سوختن پای نسوختن جنگل

جنگبانان با چه خطراتی دست و پنجه نرم می‌کنند؟ آیا تا‌‌کنون در حین ماموریت دچار آسیب شده‌اید؟

خطر زیاد است، آتش سوزی، قاچاقچیان چوب و... مدتی پیش در زمان اطفای حریق یک درخت در حال سوختن روی من افتاد و دچار سوختگی درجه دو و سه شدم. از ناحیه دست و کمر صورت و گردن هم آسیب دیدم.

چه سالی این حادثه رخ داد؟

دی سال 96 در جریان اطفای حریق در جنگل دچار سوختگی شدم.

هزینه‌های درمانی را چه کسی پرداخت کرد؟ تحت پوشش بیمه بودید؟ بعد از مصدومیت تحت پوشش خدمات بنیاد شهید قرار گرفتید؟

نه، تحت پوشش بنیاد شهید نیستم. هزینه‌های درمانی را هم خودم پرداخت کردم.

آخرین باری که شاهد قاچاق چوب بودید، کی بود؟

مدام قاچاق چوب داریم و قاچاقچیان را دستگیر می‌کنیم.

از سوی قاچاقچیان چوب بیشتر تهدید می‌شوید یا به‌وسیله زمین‌خواران؟

از طرف زمین‌خواران بیشتر تهدید می‌شویم.

معمولا متخلفان چگونه شما را تهدید می‌کنند. تهدیدها از طریق تلفن و وسایل ارتباط جمعی است یا این‌که در جریان گشت‌زنی جلوی شما را می‌گیرند و تهدید می‌کنند؟

خیلی تهدیدهای جانبی می‌کنند.

تهدیدهای جانبی یعنی چه؟

می‌گویند زن و بچه‌داری. این‌قدر خود را درگیر نکن. به‌طور غیر مستقیم تهدید می‌کنند. مستقیم جلوی من قرار نمی‌گیرند. اخلاقی دارم که قاچاقچیان معمولا جلوی من حرفی نمی‌زنند، چون برخورد می‌کنم.

وقتی تهدید می‌کنند، چه رفتاری می‌کنید؟ به نهادهای قضایی گزارش می‌کنید؟

تهدید برای ما عادی شده است.

یعنی هیچ واکنشی ندارید؟

بیش از 16 سال است که جنگلبان هستم. تهدید شدن برایمان عادی شده است. فحش نخوریم، اصلا نمی‌شود. اوایل شکایت می‌کردیم. سه یا شش ماه حبس می‌گرفتیم، اما الان حوصله ندارم.

متخلفان عرصه منابع طبیعی بیشتر سلاح سرد دارند یا سلاح گرم؟

سلاح آنها سرد است. تبر و... معمولا در حوزه محیط‌زیست سلاح گرم دارند ما با سلاح گرم کمتر سر و کار داریم.

به شما آموزش‌هایی داده شده است که وقتی با افرادی که سلاح سرد دارند روبه‌رو می‌شوید چگونه برخورد کنید؟ تجهیزات لازم برای مقابله با افرادی که مسلح به سلاح سرد هستند در اختیار دارید؟

به ما اسپری و شوکر داده‌اند. البته شش ماه است که شوکرها و اسپرهای قبلی را از ما گرفته‌اند، اما تمدید نکرده‌اند.

چرا شوکر و اسپری را از شما گرفته‌اند؟

بیمه شوکر و اسپری تمام شده بود. اسپری تاریخ مصرف دارد. تاریخ مصرف اسپری‌های قبلی گذشته بود.

به شما تجهیزات جدید نداده‌اند؟

نه، شش ماه است که هنوز تجهیزات جدید نداده‌اند.

برای اطفای حریق تجهیزات لازم مثل جلیقه ضد آتش، کلاه و... دارید؟

کلاه و سایر تجهیزات را داریم، اما تجهیزات حرکت ما را کند می‌کند. تحرک لازم را از ما می‌گیرد به همین خاطر هیچ‌گاه از این تجهیزات استفاده نمی‌کنیم. وگرنه تجهیزات شامل لباس ضد حریق، دستکش، کلاه و ماسک و... به ما داده‌اند. ولی پرسنل به قدری برای رفتن به محل حریق عجله دارند که از این تجهیزات استفاده نمی‌کنند. من خودم هم از این تجهیزات استفاده نمی‌کنم. هیچ‌کس استفاده نمی‌کند.

استفاده نکردن از این تجهیزات خطرات عملیات اطفا را برای شما بیشتر نمی‌کند؟ اگر سال گذشته از تجهیزات استفاده می‌کردید دچار سوختگی درجه دو و سه می‌شدید؟

در این 16 سال دوره خدمت یک تا دو بار از متخلفان کتک خوردم و یکبار هم سوخته‌ام. سوختگی‌های دیگری هم داشته‌ام، اما سطحی بوده است و فقط دستم دچار آسیب سطحی شد که سرپایی درمان کردم.

پس با متخلفان هم درگیر شده و کتک خوردید. چقدر در این درگیری آسیب دیدید؟

یک بار ده نفر روی سرم ریختند و مرا زدند. ضاربان قاچاقچی چوب بودند. با چوب و چماق خیلی من را کتک زدند. از ناحیه کمر، صورت و دست آسیب دیدم، اما محکوم به پرداخت دیه‌شان کردم و دو سال هم برایشان زندان گرفتم.

در آموزش‌هایی که برای اطفای حریق می‌بینید؛ به شما نمی‌گویند که باید از لباس ضد حریق استفاده کنید؟ هیچ الزامی ندارید که حتما با لباس و تجهیزات در عملیات اطفا شرکت کنید؟

ما همیشه لباس فرم حفاظت را به تن داریم. به ما لباس ضد حریق هم داده‌اند که استفاده کنیم اما نمی‌کنیم.

هیچ‌کس ناظر نیست که تاکید کند در جریان عملیات اطفای حریق از لباس ضد حریق استفاده کنید؟

من خودم مسئولی هستم که باید از همه ایراد بگیرم. اما این‌قدر کارها سریع است، آتش‌سوزی‌ها به سرعت رخ می‌دهد و لباس پوشیدن هم وقت‌گیر است که این کار را انجام نمی‌دهیم. واقعیت این است که خودمان کمی تنبلی می‌کنیم. یک مقدار خودمان تنبلی می‌کنیم و تقریبا همه ما هم همین‌طور رفتار می‌کنیم.

بابت این تنبلی‌ها باید هزینه پرداخت کنید. فکر نمی‌کنید بهتر است که تنبلی نکنید؟

بله. بهتر است.

حمایت‌های دولت از جنگلبانان، به چه صورت است؟

از سال 93 که آقا دستور دادند، وضعیت خیلی خوب شده است. مقام معظم رهبری در سال 93 دستور دادند که کوه‌خواری و زمین‌خواری را پیگیری کنید. قبلش بجز منابع طبیعی که پای کار بود دیگر ارگان‌ها پای کار نبودند، اما حالا ارگان‌های دیگر هم پای کار آمده‌اند. جهاد کشاورزی هم پای کار است و حتی از طرف قوه قضاییه هم بیشتر حمایت شدیم.

شما پست جنگلبان دارید؟ سختی کار می‌گیرید و حقوقتان با دیگران متفاوت است؟

نه، هیچ سختی کاری نمی‌گیریم. من با فوق‌لیسانس و نزدیک به 17 سال سابقه حقوقم به سه میلیون تومان نمی‌رسد. با وجود این‌که دو مسئولیت دارم، مسئول واحد هستم و فرماندهی یگان حفاظت شهرستان را دارم. حقوق جنگلبانان خیلی کم است تازه من حقوق بالا دارم. بقیه بچه‌ها بین یک میلیون و 400 هزار تا یک میلیون و 500 هزار تومان حقوق می‌گیرند.

شما نیروی رسمی هستید؟

بله.

وضعیت حقوقی نیروهای قراردادی چگونه است؟

حقوق آنها خیلی کم است. حدود یک میلیون و 400 هزار تا یک میلیون و 500 هزار تومان است.

نیروهای قراردادی با حذف طرح جنگلداری وضعیت‌شان به چه صورت است. با آنها قرارداد بسته‌اند؟

بله. قرارداد بسته‌اند. مثل این‌که یک شرکتی برنده مناقصه شده است. نیروهای قراردادی با آن شرکت قرارداد بسته‌اند که حقوق این افراد را پرداخت
کند.

چرا شما را 20 ساله بازنشسته نمی‌کنند؟

نمی‌دانم.

یک نیروی حافظ جنگل چه کارهایی انجام می‌دهد؟

نیروی حافظ جنگل با قاچاق چوب برخورد می‌کند. با کسانی که می‌خواهند زمین‌خواری کنند، برخورد می‌کند. کسانی که حاشیه جنگل هستند، می‌خواهند زمین‌شان را افزایش دهند که با آنها مقابله می‌کنیم. جلوی این کارها را می‌گیریم. آلودگی داخل رودخانه‌های جنگلی و برداشت‌های غیر‌مجاز رودخانه‌های حریم جنگل را هم کنترل می‌کنیم. هر کاری که با جنگل سر و کار داشته باشد را انجام می‌دهیم. بر چرای دام غیر مجاز هم در جنگل نظارت می‌کنیم.

شیفت‌های کاری چگونه تعریف می‌شود؟

ما ساعت خاصی نداریم. در اصل ساعت اداری هستیم، اما قاچاقچی ساعت اداری ندارد. اگر ما ساعت اداری کار کنیم، نمی‌شود. من به عنوان مسئول تا ساعت دو تا سه در اداره هستم. بعد هم در جنگل دور می‌زنیم.

اگر گشتزنی در جنگل نداشته باشید توبیخ می‌شوید؟

خوب اگر در منطقه قاچاق شود، سوال می‌کنند که چرا قاچاق شد. نمی‌گویند که قاچاق صبح یا شب بود. مجبوریم که منطقه را هر شکلی که هست، حفظ کنیم.

بین همکارانتان کسی را دارید که در جریان دفاع از جنگل آسیب‌دیدگی جدی‌تر مثل قطعی نخاع یا صدمات جبران‌ناپذیر داشته باشد؟

یک همکار دارم که در روستای ییلاقی زیارت کتک‌خورده بود. آقای مقصودلو خیلی بدجور کتک خورد. چهار روز بیمارستان بود. کلیه‌اش پاره شد و خونریزی داشت.

لیلا مرگن - گروه چامعه جام جم