محمد هاشمی رفسنجانی در گفت وگو با جام جم آنلاین بهمناسبت هفته دولت با اشاره به اهمیت نهادینه شدن سه اصل مهم استقلال آزادی و جمهوری اسلامی در ساختار سیاسی نظام اسلامی ایران بیان کرد: بر مبنای این سه شعار مهم مردم به رهبری امام خمینی(ره) انقلاب اسلامی را به پیروزی رساندند و به عمر دهه ها ظلم و ستم دستگاه پهلوی پایان بخشیدند. به گونه ای که با گذشت 40 سال از حیات جمهوری اسلامی با وجود تمام نقاط ضعف و قوت و دشمنی های آمریکا و متحدانش این نظام میان تمام حکومت های حاضر در منطقه، هم به لحاظ دموکراسی و هم از نظر مردم سالاری دینی بی بدیل جلوه کرده است.
شعار استقلال 65هزار کارمند آمریکایی را از کشور بیرون ریخت
وی در تبیین تحقق شعار استقلال از منظر امام رحمه الله افزود: مبنای حضرت امام از استقلال آن بود دولتی روی کار آید که اولا منتخب مردم و برآمده از صندوق رأی باشد. مهم تر از آن تحت حمایت و دست نشانده هیچ یک از قدرت های سلطه و زیر سلطه بلوک های مختلف دنیا نباشد. همانطور که در قبل از انقلاب اسلامی شاه یا نخست وزیر در ادوار مختلف با نظر و تایید انگلیس یا ایالات متحده آمریکا به قدرت می رسد. طبیعی بود دولتمردان مذکور بهجای تامین منافع ملی کشور منویات دولت های مورد حمایت خود را در اولویت قرار می دادند. در چنین شرایطی مسلما وقتی اداره کشور به دست مثلا سفارت آمریکا در تهران می افتد دستاندازی به منابع و ذخایر کمترین آسیبی بود که کشور را در معرض استثمار بیگانگان قرار می داد.
هاشمی به استناد اسناد و مدارک موجود پیش از انقلاب حضور و نفوذ عناصر خارجی در دولت های رژیم شاه را در راستای حفاظت از منافع آمریکا و دیگر قدرت ها ارزیابی کرد و گفت: طبق اطلاعات منتشرشده تا قبل از روی کار آمدن جمهوری اسلامی دولت آمریکا بیش از 65 کارشناس نظامی و غیر نظامی به ایران مامور کرده بود و این امر موجب رخنه روز افزون اتباع آمریکایی در مسائل اداری و حقوقی ما شده بود. زمانی که بنده در دانشگاه برکلی کالیفرنیا تحصیل می کردم به گزارشهایی از اعزام مستشاران آمریکایی به ایران دسترسی پیدا کردم که در ذیل آن در فیش حقوقی کارمندان و کارشناسان خود ردیفی تحت عنوان حق توحش درج شده بود. یعنی چیزی نظیر بدی آب و هوا که یک مامور خارج از کشور تعلق می گیرد. خوب این مسأله برای ایرانیان مقیم در آمریکا و داخل کشور بسیار دردناک و ناراحت کننده بود.
معنای آزادی در ایران ولنگاری نیست
وی در خصوص شعار دوم جمهوری اسلامی یعنی آزادی عنوان کرد: آزادی از جمله واژه هایی است که همواره مورد سوء استفاده رسانه ها و گروه های معاند قرار می گیرد. این در حالی است که اگر ما در قالب شرع مقدس اسلام به این مقوله بپردازیم، آزادی به معنای بی بندباری و ولنگاری نیست، بلکه آزادی در چارچوب اسلام به معنای توجه به رفتارهای حسنه فردی و اجتماعی و موضوعات فرهنگی و دینی خلاصه شده و در اصل دارای ساختار انسانی با تاکید بر کرامت آحاد مردم است. جمهوری اسلامی آزادی افراد را منوط به سلب آسایش دیگران تعریف نمی کند.
هاشمی در همین ارتباط افزود: دولت های مداخله گر و وابستگان دائم با هدف تضعیف نظام روی مصادیقی چون عدم آزادی بیان و حجاب اجباری بانوان تبلیغ سوء کرده و عنوان می کنند در ایران آزادی وجود ندارد. اما می خواهم به شما عرض کنم آزادی در ایران حتی در کشوری مانند آمریکا بسیار بیشتر است، ولی همان گونه که عرض شد آزادی ما مبتنی بر اصول و قواعد اسلامی با هدف ترویج دین در راستای اعتلای ابعاد انسانی است.
وی ادامه داد: آزادی دولت های غربی قائم بر نظام لیبرال دموکراسی است که آن هم در همه موارد اجرا نشده و نقض می شود. بهطور نمونه از دوران دانشجویی خود عنوان می کنم، حزب کمونیست آمریکا در آن مقطع بیش از دو میلیون نفر عضو داشت. ولی دولت آمریکا هیچگاه مجوز فعالیت قانونی برای این گروه سیاسی صادر نکرد. این دوگانگی نشان می دهد آنها که روی موضوع به گفته آنها عدم آزادی در ایران بحث می کنند، اولا دنبال تخریب نظام هستند در ثانی بویژه در حوزه مربوط به عفاف و حجاب مسائل انحرافی و ترویج ابتذال را دنبال می کنند. خوشبختانه دولت های مختلف جمهوری اسلامی ایران رویکردی مبتنی بر اجرای فرایض دینی و عرفی کشور را در این زمینه از خود نشان داده اند.
جمهوری اسلامی به استیلای غربی ها پایان داد
عضو پیشین مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران با استقرار خود در کشور خط بطلانی بر سال ها استیلای قدرت های غربی برابر دولت های ایران کشید، به تحلیل رکن سوم انقلاب یعنی جمهوری اسلامی پرداخت و تصریح کرد: طبق اصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی آمده «جمهوریت و اسلامیت نظام، دو رکن تفکیک ناپذیر هستند»، به عبارت دیگر دولت های منتخب مردم باید، هم در چارچوب فرهنگ و ارزش های اسلامی کشور را اداره کنند و هم با رعایت مردم سالاری و توجه به واژه جمهور خواست مردم را در مدیریت کشور به شکل اولی لحاظ کنند.
این چهره سیاسی در این باره خاطر نشان کرد: بر اساس شعار جمهوری اسلامی است که ما شاهد هستیم برخلاف رژیم گذشته و حتی برخی دول امروزی منطقه رجال سیاسی از بالاترین سطح گرفته تا نماینده مجلس و عضو شورای شهر با رای و نظر مردم به دستگاه های اجرایی راه پیدا می کنند؛ بنابراین مناصب موجود در بدنه دولت و حکومت جمهوری اسلامی بر خلاف ادعا و تبلیغات گروه های ضد انقلاب و خارج نشین کاملا انتخابی است و نه انتصابی. یعنی اصل شکل گیری یک دولت و یک مجلس بهعنوان قوه مجریه و مقننه با مشارکت آحاد مردم در یک فرآیند انتخاباتی صورت می پذیرد و حتی اگر به هر دلیل خدشه ای در روند اجرای انتخابات مزبور وارد باشد قانونگذار نسبت به رسیدگی به آن تمهیدات حقوقی و قانونی اندیشیده است.
ترور و تحریم، جنگ مواضع دولت ها را تغییر نداد
هاشمی در ادامه گفت وگو به موانع ایجاد شده سر راه دولت های جمهوری اسلامی ایران توسط دشمنان طی 40 سال اخیر اشاره و ابراز کرد: از اولین روزهای پیروزی انقلاب جریان تجزیه طلب خط آشوب و ترور را پیش گرفتند و متاسفانه با حذف چهر ههای ارزشی و انقلابی همچون رجایی و باهنر لطمات فراوانی به نظام زدند. به گونه ای که سازمان تروریستی مجاهدین خلق بیش از 17 هزار نفر از هموطنان ما را به شهادت رساند. در کنار ترورهای گسترده استکبار جهانی با مزدوری عراق هشت سال جنگ را به این مردم و انقلاب تحمیل کردند.
وی افزود: دولت های غربی به سردمداری آمریکا، تحریم های گسترده ای را علیه ما آغاز کرد. دامنه این تحریم ها از دوران دولت سازندگی شدت گرفت و تا امروز به بهانه های مختلف ابعاد گوناگونی به خود گرفته است. اما تمام اقدامات خصمانه دشمنان علیه ما به این خاطر بود که جمهوری اسلامی ایران می خواهد مستقل از قدرت ها رفتار کند و با این سیاست دست بیگانگان از دست اندازی روی منافع ملی ما کوتاه شده است. به همین منظور با تحریم و جنگ روانی و اقتصادی درصدد کوتاه آمدن ایران از مواضع خود هستند. خوشبختانه تا امروز با مقاومت مردم، نظام و هدایت رهبری انقلاب به هیچ یک از اهداف شوم خود دست نیافته اند.
هدف آمریکا، براندازی نظام است
هاشمی هدف آمریکا و غرب را در مسیر تخاصم با مردم ایران و براندازی نظام برشمرد و گفت: دولت های مختلف آمریکا با ادبیات های متفاوتی با دولت های وقت ایران سیاست های خصمانه خود را تعقیب کرده اند، اما از دو واژه هرگز عدول نکرده اند؛ یکی تغییر رژیم در ایران و در سطوحی پایینتر تغییر رفتار دولتمردان ایرانی. به عبارت دیگر مقامات کاخ سفید دائم با تحریم و فشار به ما می گویند یا نظام را تغییر می دهیم یا آنطور که ما می خواهیم رفتار کنید. نظیر آنچه امروز در برخی دولت های منطقه نمونه آن را شاهد هستیم.
وی در این ارتباط به مصادیق تغییر رفتار از نگاه آمریکایی ها اشاره و عنوان کرد: تغییر رفتار از دید آنها یعنی به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی، اجازه مداخله در امور ایران و منطقه، اصلاح قوانین حقوق بشری مطابق با قوانین غرب و ...، این سیاست ها در دولت های کلینتون، بوش، اوباما و امروز به شکل دیگری توسط ترامپ دنبال می شود. اگر قرار بود جمهوری اسلامی طبق خواسته آنها عمل کند پس چرا ما انقلاب کردیم؟ البته مطمئن هستیم حتی اگر ما تغییر رفتار دهیم همین ترامپی که امروز از معدودی آشوبگر در خیابان ها حمایت می کند به کمتر از براندازی نظام بسنده نخواهد کرد، بنابراین مردم و مسئولان ما با درایت و هوشمندی متوجه این توطئه هستند.
دولت های ما به آمریکا بی اعتمادند/ آنها قرار خود در دوران سازندگی را وتو کردند!
هاشمی با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران برای نشان دادن حسن نیت خود به جامعه جهانی بارها تلاش کرد تا از میزان خصومت دولت واشنگتن علیه خود بکاهد، یادآور شد: دولت آقای هاشمی سعی کرد به نحوی با آمریکا رفتار کند تا اقدامات آنها علیه ما تا اندازه ای تعدیل شود. پیشنهاد ایشان این بود شورای امنیت مصوبه ای را به تصویب برساند تا غیر از ایجاد رابطه سیاسی، مناسبات در سطوح اقتصادی و فناوری تسهیل شود. این مصوبه به تصویب شورای امنیت رسید، اما در شرایطی که یک شرکت نفت و گاز آمریکا در یکی از مناقصه های ما(میدان عسلویه) برنده شد، اما این برنده آمریکایی مناقصه برای همکاری با ایران با وتوی کلینتون، رئیس جمهور وقت مواجه شد. بنابراین جمهوری اسلامی همواره تنش زدایی با همه دولت های مشروع دنیا بوده ولی ما شاهد هستیم حتی در دولت اصلاحات هم که این رویه دنبال شد تهران از سوی جورج بوش محور شرارت خوانده شد و مهر تاییدی بر بی اعتماد بودن دولت آمریکا نزد مردم و دولت ما زد.
هیچ دولتی اجازه مداخله به قدرت ها را نخواهد داد/آمریکا در برجام هم سوءنیتش را نشان داد
وی اوج بی اعتمادی کاخ سفید را در بحث روز عرصه سیاست خارجی ما و غرب یعنی توافق هسته ای قلمداد و خاطر نشان کرد: جمهوری اسلامی ایران هرگز به آمریکا اعتماد نداشته و نخواهد کرد،ولی در فضا سازی بین المللی که علیه ما به راه انداختند بویژه در بحث هسته ای لازم بود به دولت های جهان بفهمانیم در عین اینکه آمریکایی ها قابل اعتماد نیستند ما خواهان حل یک بحران غیر ضروری هستیم. از طرفی عرصه سیاست خارجی محلی برای مذاکره و تعامل با دنیاست. لذا ما پذیرفتیم در دولت یازدهم با شش قدرت جهانی پای میز مذاکره بنشینیم تا اختلافات خود را با غرب حل و فصل کنیم. اما نتیجه آن باز هم بدعهدی آمریکا بود و امروز شاهد هستیم ترامپ رئیس جمهور آمریکا یکطرفه از برجام خارج می شود.
هاشمی در یک ارزیابی کلی رویکرد نظام جمهوری اسلامی ایران تحت رهبری معظم انقلاب را تنش زدایی با کشورهای همسایه و قدرت ها دانست و گفت: در مجموع روسای جمهور ما سیاست برقراری صلح و تعامل با دنیا را در پیش گرفتند حال اینکه کشورهایی نظیر ایالات متحده علاقه مند هستند مداخلات قبل از انقلاب خود را در ایران دنبال کنند. باید بدانند هیچ دولتی در ایران اجازه نمی دهد سه اصل استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی خدشه دار شود و ما هرگز به گذشته باز نخواهیم گشت تا علیه ما در این کشور کودتایی رخ دهد.
نتیجه مذاکره با ترامپ مشخص است/ دولتمردان دنبال آرامش مردم باشند
عضو پیشین مجمع تشخیص مصلحت نظام در پایان درباره راه برون رفت از منازعات سیاسی که توسط دشمنان طراحی می شود، خاطر نشان کرد: معتقدم جمهوری اسلامی همچنان سیاست تنش زدایی و اجتناب از ورود به جنگ روانی جدیدی را تعقیب خواهد کرد. رفتار ما با حفظ احترام متقابل مسالمت آمیز بوده و خواهد بود چون ما هیچگاه در پی جنگ نبوده ایم و پیگیر تامین منافع خود در نزاع با دولت ها نیستیم اما در عین حال نباید اجازه دهیم اقتدار کشور زیر سوال برود.
وی افزود: امروز بیش از هر چیز دیگری جامعه ما نیاز به آرامش دارد. اما به دلیل اینکه نظام و انقلاب از جنگ، ترور و تحریم به سربلندی بیرون آمده دشمنان ما در پی ایجاد تنش و بر هم زدن نظم داخلی هستند و ضرورت دارد در این میان دولت های ما هوشمندانه رفتار و ضمن برطرف کردن مشکلات اقتصادی و دغدغه های معیشتی مردم کانون های بحران زا همچون آمریکا، اسرائیل و عربستان سعودی را با درایت مهار کنند. بنده نمی گویم با ترامپ سر میز مذاکره بنشینیم چون او فردی کاملا غیر قابل اطمینان است . اساسا نتیجه سازش با وی از هم اکنون مشخص است. ولی می توانیم به گونه ای رفتار کنیم تا حداقل تنش در حوزه سیاسی و اقتصادی و اجتماعی به کشور وارد شود.
محمدرضا شجاعیان/ جام جم آنلاین
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد