سوء مدیریت دولت عامل اصلی افزایش قیمت گوشت است نه تحریم‌ها

عبدالمجید شیخی، استاد اقتصاد دانشگاه‌ تهران در گفت‌وگو با خبرنگار جام جم آنلاین در خصوص نقش تحریم‌ها در اقتصاد کشور خاطرنشان کرد: ابتدا باید توجه داشت آن چیزی که صادر می‌کنیم یا به شکل غیرنفتی است که پول آن بازمی‌گردد یا به شکل نفتی صادر می‌شود که بعضاً یا پول آن بازمی‌گردد یا به شکل کالایی، ارزهای دیگری و یا تسهیلاتی یورویی عودت داده می‌شود.

شیخی بابیان اینکه حدود چهار سال پیش با جمعی از نخبگانی که در میان آن‌ها اشخاصی که مستقیماً در مورد تحریم‌ها اطلاع داشتند برآوردی در خصوص تأثیر تحریم‌ها به شکل مقایسه‌ای و استقرایی انجام دادیم اظهار کرد: در مقایسه استقرایی، نمونه به نمونه مبادلاتی را که در شرایط تحریم انجام می‌شود با شرایطی که تحریم‌ نبود مقایسه کردیم و عملاً نتیجه گرفتیم.

وی ادامه داد: مثلاً فرض کنید قرار بود دستگاهی برای پروژه‌ای از کشور مبدأ وارد کنیم اما به دلیل تحریم‌ها مجبور بودیم آن را به یک مقصد واسط بفرستیم و بعد ازآنجا به ایران بیاوریم، در این شرایط یک‌زمان و هزینه ترابری اضافه، با 2 الی 3 درصد هزینه دلالی بر ما تحمیل می‌شد که ما این را با شرایطی که کالا را مستقیماً از مبدأ وارد کنیم مقایسه می‌کردیم.

این استاد اقتصاد بابیان اینکه بر اساس این برآوردها در اثر تحریم‌ها چیزی در حدود 10 تا 20 درصد هزینه‌های مبادلات ما افزایش پیداکرده بود اما تأثیر زیادی بر بنیان‌های اقتصاد نداشت اظهار کرد: تحریم‌ها بر روی حجم عرضه و تولید تأثیری نداشت بلکه هزینه‌های مبادلات ما را به شکل نقدی در دو عامل هزینه‌ نقدی مبادلات و زمان عملیاتی شدن آن‌ها افزایش می‌داد.

وی افزود: مثلاً فرض کنید اگر یک مبادله در حالت عادی و بدون تحریم ممکن بود ظرف یک دوره یک‌ماهه انجام شود باوجود تحریم 45 روزه انجام می‌شد و یک هزینه‌ زمانی را به ما تحمیل می‌کرد، از طرف دیگر یک هزینه‌ای تبدیل ارز خارجی به ریالی به ما تحمیل می‌شد که 10 تا 20 درصد هزینه‌های ما را بالابرده بود بااین‌حال تحریم اثری بر روی بنیان اقتصاد در حجم عرضه و تولید نداشت.

شیخی ادامه داد: بااین‌حال برخی همه‌چیز را به تحریم و تحریم را هم به برجام گره‌زده‌اند که درنهایت غربی‌ها برسر آن‌ها کلاه گشادی گذاشتند و به دنبال برجام با اسناد دیگری مانند 2030، FATF، قرارداد با توتال، سیتروئن، رنو و غیره این خیانت را کامل کردند.

وی بابیان اینکه اکنون گفتارها و رفتارهای دولتی‌ها در حال تکرار شدن است اظهار کرد: همان حرف‌هایی که در مورد برجام زدند تا کشور را مجبور به امضای این توافق‌نامه کنند را در مورد امضای CFT می‌زنند و موجب می‌شوند هر انسان عاقلی بر روی این موضوع شک کند که شاید کاسه‌ای زیر نیم‌کاسه‌ باشد.

این استاد اقتصاد در ادامه در خصوص مقایسه تحریم‌های دوره قبل نسبت به الآن با تأکید بر اینکه اثر تحریم بر اقتصاد کشور کاهش پیداکرده است افزود: بااین‌حال عاملان دولت در مرکز اطلاع‌رسانی FAU وزارت اقتصاد که تحت نظر FATF کار می‌کند توسط یکی از مدیران آن اطلاعات 400 صرافی را لو داده‌اند و این یعنی اگر ما می‌توانستیم قبلاً از طریق این صرافی‌ها ارز وارد کشور کنیم اکنون اطلاعات آن‌ها به FATF داده‌شده و دست آن‌ها را بسته‌اند؛ عملاً دولت خود عامل FATF و تحریم‌ها شده‌ است.

وی علت اصلی اینکه وقتی اعلام می‌شود قرار است تحریم شویم گوشت یا دیگر مایحتاج مردم در بازار گران می‌شود را دولت دانست و بابیان اینکه خیانت رئیس سازمان برنامه‌وبودجه کبریتی بر خرمن اقتصاد بود اظهار کرد: وقتی اعلام کردند ارز 3250 تومانی را 4200 تومان کردیم، بازار قفل شد و این دلال‌ها را فعال کرد تا بازار را از ارز تخلیه کنند و درنتیجه آن ارز به 20 هزار تومان رسید.

شیخی افزود: در این شرایط وقتی دامدار یا دلال می‌بیند اگر یک دام را صادر کند 100 دلار به دست می‌آورد که حدود 2 میلیون تومان ارزش دارد برای چه باید این دام را به کشتارگاه ببرد که یک‌میلیون تومان از آن می‌خرند؛ درنهایت همین مسئله موجب قاچاق دام از طریق هرمزگان، بوشهر، مرزهای غربی، شرقی و غیره می‌شود، موضوعی که در مورد قاچاق لبنیات و دیگر اقلام هم صدق می‌کند.

وی بابیان اینکه وقتی هزینه‌های ارزی بالا می‌رود مستقیماً بر روی هزینه‌های ریالی هم تأثیر می‌گذارد اظهار کرد: بخشی از هزینه‌های تولید ما ارزی و ‌بخشی دیگر ریالی است ولی وقتی بخش ارزی گران شود مشخص است که بر روی بخش ریالی و قیمت تمام‌شده هم تأثیر می‌گذارد و توسط تولیدکننده یا عرضه‌کننده قیمت بالا می‌رود، در این میان مطمئناً چند واسطه 20 تا 40 درصد خود را برمی‌دارند و درنتیجه مثلاً قیمت گوشت به بالای 100 هزار تومان می‌رسد.

این استاد اقتصاد تأکید کرد: در این باوجود شرایطی که دولت در موضوع ارز حاکم کرده است اگر بخواهیم صادقانه قضاوت کنیم علت پائین آمدن قیمت آن اقدامات قضایی بود که قوه قضائیه انجام داد و الآن شاهد هستیم که دلال‌های ارز چون این بازار امنیتی شده به سمت بازار ماشین و گوشت رفته‌اند.

وی در ادامه با تأکید بر اینکه تلاش رئیس بانک مرکزی برای مدیریت اقتصاد باسیاست‌های پولی مبتنی بر نظریات منسوخ‌شده است خاطرنشان کرد: اقتصاد به دو بخش حقیقی و مجازی تقسیم می‌شود و اقتصاد اسلامی راه‌حل مشکلات را توانمندسازی بخش حقیقی نه بازی با پول و ارز قرار داده است بااین‌حال رئیس بانک مرکزی می‌خواهد باسیاست‌های پولی مشکلات بنیادین اقتصاد را حل کند.

شیخی بابیان اینکه‌ در این 5 سال عمر دولت باید در بخش پولی به‌جای جرم نابخشودنی مبادله عزت ملی با غرب به نام برجام، به سمت عقد قراردادهای پولی چندجانبه می‌رفتیم و تقاضای دلار و یورو را در بازار به صفر می‌رساندیم ادامه داد: تقاضای دلار و یورو این‌گونه به صفر می‌رسید که هر مبادله کننده‌ای می‌خواهد مبادله کند نیازی به دلار و یورو نداشته باشد و برود با ریال یا حساب‌های اعتباری که ایجادشده با کشور مقابل مبادله کند.

وی یادآور شد: دو سال پیش وقتی از نماینده بانک مرکزی سؤال می‌کردند چرا به سمت مبادلات پولی دوجانبه و چندجانبه نرفتید می‌گفت ما می‌ترسیم قرارداد ببندیم و آن‌ها وسط راه ما را ول کنند، حرفی که حضار مجلس را که ازجمله نمایندگان و کارشناسان بودند به خنده انداخت.

این استاد اقتصاد با تأکید بر اینکه بانک مرکزی و وزارت اقتصاد کار خود را انجام ندادند خاطرنشان کرد:‌ اگر ما با پول خودمان مبادله می‌کردیم نیاز به دلار و یورو در بازار صفر می‌رسید و دیگر اگر دلار یک ریال یا یک میلیارد تومان می‌شد تأثیری در اقتصاد ما نمی‌گذاشت.

وی در مقایسه‌ای میان گرانی امسال با سال 90 و 91 اظهار کرد: در سال 90 الی 91 اوباما اعلام کرد 11 تیرماه سال آینده نفت را تحریم‌ می‌کنم، دلال‌ها رفتند و باز را از ارز خالی کردند و موجب شدند قیمت ارز به 4000 تومان برسد که درنتیجه آن با گران شدن کالاها تورم به 30 درصد رسید ولی این بار دولت ارز را گران کرد، 13 آبان زمانی بود که توسط ترامپ اعلام‌شده بود ولی قبل از ترامپ‌ دولت خودمان نقش او را اجرا کرد و قیمت ارز را زیاد کرد.

شیخی در ادامه تأکید کرد:‌ دلیل این اتفاق تبعیت دولت بی‌سواد از عده‌ای اقتصاد خوانده بی‌سواد غرب‌زده است که در این پنج سال از تک‌نرخی کردن ارز دم می‌زدند ولی الآن می‌بینید که 6 نرخ ارز داریم؛ یعنی دولتی که می‌خواست ارز را تک‌نرخی کند آن را گران کرد.

وی خاطرنشان کرد: دولت درآمد خود از محل ارز را بالا برد و به جیب مردم از قیمت گوشت و غیره تا هزینه‌هایی کسانی که مثلاً مجبور هستند برای مأموریت‌ها یا تأمین مواد اولیه ارز بخرند خسارت زد.

این استاد اقتصاد بابیان اینکه دولت 10 درصد درآمد خود را بالا برد و حدود 300 درصد هزینه‌های مردم را افزایش داد اظهار کرد: در شرایطی که نرخ تورم مسکن به 100 درصد رسیده است، سبد مصرفی خانوارهای تورم 300 درصدی داشته است.

وی در پایان خاطرنشان کرد: تورم برای ثروتمندانی که قیمت گوشت یک ابسیلم هزینه‌های آن‌هاست ممکن است یک درصد باشد ولی برای کسانی که یک تا دومیلیونی می‌گیرند سیصد درصد است و به این شکل دولت موجب افزایش شکاف طبقاتی، بردن اقشار مختلف به زیرخط فقر و افزایش ضریب جینی شده است.