اوتیسم؛ آشنایی که غریب است

اوتیسم نوعی اختلال عصبی -رفتاری است که طی آن فرد قادر به برقراری روابط اجتماعی نیست و در بیشتر موارد با کاهش توانایی فرد در یادگیری زبان و مهارت‌های ارتباطی همراه است. این بیماری می‌تواند موجب بروز رفتارهای خشن و تکراری فرد نیز بشود. به دلیل طیف گسترده‌ای از اختلالات، رفتارها و شدت ناتوانی به این بیماری نقص طیف اوتیسم یا به اختصار ASD گفته می‌شود.

کودکان مبتلا به اوتیسم در درک افکار و احساسات دیگران مشکل دارند. از طرفی ابراز احساسات خودشان با کلمات، رفتار، حالت صورت و لمس نیز برایشان سخت است. کودکان اوتیسمی که حساسیت بیشتری دارند بشدت از صداها، لمس شدن، بو و مناظری که برای دیگران عادی به نظر می‌رسد، رنج می‌برند و حتی در برخی موارد درد می‌کشند. این کودکان معمولا حرکات تکراری و یکنواختی مانند تکان دادن پا، ضربه‌زدن‌های متوالی یا دست زدن انجام می‌دهند. با اطرافیان ارتباط چشمی یا فیزیکی برقرار نمی‌کنند. همچنین ممکن است از برخی غذاها براساس رنگ یا بافتی که دارند (نه‌بر اساس طعم) خوششان یا بدشان بیاید.

اوتیسم چگونه ایجاد می‌شود؟

بر‌اساس نتایج تحقیقات، بیماری اوتیسم بر اثر اختلال در بخشی از مغز ایجاد می‌شود که مسؤول دریافت پیام‌های حسی و فرآیند تحلیل زبان است. در حال حاضر علت بروز این اختلال همچنان نامشخص است. اما نتایج به دست آمده از تحقیقات حاکی از آن است که این بیماری بر اثر مجموعه‌ای از عوامل محیطی، زیستی و ژنتیک ایجاد می‌شود و یک عامل به تنهایی مسؤول آن نیست.

البته برخی کارشناسان معتقدند مجموعه‌ای از ژن‌ها نقش کلیدی در ایجاد این بیماری دارند. برای مثال خانواده‌هایی که یک فرزند مبتلا به اوتیسم دارند، 5 تا 20 درصد بیشتر از دیگران مستعد به دنیا آوردن فرزند دیگری با سندرم اوتیسم هستند. تحقیقات جدید در حوزه سلول‌های بنیادی نیز نشان داده است دوقلوهای همسان بیشتر از دوقلوهای غیر‌همسان در معرض ابتلا به اوتیسم هستند. از طرف دیگر، کودکان مبتلا به اوتیسم اکثرا والدین یا فامیل نزدیکی دارند که مشکلات حسی یا اختلالات خفیف اجتماعی مثل مشکل برقراری ارتباط یا انجام رفتارهای تکراری مشابه رفتارهای فرد مبتلا به اوتیسم دارد.

عوامل دیگری که نقش فزاینده آنها در ابتلا به اوتیسم مشخص شده است سن بالای مادر و پدر در زمان بچه‌دار شدن، مصرف برخی داروها و الکل در زمان بارداری، به‌هم‌ریختگی تعادل ترکیبات بدن مادر مانند دیابت و چاقی بارداری، برخی مواد شیمیایی، ویروس‌ها و همچنین کمبود اکسیژن در زمان تولد است. در برخی موارد، ابتلای مادر در زمان بارداری به سرخجه، برخی اختلالات ژنتیک نادر مانند سندرم کروموزوم ایکس شکننده، التهاب مغزی و بیماری فنیل‌کتونوریای درمان نشده را نیز به بروز رفتارهای اوتیسمی در کودک مرتبط می‌دانند. بیماری اوتیسم همچنین با سموم زیست‌محیطی مانند آفت‌کش‌ها و فلزات سنگین مانند جیوه نیز در ارتباط است. اما تاکنون گزارشی در خصوص نقش شرایط محیطی مانند نوع رفتار والدین با کودک بر ایجاد بیماری ارائه نشده است.

اوتیسم چه زمانی بروز می‌کند؟

معمولا علائم اولیه از دو سالگی بروز پیدا می‌کند. با این حال امکان تشخیص کودک مبتلا در 18 ماهگی نیز امکان‌پذیر است. هر علامتی مربوط به تاخیر در تکامل توانایی‌هایی کودک بر اساس سن را باید جدی گرفت و پیگیری کرد، زیرا در صورت ابتلای کودک به اوتیسم به تشخیص زود هنگام آن کمک خواهد کرد و شانس کودک برای بهبود و رفع مشکلات رشدی بسیار بیشتر خواهد بود.

علائم اولیه اوتیسم

حتی نوزادان نیز تمایل به برقراری ارتباط با محیط اطراف خود دارند، بنابراین اگر کودکتان در یکسالگی، عکس‌العملی به صدای مادر یا اسم خود نشان نمی‌دهد، با افراد ارتباط چشمی برقرار نمی‌کند، تلاشی برای ادای کلمات ندارد و در برابر کارهای دیگران لبخند نمی‌زند یا رفتاری نشان نمی‌دهد، تا 16 ماهگی هنوز هیچ کلمه تک و تا سن دو سالگی هیچ عبارت دو کلمه‌ای را ادا نمی‌کند بهتر است هر چه سریع‌تر با پزشک متخصص در این خصوص مشورت کنید.

اوتیسم درمان‌پذیر است؟

درمان اوتیسم بسیار گسترده است و از تحلیل‌های کاربردی رفتاری تا مشاوره‌های کلامی و درمان‌های فیزیکی را شامل می‌شود. تمام روش‌های درمانی کنونی بر مهارت‌های کلامی، اجتماعی و رفتاری بیماران اوتیسم تمرکز‌دارد. بتازگی مطالعاتی در خصوص استفاده از سلول‌های بنیادی در درمان بیماران اوتیسم در حال انجام است. این روش درمانی به دنبال رفع ریشه بروز رفتارهای اوتیسمی است؛ یعنی جایگزینی سلول‌های مغزی معیوب با سلول‌های توانمندی که از تمایز سلول‌های بنیادی ایجاد می‌شوند.

منبع: webmdو stemcells21

عسل اخویان طهرانی