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی نقش موثری ایفا کند. نمونه دیگر از تاثیرگذاری تولیدات صدا و سیما در سطح عمومی جامعه را می‌توان در معرفی وگسترش یکی از رسوم آیینی کمتر مورد توجه به نام «لیله‌الرغائب» دید.

برنامه تلویزیونی کوله‌پشتی که در زمان پخش خود یکی از پربیننده‌ترین برنامه‌ها بود و جای خود را بین جوانان باز کرده بود با معرفی شب لیله‌‌الرغائب به مردم و پرداختن مستمر به آن باعث شد این شب و آداب عبادی آن مورد توجه عموم قرار گیرد و پس از آن بود که «شب آرزوها» در بین مردم معروف شد. روز گذشته هم حجت‌الاسلام زائری در اینستاگرام خود با اشاره به مجموعه تلویزیونی «سر دلبران» از این سریال به دلیل ارائه چهره‌ای واقعی و خرافه‌زدا از روحانیت تشکر کرد؛ اینها همه نمونه‌هایی است از این که اگر برنامه‌سازان قدر ابزار قدرتمند در دست خود را بدانند، می‌توانند در زمینه‌هایی مانند فرهنگ ترافیک، صرفه‌جویی و ایثار که فرهنگ ما در آنها نیاز به اصلاح، تقویت یا حتی بازنگری دارد، موثر و تاریخ‌ساز باشند.