آفت خطرناکی به نام فقر

به گزارش جام‌جم آنلاین- اقتصاد و دین، در معنا بخشیدن به زندگی مادّی و معنوی بشر ورسیدن او به مدارج عالی ، نقش تعیین کننده ای دارند و می توان گفت، در این جهت مکمّل یکدیگر هستند و خداوند در قرآن فرموده اند:

«اِنَّ الاِ نْسانَ لَیَطْغی أَنْ رَاهُ اسْتَغْنی»(علق / 6 ـ 7)

به یقین انسان طغیان می‌کند از این که خود را بی نیاز ببیند. این همان مفهوم پیوند دین و اقتصاد است که چه بسا بی نیازی مطلق بی دینی را به دنبال داشته و سبب هلاکت انسان شود..

دربسیاری از آیات قرآن به مساله فقر پرداخته شده است.و این امر مورد توجه انبیا و اولیا الهی بوده است. . چرا که نه ثروت و مکنت نشانه محبوبیت ثروتمند نزد خداست و نه فقر و تهیدستی علامت بی ارزشی فقیر و کم لطفی خدا نسبت به اوست؛ آنچه در این میان، محک ارزش انسان قرار می گیرد، ایمان و عمل صالح است و مؤمن نیز موظّف است چه در تهیدستی و چه بی نیازی، با خدا و دین او رابطه تنگاتنگ داشته باشد . فقیر با توکل به خدا و حفظ عزّت خویش، به ثروتمند به عنوان یک انسان نگاه کند و ثروتمند نیز به خاطر تمکن مالی خود تهیدستان را تحقیر نکندو خود را بهتر از آنها نداند. بلکه به تعبیر امیر مؤمنان علی علیه السلام :

چه نیکوست فروتنی ثروتمند در برابر مستمند، به امید پاداش الهی و نیکوتر از آن بی اعتنایی مستمند نسبت به ثروتمند از روی توکل او بر خداست!

اسلام فقر را مشکلی می داند که قابل حل است و آفت خطرناکی است که لازم است با آن جنگید و برای آن علاجی پیدا کرد.از جمله دلایل اهتمام اسلام به مبارزه با فقر در جامعه این است که فقر سبب از بین رفتن آبروی انسان و زایل شدن حرمت است، علاوه برآن زمینه ساز تملق و چاپلوسی بوده و عزت نفس افراد را زیر سوال می برد ، اما از مهم ترین دلایلا فقر زدایی مبارزه با فساد است چرا که فقر به عنوان یکی از راه های گسترش فساد، همواره مطرح بوده است برای رفع این معزل و جلوگیری از انحراف جامعه مسلمان و فاصله گرفتن از آموزه های دینی اسلام راه‌کارهای متفاوتی را مورد توجه قرار داده است.

از جمله مواردی که نشان دهنده توجه اسلام به این امر مهم است بیان احکامی است که خود به نوعی مبارزه با فقر زدایی است حکمی چون حرمت رشوه خواری و اختلاس وجوب پرداخت خمس و زکات اموال ، پرهیز از خوردن مال حرام و نکوهش کسب مال از طریق راههای حرام ، تلاش برای کسب روزی حلال و ... که همه نشان دهنده اهتمام اسلام به امر فقر زدایی است.

با توجه به آنچه عنوان شد می توان دانست که بین فقر و فساد رابطه ای تنگاتنگ وجود دارد زیرا فساد اقتصادی عامل اصلی فقر است و همواره فقر یکی از عوامل فساد بوده است از این رو باید به دیدگاه اسلام در این زمینه بیشتر توجه کرد و به مبارزه با این معزل اجتماعی بر آمد.

پیامبر صلوات الله علیه و ائمه معصومین علیهم السلام نیزهمواره تلاش می‌کردند تا اختلافات طبقاتی بین ثروتمندان و فقرا به حداقل برسد از اینرو در تقسیم بیت‌المال همیشه به این مسئله توجه داشته و به‌گونه‌ای آن‌را تقسیم می‌کردندکه سبب ثروتمند شدن اغنیا و فقیرتر شدن فقرا نشود.

در عصر حاضر نیز مهم ترین دلیل مبارزه با فقرریشه کن کردن فساد در جامعه است که رابطه ای نزدیک با فقر دارد چنانکه رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت الله العظمی خامنه ای مد ظله العالی بارها مسئولان و مردم را به اهمیت این موضوع توجه داده و فرموده اند :

از جمله ی چیزهایی که مردم را به بهشت نزدیک میکند، بهبود معیشت مردم است؛ کادَ الفَقرُ اَن یَکُونَ کُفرا. فقر، انسانها را به فساد میکشاند، به کفر میکشاند؛ فقر را باید ریشه کن کرد. این اهتمام خود دلیلی محکم برای مبارزه با فقر در جامعه است .

افتخار اصغری

مدیر حوزه علمیه امام خمینی (ره)