این گزارش را بخوانید:
دو سال پیش سایت روزنامه ایندیپندنت در گزارشی جالب خبر از یک درآمد عجیب داد. ایندیپندنت نوشته بود: مجموع دنبالکنندگان چارلی پارکر؛ دانشجوی دانشگاه معروف واشنگتن، طی یک سال و نیم حضور در شبکه مجازی اینستاگرام از مجموع تیراژ دو نشریه پرتیراژ بیشتر شده است! او ابتدا با به اشتراک گذاشتن چند عکس ساده، حضورش را در اینستاگرام آغاز کرد. بتدریج عدهای به این عکسها علاقهمند شدند و شمار مخاطبان او زیاد شد. این اتفاق باعث شد چند طراح مد از او بخواهند در عکسهای روزانهاش از لباسهای آنها هم استفاده کند. پارکر در ازای آن لباس به اضافه ٥٠٠پوند این کار را پذیرفت، اما بعدتر قیمت بالاتر برد؛ تا این که مالک برند «هلو کیتی» بابت انجام یک تتو در کف دست چارلی مبلغ ٢٠٠هزار دلار به او پیشنهاد داد؛ که معامله هم به سرعت انجام شد. مانند این اتفاقات اما این روزها در اطراف ما بسیار است.کافی است اینستاگرام خود را باز کنید و وارد صفحه چند نفر از سلبریتیها شوید. باز هم میگویم، منظور از سلبریتیها لزوما بازیگرها و ورزشکاران نیستند. بلکه هر شخصی است که به هر طریقی فالوئرهای بالایی دارد، کمدین، نویسنده، مدل یا حتی صفحاتی که اسم و رسم درستی ندارند اما صرفا جهت تبلیغات ایجاد شدهاند ...
جنجالهای معروف بودن!
سال گذشته نیویورکتایمز مطلبی جنجالی منتشر کرد. مطلبی که میلیونها بار دیده شد و تحلیلگران بسیاری به نقد و بررسی آن پرداختند. این سایت نوشت: جدا از چهرههایی که در شبکههای مجازی و بخصوص در اینستاگرام از طریق حضور و فعالیتهای شخصی چهره شدهاند، بازیگران و هنرمندان نیز حضوری پررنگ دارند. سلنا گومز، بازیگر و خواننده آمریکایی که (آن زمان) 130 میلیون فالوئر داشت، در ازای یک پست کوچک برای تبلیغ بیش از نیممیلیون دلار میگیرد؛ دریافتی یک خواننده معروف دیگر هم، بابت یک پست در همین حدود است. کریستیانو رونالدو هم 400 هزار دلار میگیرد، اما آیا مردم آمریکا و اروپا به تبلیغات این سلبریتیها اطمینان میکنند؟ مساله این است.
نمونههای وطنی
صحبتهای حمید فرخنژاد، بازیگر کشورمان را پس از آن حواشی که برایش ایجاد شد بهخاطر دارید؟ «من هم میتوانستم به جای برخی ژستهایم که درباره مشکلات مردم است، چند میلیون پول بگیرم و تبلیغ یک محصول را در صفحه شخصیام بگذارم...» اوضاع دقیقا همین است. یکی از بازیگران سینما خبر از افتتاح یک کافه دنج با محیط سنتی را میدهد و در ازای آن 200میلیون ناقابل دستمزد تبلیغات میگیرد! دیگری مطب دکتری را تبلیغ میکند که چشم پزشک است و برای مشکلاتی مانند آستیگمات و شب کوری بسیار مناسب است، یک فوتبالیست تبلیغ ماست و شیر یکی از کارخانههای لبنی و هزاران نوع تبلیغات دیگر که دستمزدهای میلیونی و گاهی میلیاردی به آنها تعلق میگیرد. بازیگرانی که برای انتشار یک پست در صفحه شخصیشان بهطور متوسط 20 تا 30 میلیون تومان کسب درآمد دارند و با این حساب که ممکن است در طول هرماه بین ده تا 15 پست موقت یا ماندگار منتشر کنند به عددی حدود 200 تا 250 میلیون تومان در ماه دستمزد از طریق فضای مجازی دست پیدا میکنند، البته کسی خردهای به آنها نمیگیرد، اما این همه ماجرا نیست. البته باید به این هم اشاره کرد که برخی از سلبریتیهای کشورمان بدون دریافت هیچگونه مبلغی به داد مردم رسیدهاند. مثل حرکتی که محراب قاسمخانی انجام داد و توانست حدود 300 میلیون تومان برای پسر کوچکی جمع کند که مشکلات جسمی فراوانی دارد یا فعالیتهای خیرخواهانهای که محسن چاوشی برای کمک به زندانیان انجام میدهد.
تضمین کیفیت محصولات
تضمین محصولات هم از دیگر چالشهای تبلیغات مجازی است. شرکتی که ادعای فروش محصولات گیاهی برای لاغری، چاقی و مشکلات پوستی و ریزش مو و... داشت، با صرف هزینههای گزاف برای تبلیغ در رسانهها و چندی بعد مصاحبه با چهرههای سرشناس فوتبال و سینما که مدعی بودند نتایج مثبتی از این محصول گرفتهاند، سعی در به شهرت رسیدن خود داشت اما مشتریان ناراضی این محصولات به صفحه شخصی هنرمندان و ورزشکاران مبلغ این شرکت رفتند و از آنها بابت تبلیغ این محصول نه چندان مناسب انتقاد کردند. در واقع تبلیغات همیشه برای سلبریتیها روی خوش ندارد!
این شاخهای مجازی
هرچند خیلی از صفحات در اینستاگرام به طور رایگان و صرفا به منظور فرهنگ سازی و آشنایی با برخی اماکن فرهنگی صورت میگیرد، اما با خواندن این گزارش و لزوما با شنیدن نام یک محصول، در ذهن خود دنبال یک نوع کالا نگردید. شاید جالب باشد که بدانید یکنفر در اینستاگرام بابت معرفی رستورانها و کافهها به مردم و عکس و فیلم گرفتن از انواع غذاها، هفتگی از ده تا صد میلیون تومان درآمد دارد و این کم یا زیاد شدن مقدار درآمد، به مدت زمانی است که اجازه میدهد نام یک رستوران در صفحه اش بماند! به همین سادگی. برای بیشتر دانستن درباره این نوع تبلیغ سراغ امیر، یکی از کافهدارهای بزرگ تهران رفتم. او در خصوص این نوع تبلیغات گفت: « لزوما بازیگران و ورزشکاران مورد توجه صاحبان محصول برای تبلیغات نیستند، بلکه هرکسی که فالوئرهای زیادی در اینستاگرام دارد، مورد توجه آنها قرار میگیرد. عدهای از این افراد برای انجام تبلیغات فقط پول میگیرند و عدهای یک یا دوبار مهمانیشان را در کافه ما به طور کاملا رایگان میگیرند و در کلیپ یا عکسهای مهمانی، صفحه کافه را معرفی میکنند. برخی بازیگران هم میگویند که ما محصولی را معرفی نمیکنیم مگر اینکه از آن محصول استفاده کرده باشیم و واقعا مورد تاییدمان باشد.»
همه جوانب را بسنجید
امیر در پاسخ به این سوال که آیا با این تبلیغات اینستاگرامی واقعا مشتریهایشان افزایش پیدا میکند یا خیر، گفت: « من با چند شاخ مجازی کار کردم و حقیقتا همه آنها کسانی بودند که صفحهشان محتوا داشت، ولی بازخوردی که داشتم آن چیزی نبود که فکر میکردم اما تبلیغات در پیجهایی که مخصوص معرفی رستورانها و کافههاست بیشتر جوابگو است، چون این روزها مشتریهای خاص خودش را دارد. بنابر این اگر به خاطر اعتماد به چهرههای مجازی محبوب میخواهید یک محصول را بخرید، به این دقت کنید که خیلی از این افراد به سبب دریافت پولهای کلان حاضر به تبلیغ شدهاند و لزوما درباره کیفیت آنها مطمئن نیستند. پس اگر آن محصول را خریدید و از کیفیت آن راضی نبودید، حمله کردن به صفحات مجازی آن فرد کاری را پیش نمیبرد و مقصر خود شمایید! هنگام خرید محصول از اصل بودن آن مطمئن شوید، مجوزهای لازم دریافت آن را چک کنید و تا مطمئن نشدن از کیفیت آن، به دیگران توصیهاش نکنید!
یگانه عصاری
رسانه
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد