نقش خاندان خاشقچی در رابطه ایران و آمریکا چه بود؟

.... جمال خاشقچی، عضو ناراضی و منتقد خاندان سعودی که از سال 2017 از عربستان خارج شد و در روزنامه واشنگتن پست ستونی را به خود اختصاص داده بود، توسط عوامل سعودی در کنسولگری این کشور در ترکیه به قتل رسید. قتلی که عربستان را در یک چالش عمیق قرار داده است. این جنایت باعث شد تا محمدبن سلمان؛ ولیعهد جاه طلب سعودی به عنوان آمر و عامل اصلی قتل خاشقچی معرفی شود و انگشت اتهام افکار عمومی به سوی او نشانه رفته است. اما آنچه در این بین برای ایرانیان می تواند جالب توجه باشد، روابط خاندان خاشقچی با ایران در اواسط جنگ ایران و عراق در دهه 60 شمسی است.
ایران در یک جنگ کاملا نابرابر و تحریم های سخت غرب و شرق علیه کشور بخشی از نیازمندهای خود را از طریق شبکه بین المللی دلالان اسلحه مرتفع می ساخت. استفاده ارتش بعثی عراق از سلاح های پیشرفته و موشک های جدید آسمان ایران را تا حد زیادی ناامن ساخته بود. این امر باعث شد تا هاشمی رفسنجانی که در آن زمان علاوه بر ریاست مجلس، فرماندهی جنگ را نیز برعهده داشت، راههای را برای تامین اسلحه باز کند. خرید اسلحه از آمریکا که خود از عوامل اصلی تحریم تسلیحاتی ایران بود، بدون وجود دلالان اسلحه امکان نداشت. در اواسط دهه 60 کانالی برای ورود اسلحه به ایران باز شد و یکی از واسطه هایی که در این امر دخیل بود، عدنان خاشقچی؛ دلال اسلحه و نفت بود. عدنان، عمومی جمال خاشقچی بود که سال گذشته در سن 82 سالگی در لندن درگذشت.
نام عدنان خاشقچی بارها از سوی فرماندهان و شخصیت های سیاسی تصمیم گیر در جنگ تحمیلی شنیده شده است. هاشمی رفسنجانی در اظهاراتی در مصاحبه با کیهان هوایی، به بیان نقش وی در معاملات اسلحه ایران با غرب می پردازد: «شاید ده یا بیست بار از مسئولان کشور شنیدید که ما به هر حال از جیب همین غربی ها، دلال ها و یا کمپانی های غربی آنها را بیرون می آوردیم با واسطه، بی واسطه ، گرانتر و گاهی ارزانتر... با استفاده از دلال هایی چون منوچهر قربانیفر و یا عدنان خاشقچی به خرید موشک های هاگ ، قطعات اف 14 و.... می پردازیم و سوی دیگر این قضیه (مک فارلین) که آمریکایی ها بودند خیال می کردند که می توانند از نفوذ معنوی جمهوری اسلامی بر مقاومت اسلامی بویژه در لبنان برای آزادی گروگانهای امریکایی استفاده کند و به همین دلیل به ایران اسلحه می فروختند. از سوی دیگر در این جریان رژیم صهیونیستی نیز یک پای ماجراست.»
حضور اسرائیل در جریان معاملات اسلحه با ایران، باعث ایجاد حساسیت هایی در کشور و در نهایت افشای ماجرای مک فارلین می شود. صهیونیست ها معتقد بودند که برای تضعیف ایران و عراق می بایست جنگ تا می تواند طولانی شود و به آمریکا پیشنهاد فروش اسلحه به ایران را می دهند. پس از افشانی مک فارلین، اسرائیل که به نوعی دراین زمینه زیر سوال رفته بود، توسط اسحاق شامیر؛ نخست وزیر رژیم صهیونیستی بیانیه ای صادر کرد: «دولت اسراییل تایید می کند که به درخواست آمریکا در انتقال تسلیحات به تهران همکاری کرده است و وجه این تجهیزات توسط یک نماینده ایرانی به بانکی در سوئیس واریز شده است.»
نام فرد مورد ادعای اسرائیل هرگز افشا نشد اما نام دو دلال دیگر که هاشمی رفسنجانی نیز به آنها اشاره کرده بود پس از این افشاگری ها برسر زبان ها افتاد، منوچهر قربانی فر و عدنان قاشقچی سرمایه دار اهل عربستان سعودی. گفته می‌شود سلاح‌هایی که مک ‌فارلین به ایران آورد توسط همین دو دلال مشهور اسلحه از بازار سیاه و غیر رسمی اسلحه خریداری شده بودند. بنابراین طبق گفته‌های هاشمی رفسنجانی ایران با استفاده از دلال هایی چون «منوچهر قربانی‌فر» و «عدنان قاشقچی» به خرید موشک‌های هاگ ، قطعات اف 14 و امثال آن می‌پرداخت و براین اساس مرحوم هاشمی رفسنجانی از حضور «عدنان قاشقچی» در ایران در رابطه با ماجرای مک فارلین پرده برداری می کند. خاشقچی سال ها بعد مدعی شد که منوچهر قربانی‌فر مسئول اطلاعات کشورهای اروپایی در دولت میر حسین موسوی بوده است.
در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ میلادی عدنان خاشقجی یکی از ثروتمندترین مردان جهان بوده است. گفته می‌شود که افشای نقش وی در رسوایی ایران‌کنترا به شهرت و اعتبارش لطمه بزرگی وارد کرد.