پله‌پله تا سقوط شاخص سهام

به گزارش جام جم آنلاین ، مشخص بود که اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران، بازار بورس و شاخص سهام را با نوسانات شدیدی روبرو می‌کند و این نوسانات منجر به کاهش ارزش و سقوط و افت‌های متعدد و پی‌درپی می‌شود. کارشناسان اقتصادی از نقطه نظرات متعددی در رابطه با شرایط کنونی تجزیه‌وتحلیل و البته راهکار ارائه می‌دهند.

اینکه چه عواملی باعث کاهش ارزش سهام در بازار می‌شود کاملاً مشخص به نظر می‌رسد. پاسخ به سؤالات متعدد در این حوزه را به‌صورت جامع و کلی می‌توان در کلمه تحریم خلاصه کرد اما در رابطه با جزئیات آن می‌توان بیشتر از این‌ها بحث داشت و دست به ارزیابی زد. تحریم خود بر روی عواملی تأثیر می‌گذارد که این عوامل به‌صورت زنجیروار یکی پس از دیگری تأثیرگذاری خود را نشان می‌دهند. از این ره‌آورد بازار سهام از جهتی آسیب‌پذیر است که متحمل شدن ضرر و آسیب فقط از سوی یک مورد نیست. موارد متعددی روی خسارات وارده آمده به آن تأثیر دارند، این موارد در زمان بحران‌های اقتصادی به وجود می‌آیند.

وابستگی به ارز

بازار سهام کاملاً به ارز وابستگی دارد و جنبه‌های مختلف خود را در مواجهه با تغییرات قیمت ارز نشان می‌دهد. هرگونه تغییر در قیمت ارز (کاهش یا افزایش) به‌صورت مستقیم بر روی تحولات بازار سهام تأثیر می‌گذارد. بخشی از وابستگی بازار سهام به ارز کاذب است و صورت واقعی ندارد اما این وابستگی چه کاذب باشد یا خیر بالاخره از ارز تأثیر می‌گیرد و این تأثیرگذاری را در دو جنبه مثبت و منفی نشان می‌دهد.

در مدت‌زمان اخیر که ارز با افزایش شدید قیمت روبرو شده این افزایش قیمت خود را در ابعاد مختلفی بر روی بازار سهام نشان داد. زمینه دادوستد ارز و فروش آن باعث می‌شود تا بازار سهام نیز دچار هیجان شود و سهام بیشتری برای عرضه متأثر از قیمت ارز در معرض فروش هیجانی و ناگهانی قرار بگیرد. برخی از شرکت‌ها صادرات محور هستند و سودآوری آنها در حجم زیادی به ارز بستگی دارد. حالا که ارز روند غیراصولی افزایش قیمت را پشت سر می‌گذارد این شرکت‌های صادرت محور بیشتر از هر شرکت دیگری متحمل خسارت و وقفه سودآوری می‌شوند.

کاهش قیمت نفت

اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران که صادرات فرآورده‌های نفتی را نیز در برمی‌گرفت باعث افت شاخص سهام نیز شد. کاهش نفت و فرآورده‌های مربوط به آن نیز یکی دیگر از عواملی است که در یک ماه اخیر باعث افت شاخص سهام در بازار شده است.

درآمدهای نفتی می‌تواند بر روی درآمدهای دولت و عملکرد شرکت‌ها و محصولات آنها و درنتیجه درآمد شرکت‌ها، اثر بگذارد. بورس متشکل از شرکت‌های نفتی یا وابسته به شرکت‌های نفتی است بنابراین هرگونه کاهش و افزایش قیمت نفت، منجر به کاهش یا افزایش قیمت سهام آنها می‌شود. اکنون‌که با کاهش معاملات و قیمت نفت روبرو هستیم تأثیرات آن را به‌خوبی در بازار سهام ایران مشاهده می‌کنیم. در اینجا شرکت‌های نفتی هستند که بیشتر از هر شرکت دیگری در بازار سهام با وضعیت منفی روبرو می‌شوند و ضرر می‌کنند.

هیجانات سیاسی

اوضاع سیاسی نیز از ارکان جدایی‌ناپذیر وضعیت بازار سهام به شمار می‌رود و استثنایی هم وجود ندارد. هرگونه تحول سیاسی و اتفاقات مربوط به آن به‌سرعت روی شاخص سهام اثر می‌گذارد و به فراخور وضعیت باعث کاهش یا افزایش ارزش آن می‌شود. ریسک‌های سیاسی همواره به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم در تعیین سمت‌وسوی معاملات اثرگذار بوده‌اند. اکنون تحولات سیاسی و به عبارت بهتر خارج شدن دولت ایالات‌متحده آمریکا از برجام در جهت منفی اثرگذاری برای بازار بورس ایران است.

ورود افراد جدید و بی‌تجربه

حضور افراد جدید و بی‌تجربه را می‌توان عامل منفی تأثیرگذار دیگر در بازار سهام معرفی کرد و اثرات آن را روی افت شاخص سهام بررسی کرد. بنا بر اعلام شرکت سپرده‌گذاری و تسویه ، در ۶ ماهه ابتدای امسال بیش از ۵۰۰ هزار کد جدید بورسی صادرشده است. این موضوع حاکی از ورود احتمالی اشخاص کم‌تجربه و غیرحرفه‌ای به بازار سهام است که این بازار را با نوسانات متعددی روبرو کرده‌اند. ورود این بی‌تجربه‌ها همان‌قدر که بر روی بازار سهام تأثیر می‌گذارد خروجشان نیز به همان اندازه نیز تأثیرگذار است. عموماً با ورود غیر حرفه‌ای‌ها به هر بازاری، باید منتظر نوسان‌های هیجانی بود. هرچند در شرایط کنونی مسئله بسیار کلان دیگری به نام تحریم نقش عمده افت شاخص سهام را دارد اما ورود افراد جدید و بی‌تجربه و تأثیرات آن بر نوسانات بازار موضوع دیگری است که همیشه تأثیر خود را داشته است. فقدان آموزش و وارد شدن به بازار سهام بدون علم و دانش بورس اثراتی منفی دارد و به نظر می‌رسد بیشتر از هر زمان دیگری باید در رابطه با آموزش افراد پیش از ورود به بازار تأکید کرد.

فروش گسترده سهام توسط سهام‌دار عمده

برخی از حقوقی‌ها که سهام یک شرکت را در اختیاردارند، یک محدوده قیمتی یا یک رویداد خاص را به‌عنوان یک هدف برای فروش قرار می‌دهند. مثلاً ممکن است سیاست‌های سهام‌دار عمده این باشد که اگر سود عملیاتی آن شرکت به‌طور مداوم افت کرد اقدام به فروش گسترده سهام کند. چنین رویه‌ای در صورت تکرار قطعاً مقدمات افت را رقم می‌زند. در این میان نگرانی کاذب سهام‌داران نیز می‌تواند عامل مهم دیگر در افت شاخص سهام باشد. این سهام‌داران بدون توجه به وضعیت واقعی بازار و بدون در نظر گرفتن یک پیش‌بینی منطقی تنها بر اساس هیجان کاذب و زمینه‌سازی‌های اقدام به فروش سهام خود می‌کنند و شرایط کاذبی از نگرانی را افزایش می‌دهند. این افراد نیز از تاثیرگذارترین عوامل در افت شاخص سهام به وجود می‌آیند. البته در برخی از موارد این سهام‌داران نگران نیز باعث افزایش شاخص سهام می‌شوند که البته این اتفاق در برابر ایجاد افت از سوی همین افراد احتمال کمتر و کمرنگ‌تری به شمار می‌رود.