سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
این زمینلرزهها بر اثر فعالیتهای زمینساختی گسلهای فعال به وقوع میپیوندد و در هر منطقه علت خاصی دارد.
زلزله 21 آبان 96 در منطقه ازگله سرپل ذهاب و در حدود 30 کیلومتری غرب ثلاث باباجانی رخ داد. سال گذشته شاهد زمینلرزهای با بزرگی 7.3 در این منطقه بودیم زمین لرزههایی که از سال گذشته تاکنون رخ داده را میتوان ادامه فعالیت و جابجایی در همان پهنه گسل و در همان ژرفا دانست در واقع گسل زمینلرزهای در این منطقه و ادامه شکستگی در گسل پی سنگی باعث بروز زمین لرزههای جدید و ادامه رویداد پسلرزههای متعدد شده است.
بزرگای زلزله 31 تیر 97 که در ساعت 14 و 37 دقیقه رخ داد 5.9 بوده است و همین موضوع موجب شده شتاب حداکثر ثبت شده در شهر تازهآباد بیش از g 5.0 باشد. این شتاب زلزله نشان میدهد که در یک زمان کوتاه میزان تکانهای ناشی از این زلزله بویژه در پهنه کانونی بسیار شدید بوده و بنابراین چه خانههای ساخته شده قبل از زلزله 21 آبان 97، چه بناهای بازسازی شده در معرض آسیب و همین موضوع موجب هراس و وحشت مردم شده است. ضمنا محدودههای مسکونی شهری و روستایی که از قبل از زلزله 21 آبان 97 بعضی نواحی روی خاک دستی ساخته شده بود (در تازهآباد، ازگله و سرپل ذهاب) و همین موجب تشدید امواج لرزهای شده بود، هر نوع بازسازی روی زمینهای تسطیح شده با خاک دستی بروز پدیده تشدید در پسلرزههای بعدی را امکانپذیر میکند.
در نزدیکی کانون زلزله یک و 9 دقیقه بامداد دوشنبه اول مرداد 97 در شمال سیرچ، در 21 خرداد 60 در گلباف کرمان زلزلهای با بزرگی 6.7 و در 6 مرداد 60 در سیرچ زلزلهای با بزرگی 7.1 رخ داد.
این ناحیه محل تلاقی سه گسل فعال و لرزهزای بزرگ کوهبنان، گلباف و نایبند است. کاهش وقوع رخداد زلزلههای شدید و اصلی در دو دهه اخیر نسبت به میانگین قابل انتظار در کشور بودیم و زلزلههایی که از سال گذشته در حال وقوع هستند نشانگر آن است که با وقوع متعدد زلزلههای شدید و اصلی، با بیشتر آزاد شدن انرژی به صورت زلزلههای متوسط و بزرگ در حال برقراری تعادلی در پوسته هستیم.
الزاما رخداد این زلزلهها را نمیتوان با هم مرتبط دانست، ولی زلزله انتقال تنشها بین حوزهای مسالهای است که در پوسته رخ میدهد. در دهه 50، هفت زلزله با بزرگی 7، در دهه60،دوزلزله، در دهه 70 فقط یک زمینلرزه در اردکول قائن با بزرگی 7.2 داشتیم، در دهه 80 هیچ زلزلهای با بزرگی 7 یا بیشتر نداشتیم و در دهه 90 به استثنای زمین لرزه 27 فروردین 92 گشت سراوان با بزرگای 7.8 که در پهنه فراوانش رخ داد و متفاوت از سایر زلزلههای کشور بود، زلزله بزرگی نداشتیم تا اینکه در 21 آبان 97 در ازگله سرپل ذهاب زلزله با بزرگای 7.3 رخ داد.
این موضوع را میتوان احتمالا علامتی برای ورود به دهه پر زلزله با احتمال رخ دادن زلزلههای شدید و بزرگتر در نظر گرفت. باید در هر ناحیه میزان استرس زمین ارزیابی شود چنانچه استرس زمین در منطقهای باقی مانده باشد، احتمال بروز زمینلرزههای بزرگتر وجود دارد.
زلزلههای 31 تیر 97 و اول مرداد 97 از رویدادهای کمتر بد بوده است، چرا که این مناطق کمترین میزان سکنه را داشتند در حالی که اگر چنین زمینلرزههایی در استانهایی همچون تهران، تبریز، مشهد رخ میداد خسارات بیشتری را به دنبال داشت و اکنون باید در مناطق یاد شده آمادگی بیشتری در برابر زلزله داشته باشیم.
توجه کنیم که متوسط رخداد زمین لرزه با بزرگای بیش از 3 در روز حدود 8 زلزله میتواند برآورد شود، ولی طی بیست و چهار ساعت بین 9 و 30 دقیقه صبح 31 تیر 97 تا 9 و 30 دقیقه صبح اول مرداد 97 شانزده زمین لرزه با بزرگای بیش از 3 در ایران رخ داده است.
دکتر مهدی زارع - استاد پژوهشگاه زلزله شناسی / جام جم
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد