جاده‌‌ها، حلقه اتصال امنیت غذایی

در سال جاری، اگرچه آمار جانباختگان تصادفات ۱۰ درصد کاهش یافته اما تعداد مصدومان ۲۰ درصد افزایش داشته و به‌طور کلی، تعداد تصادفات ۳۸ درصد رشد نشان می‌دهد. یک پژوهش علمی در سال ۱۴۰۳ نشان داد که در برخی از مناطق روستایی چهارمحال و بختیاری مانند نافچ، شمس‌آباد، گندمان و جونقان، نظام بهره‌برداری کشاورزی در سطح کیفی «کاملا ناپایدار» ارزیابی شده است. اگرچه این پژوهش به‌صورت مستقیم نقش جاده‌ها را بررسی نکرده بود اما دسترسی ناکافی به زیرساخت‌ها، از‌جمله عوامل مؤثر در چنین ناپایداری‌هایی محسوب می‌شود.بر‌همین اساس، کارشناسان معتقدند که تکمیل پروژه‌های راه‌سازی باعث افزایش دسترسی مردم روستایی به خدمات وبازارهامی‌شود.برای نمونه، پروژه راهبردی محور اردل-دوپلان، علاوه بر کاهش مسافت و زمان سفر، دسترسی بهتر به شبکه ترانزیتی جنوب کشور رافراهم می‌کند. 
   
تلاش برای ایمنی سفرها
وجود ۳۲۴ کیلومتر راه خاکی درچهارمحال وبختیاری که نیازفوری به روکش آسفالت وبهسازی دارند،دسترسی به بسیاری از روستاها را به‌ویژه در فصول بارندگی با مشکل مواجه کرده‌است.هر‌چند مسئولان استانی به‌طور مکرر به محدودیت اعتبارات برای اجرای این پروژه‌ها اشاره کرده‌اند و امسال هم عملیات احداث و تکمیل ۱۲۰ کیلومتر راه روستایی در دست اجراست اما رفع نواقص نیازمند سرعت بیشتری است. 
به‌گفته مجتبی زیارتی، کارشناس راه‌و‌شهرسازی در چهارمحال‌و‌بختیاری، وجود ۱۷۷ پل در مسیرهای فرعی و روستایی که نیازمند بازسازی هستند، ایمنی سفرها را تحت‌الشعاع قرار داده است. 
او با بیان این‌که در بسیاری از مسیرهای روستایی، نقاط حادثه‌خیز شناسایی شده که برای ایمن‌سازی آنها نیاز به اقداماتی مانند حاشیه‌سازی و نصب علائم راهنمایی است، به «جام‌جم» می‌گوید: «دسترسی مناسب جاده‌ای، موتور محرکه توسعه اقتصادی و اجتماعی در تمام مناطق به‌خصوص‌روستاهاست.»
این کارشناس تصریح می‌کند: «برخورداری از راه مناسب آسفالته، یکی از شاخص‌های مهم توسعه برای تسریع در عرضه محصولات کشاورزی به مصرف‌کنندگان است. این امر موجب پایین‌آمدن هزینه حمل‌و‌نقل و جلوگیری از ضایعات محصولات فاسدشدنی می‌شود.»
   
جاده محرومیت‌زدایی
سرمایه‌گذاری در راه‌های روستایی چهارمحال‌و‌بختیاری، تنها یک پروژه عمرانی نیست، بلکه سرمایه‌گذاری برای امنیت غذایی، رونق اقتصادی و عدالت اجتماعی است. شاید بتوان گفت هیچ سرمایه‌گذاری دیگری به‌اندازه احداث یک جاده ایمن و استاندارد نمی‌تواند در زندگی روزمره کشاورزان سختکوش این استان تغییر ایجاد کند. 
براساس آمارهای رسمی، شبکه راه‌های چهارمحال‌و‌بختیاری، در چهار‌دهه گذشته شاهد تحولی چشمگیر بوده است. اعداد‌و‌ارقام تفکیک‌شده مربوط به طول راه‌های این استان در برهه‌های قبل و بعد از انقلاب، گویای رشد کمی‌و‌کیفی گسترده در شبکه راه‌های کشور به‌طور کل و از‌جمله استان‌های محروم‌است. 
توسعه راه‌ها پس از انقلاب، تنها به افزایش اعداد خلاصه نمی‌شود، بلکه با استناد به گزارش‌های رسمی، پیامدهای عمیقی در زندگی مردم داشته‌است. 
براساس آمارهای مستند، طی چهار‌دهه اخیر طول راه‌های روستایی شش‌برابر شده که این امر به محرومیت‌زدایی از مناطق کم‌برخوردار منجر شده است. گزارش‌ها از استان‌هایی مانند ایلام، سیستان‌و‌بلوچستان و خراسان جنوبی نیز حاکی از آن است که قبل از انقلاب بسیاری از راه‌ها خاکی، مالرو یا فاقد مشخصات فنی بودند اما پس از آن، ایجاد راه‌های آسفالت و استاندارد، دسترسی به خدمات شهری را برای روستاییان ممکن ساخته‌است. 
زیارتی، کارشناس راه‌و‌شهرسازی می‌گوید: «نبود راه‌های مناسب در چهارمحال‌و‌بختیاری، موجب ترک اجباری روستاها و کاهش فعالیت‌های کشاورزی و دامداری شده بود ولی با توسعه جاده‌ها، این روند معکوس شده و به پیشرفت اقتصادی مناطق محروم کمک شایانی کرده است.»
او توضیح می‌دهد: «شواهد ملی حاکی از یک جهش زیرساختی در کل کشور و چهار‌محال‌و‌بختیاری است. این تحول به‌ویژه در بخش راه‌های روستایی و محرومیت‌زدایی متمرکز بوده و توانسته پیامدهای اجتماعی و اقتصادی مثبتی را برای ساکنان مناطق کمترتوسعه‌یافته به‌ارمغان آورد.»
این کارشناس به برخی آمارها اشاره کرده و با تاکید بر ضرورت رفع فوری نیازها، توضیح می‌دهد: «ترکیب شبکه راه‌ها نشان می‌دهد از کل این شبکه، سهم بزرگراه‌ها ۲۷۰ کیلومتر، راه‌های اصلی ۷۵۸‌کیلومتر، راه‌های فرعی ۲۸۴ کیلومتر و راه‌های روستایی ۲۴۱۶ کیلومتر است. بقیه به راه‌های شوسه و خاکی اختصاص دارد. از مجموع راه‌های فرعی و روستایی، حدود ۷۵۰ کیلومتر نیاز فوری به روکش آسفالت دارند. همچنین ۶۳۸ کیلومتر از راه‌های استان شوسه و خاکی هستند که بهسازی ۳۲۴ کیلومتر از آنها ضروری است.»
زیارتی ادامه می‌دهد: «برخی از محورهای استان به‌دلیل حجم بالای تردد و ویژگی‌های فنی، به کانون‌های اصلی تصادفات تبدیل شده‌اند. در بازه زمانی مشخص، محورهای شهرکرد-فرخ‌شهر، سورشجان-شهرکرد و بروجن-گندمان بالاترین حجم ترافیک را داشته‌اند. بر‌همین‌اساس، جاده ترانزیت شهرکرد به خوزستان، یکی از محورهای شریانی کشور محسوب می‌شود که روزانه شاهد بیش از ۴۲هزار‌تردد است. این محور به‌همراه محورهای لردگان و بروجن، بیشترین حوادث جاده‌ای را به‌خود اختصاص می‌دهند. با تمام این تفاسیر در کل استان، ۴۹ نقطه حادثه‌خیز شناسایی شده که آشکارسازی و رفع نواقص این نقاط برای کاهش تصادفات ضروری است.»
هر‌چند سید‌عبدالله ارجایی، معاون برنامه‌ریزی و مدیریت منابع وزارت راه‌و‌شهرسازی گفته در حوزه راه‌ها، ضعف‌های مشهودی در سطح راه‌های استان وجود دارد که باعث حوادث جاده‌ای شده‌ و در‌این‌باره صحبت‌هایی انجام شد که تصمیماتی در رابطه با افزایش ایمنی راه‌های استان صورت‌بگیرد. 
اما خبر خوب این‌که طبق اعلام این مقام مسئول، پروژه‌های راهسازی شهرستان‌های لردگان، خانمیرزا و فلارد مشکل تامین منابع مالی ندارند‌؛ پیمانکاران در محورهای اصلی منتهی به این شهرستان‌ها در حال فعالیت هستند که اقدامات آنها مثبت ارزیابی می‌شود به‌طوری‌که تا پایان امسال، این پروژه‌ها از تخصیص ۱۱۰ درصدی برخوردار خواهند شد.