اروپایی‌ها با اینستکس روغن ریخته را نذر امام‌زاده کرده‌اند/ به جای منافع برای کشور تعهد ایجاد نکنیم

فواد ایزدی استاد دانشگاه تهران در گفت‌وگو با خبرنگار جام‌جم آنلاین در خصوص زوایای کانال مالی اروپا با تأکید بر اینکه اینستکس اقدامی است که قرار بود اروپایی‌ها برای حفظ برجام انجام دهد گفت: این اقدامات ذیل برجام تعریف می‌شود و برجام هم توافق خیلی پیچیده‌ای نبود؛ ایران قبول کرده بود کم و بیش برنامه هسته‌ای خود را تعطیل کند غرب هم پذیرفته بود که تحریم‌های نفتی و بانکی را تعلیق کند، یعنی ایران بتواند نفت بفروشد و پول نفت آن بدستش برسد.

ایزدی بابیان اینکه ما محدودیت‌های هسته‌ای گسترده را در کنار بازرسی و نظارت‌های فراوان پذیرفتیم تا بتوانیم نفت خود را بفروشیم و پول آن را هم دریافت کنیم اظهار کرد: حال سؤال این است که آیا اروپایی‌ها با ارائه اینستکس بعد از نه ماه انتظار و با تاخیر بسیار طولانی به تعهدات خود در برجام عمل کرده‌اند؟ پاسخ یک خیر بسیار بزرگ است و مشخصا اروپایی‌ها به تعهدات خود عمل نکرده‌اند.

اروپایی‌ها با اینستکس روغن ریخته را نذر امام‌زاده کرده‌اند

وی بابیان اینکه اینستکس موضوعی مانند غذا و دارو را که اصلاً تحریم نبوده تحت پوشش قرار داده است تأکید کرد: اروپایی‌ها روغن ریخته را نذر امام‌زاده کرده‌اند و گفته‌اند در مورد چیزی که تحریم نبوده همکاری می‌کنیم، در این میان اینکه بعضی‌ها می‌‌خواهند این کار اروپایی‌ها را توجیه کنند وضعیت خوبی نیست؛ آخرسر ما نفهمیدیم این رفقا مسئولین ما هستند یا مسئولین کشورهای دیگر، اگر مسئولین جمهوری اسلامی باشند قاعدتاً باید بر روی منافع جمهوری اسلامی پافشاری کنند نه مسئله دیگری.

هیجانی مسئولین ما در مورد اینستکس بیشتر از هیجان اروپایی‌هاست

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه حتی خود اروپایی‌ها هم اذعان دارند ساختار ایجادشده قابلیت تسهیل مبادلات مالی را ندارد تأکید کرد: هیجانی که مسئولین ما در مورد اینستکس دارند بیشتر از هیجان اروپایی‌هاست، اروپایی‌ها باصداقت بیشتری صحبت می‌کنند و این چیزی که اعلام کرده‌اند را هم به هزار شکل اماواگر مطرح می‌کنند ازجمله اینکه ایران باید FATF و دیگر تعهدات را بپذیرید و به این شکل می‌خواهند برای روغن ریخته‌ای که نذر امام‌زاده کرده‌اند امتیاز مضاعف بگیرند، طبیعتاً آن‌ها دارند کار خود را انجام می‌دهند سؤال این است که چرا مقامات ما کار خود را انجام نمی‌دهند؟

با تعهدات فعلی دولت دست آخر به جای منافع فقط تعهدات برای کشور می‌ماند

وی بابیان اینکه در موردپذیرش یا عدم پذیرش FATF در کشور هنوز بحث وجود دارد و نمی‌‌خواهم به آن ورود کنم ادامه داد: بااین‌حال چیزی که می‌توانیم از برجام یاد بگیریم این است که در موردپذیرش محدودیت در مقابل گرفتن امتیاز برای ما آخرسر همان محدودیتش باقی می‌ماند، در این شرایط متوجه نمی‌شوم که چرا می‌خواهید محدودیت برای کشور اعمال کنند زمانی که قرار نیست چیزی درنهایت گیرشان بیاید.

ایزدی افزود: تجربه برجام هم همین‌گونه بود که محدودیتی را پذیرفتید تا تحریم‌ها برداشته شود اما اکنون هم تحریم‌های قبل از برجام و هم تحریم‌های بعدازآن راداریم، یعنی وضعیت فعلی تحریم بدتر از قبل از برجام است، حال این چه الگویی است که دولت می‌خواهد تکرار کند؟

وی در پاسخ به افرادی که می‌گویند اینستکس موجب می‌شود فشار بین‌المللی تحریم بر روی کشور کاهش پیدا کند اظهار کرد: آن چیزی که ما می‌بینیم فشار بین‌المللی نسبت به ایران ادامه دارد یک بخش آن را آمریکا اعمال می‌کند و یک بخش قابل‌توجه آن‌هم توسط اروپا اعمال می‌شود.

این کارشناس مسائل آمریکا ادامه داد: زمانی که شما مذاکره می‌کنید و امتیاز می‌دهید باید ببینید قرار است در برابر این امتیازات چه بگیرید، من هنوز امتیاز بدردخوری را ندیده‌ام که دولت از ملحق شدن به این نوع معاهداتی که سال‌هاست در مورد آن مذاکره می‌کند دریافت کند و سود آن به محدودیت‌های گسترده‌ای که در رابطه با برجام قبول کردیم بیارزد، وضعیت ما در حوزه تحریم‌ها بسیار بدتر شده است و در حوزه‌های دیگر هم من سودی راندیدم که بتوانید محدودیت‌های اعمال‌شده را توجیه‌ کند.

مدافعان دستگاه سیاست خارجی بگویند، چند سال دیگر باید صبر کنیم تا تعهدات برجام انجام شود

وی همچنین در پاسخ به اظهارنظر برخی مبنی بر اینکه می‌توانیم با اینستکس نیازهای اولیه خود را تأمین کنیم تا شرایط عادی شود اظهار کرد: نیاز اولیه ما این است که بتوانیم نفت بفروشیم و پول آن را بگیریم، موضوعی که خود اروپایی‌ها می‌گویند که این کانال فعلاً انجام نمی‌دهد، حالا اگر در آینده این اتفاق افتاد که ایران بتواند نفتش را بفروشد و پولش را دریافت کند می‌شود همان کاری که سه سال پیش قرار بود در برجام باید اتفاق افتد سه سال است که معطل آن هستیم.

ایزدی تأکید کرد: اکنون سؤالی که مدافعان دستگاه سیاست خارجی فعلی باید جواب دهند این است که چند سال دیگر باید صبر کنیم تا تعهداتی که طرف مقابل سه سال پیش باید انجام می‌داد انجام شود، سه سال، ده سال دیگر یا چند وقت دیگر؟‌ واقعیت امر این است که اگر مرور مختصری بر تاریخ داشته باشیم جواب این سؤال هیچ‌وقت است.

ایجاد هزینه برای آمریکا راه‌حل پیش‌رو برای اجرای تعهدات برجام

وی همچنین در پاسخ به عده‌ای که مطرح می‌کنند تنها راه‌حل فعلی کشور برای دور زدن تحریم‌ها اینستکس است با تأکید بااینکه این موضوع واقعیت ندارد گفت: سیاست خارجی آمریکا بر اساس هزینه و فایده طراحی می‌شود، تفکر داخل کشور این بود که می‌رویم فایده‌ای را برای طرف مقابل ایجاد کنیم تا او هم به ما فایده برساند و اسم این را برد برد گذاشتند،‌ یعنی شما ببر، ان‌شاءالله ما هم چیزی می‌بریم ولی اتفاقی که افتاد این بود که او برد و وقتی‌که ما می‌خواستیم ببریم نه‌تنها چیزی را نداد بلکه تحریم هم کرد.

این کارشناس مسائل آمریکا اضافه کرد: اگر در حوزه سود طرف مقابل متوجه شود سود می‌دهید می‌گوید بیشتر به من سود بده، می‌گوید به من بیشتر فایده‌رسان، فایده‌ای هم به شما نمی‌دهم در این شرایط شما باید از ابزار هزینه در برابر او استفاده کنید.

وی بابیان اینکه دوستان ما در دستگاه سیاست خارجی می‌گویند چاره‌ای جز فایده رساندن به آمریکا نداریم اظهار کرد: در مقابل ما می‌گویم چاره دیگری هست و آن تحمیل هزینه است، این را هم ما یک‌بار در برابر آمریکایی‌ها تجربه کرده‌ایم، زمانی که آمریکایی‌ها گفته بودند تا غنی‌سازی دارید ما با شما گفت‌وگو نمی‌کنیم ما هم از این فرصت استفاده کردیم و چند صد سانتریفیوژ را تبدیل به 19 هزارتا کردیم.

چرا وقتی به آمریکایی‌ها سود می‌رسانید تحریم می‌شوید باید باز سود برسانیم؟

ایزدی ادامه داد: ما برای طرف مقابل این برداشت را ایجاد کردیم که بازی کردن با ایران هزینه دارد و هزینه آن‌هم این است که باید سانتریفیوژهای جدید ما را شمارش کنید، حالا آیا طرف مقابل تحریم اعمال نکرد؟ بله تحریم کرد ولی وقتی‌که به او سود می‌رسانید تحریم می‌کند و زمانی که سود بیشتر می‌رسانید بیشتر تحریم می‌کند و در شرایطی که چه سود برسانی یا سود نرسانید تحریم می‌شوید چرا می‌خواهید سود برسانید؟

تنها وقتی که برای طرف مقابل هزینه تعریف کردیم، سیاست خارجی ما در برابر آمریکا پیشرفت داشته

وی با تأکید بااینکه انتخاب دیگر ما در برابر آمریکایی‌ها تعریف هزینه برای آن‌هاست خاطرنشان کرد: تنها زمانی که سیاست خارجی ما پیشرفت داشته همان وقتی بوده که برای طرف مقابل هزینه تعریف کردیم، زمانی که طرف مقابل احساس کرده است هر غلطی که بخواهد می‌تواند انجام دهد و هیچ هزینه‌ای را هم نباید پرداخت کند همان غلط را باقدرت بیشتر ادامه می‌دهد اما زمانی که متوجه شد باید هزینه‌ای هم پرداخت کند آنجا محتاط می‌شود مانند همان اتفاقی که در موضوع احتمال حمله نظامی به ایران افتاده است.

این کارشناس مسائل آمریکا در بخش پایانی این گفت‌وگو در پاسخ به این سؤال که چرا آمریکایی‌ها به ما حمله نمی‌کنند اظهار کرد: چون این کار هزینه بالایی دارد، ما برای آن‌ها تعریف هزینه‌ کرده‌ایم و گفته‌ایم اگر بخواهید به ما حمله کنید ما هم موشک‌های خود را بر روی 150 سایتی که در منطقه دارید قفل کرده‌ایم و باید هزینه حمله را با این سایت‌ها یا از دست دادن تلاویو که موشک‌ها بر روی آن قفل‌شده‌ پرداخت کنید با این هزینه سنگین است که حمله نظامی اتفاق نمی‌افتد و این همان الگویی است که در حوزه‌های دیگر باید استفاده شود.