آسمانی امن با فعال بودن رادارهای «مطلع‌ الفجر» +عکس

به گزارش جام جم آنلاین از باشگاه خبرنگاران جوان، رادار‌ها دستگاه‌های رادیویی هستند که برای مشاهده، تشخیص یا آشکارسازی اجسام و نیز اندازه‌گیری برخی ویژگی‌های آن‌ها به کمک موج‌های رادیویی به کار می‌روند.

کاربرد اولیهٔ رادار و محل پیدایش و رشد آن در صنایع نظامی و هوانوردی بوده‌است. رادار‌های نظامی برای کاربرد‌های نظارت، ردیابی هدف، هدایت و ناوبری، و دیدن از پشت موانع ساخته می‌شوند.

کاربرد‌های غیرنظامی رادار در سیستم‌های تصویربرداری ماهواره‌ای، هدایت کشتی و هواپیما، هواشناسی، کنترل ترافیک و اتومبیل‌های هوشمند است.

رادارهای به کار رفته در صنایع نظامی، جزئی از سیستم های پد‌افند هوایی نیرو‌های نظامی کشور‌های دنیا هستند که وظیفه رصد و شناسایی دشمن را دارند و به محض شناسایی، موقعیت دشمن را به سامانه‌های دفاعی و پدافندی مخابره می‌کنند؛ هر کدام از این رادار‌ها نیز مربوط به شناسایی ادواتی است که از سوی دشمن برای حمله استفاده می‌شود.


کشورمان ۴۰ رادار پدافندی دارد که هر کدام کارآیی‌های خاص خودشان را در اعلام خبر حمله دشمن به سامانه‌های دفاعی دارند.

رادار مطلع الفجر

مطلع الفجر در رده رادارهای سه بعدی متوسط به بالا قرار می‌گیرد که در باند VHF در سال ۹۰ در رژه نیرو‌های مسلح رونمایی شد.

از این رادار ۲ نوع توسط متخصصان داخلی ساخته شده، نوع ۱ آن جزو اولین رادار‌های کشور محسوب می‌شود که توانایی آن در شناسایی یا کشف اهداف پنهان‌کار است.

آنتن‌های این رادار به صورت یاگی یا شاخه‌ای هستند، وقتی این رادار بر روی کانتینر در حال حرکت است، آنتن‌های رادار به صورت جمع شده در سقف کانتینر قرار دارند و با رسیدن به ناحیه مورد نظر باز می‌شوند؛ محدوده پوشش این را‌دار ۳۶۰ درجه است که برد آن در حدود ۳۰۰ کیلومتر برآورده شده است، البته تا ارتفاع ۲۰ کیلومتر بالاتر از سقف پروازی بسیاری از هواپیما ها‌ی نظامی؛ علاوه بر این مطلع الفجر قابلیت ردگیری همزمان ۱۰۰ هدف و نگهداری سابقه اهداف را دارد.



نوع دوم این رادار سال ۹۲ و توسط متخصصان دانشگاه صنعتی اصفهان و شرکت صاایران طراحی و توسعه داده شده است.

مطلع الفجر ۲

اوایل آذرماه ۹۰ بود که رئیس دانشگاه صنعتی اصفهان در گفت‌وگو با رسانه‌ها خبر از آغاز طراحی و اجرای طرحی با نام مطلع الفجر داده و گفت که اجرای این طرح پژوهشی با نام مطلع الفجر از ۲ سال پیش با تلاش پژوهشگران پژوهشکده فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) این دانشگاه شروع شد.

وی همچنین، طرح رادار نیمه هادی میان برد را یکی از مهمترین طرح‌های دفاعی کشور برشمرد و گفت که این طرح یکی از ۱۵ طرح پژوهشی برتر امسال کشور شناخته شده است.

رادار مطلع‌ الفجر ۲ در صنایع الکترونیک ایران (صاایران) و با همکاری دانشگاه صنعتی اصفهان، متخصصان داخلی و پس از استفاده‌های عملیاتی از رادار مطلع الفجر-۱ در تمرین‌ها و رزمایش‌های گوناگون و نقاط مختلف کشور تصمیم گرفتند تا به منظور بهسازی و ارتقا در این سامانه نوع دوم آن با تکنولوژی به روزتر و با قابلیت‌ های بیشتر نسبت به نمونه اول طراحی و ساخته شود.

این نمونه یک رادار متحرک برد بلند مراقبت هوایی و هشدار زودهنگام در باند VHF است که می‌تواند به طور مستقل عمل کرده و یا به عنوان بخشی از یک سامانه پدافندی و البته جزئی از شبکه یکپارچه پدافند هوایی باشد.

این نوع قابل استفاده در تمام شرایط آب و هوایی و یک رادار مدرن با پردازش کوهرنت و با اجزای تماماً بهره‌مند از نیمه هادی‌ها است که می‌تواند اهداف هوایی را تا برد ۴۸۰ کیلومتر و همچنین اهداف با سطح مقطع پایین را آشکارسازی و ردگیری کند.

ویژگی‌های فنی

مطلع الفجر با توجه به ماهیت فرکانسی آن، می‌تواند اهداف مقطعی پایین رادار مانند هواپیما‌های مخفی و موشک‌های کروز را با دقت کم در محدوده‌های کوتاه‌تر تشخیص دهد. محدوده رادار ۴۸۰ کیلومتر (۳۰۰ مایل) است و از دو کانال جداگانه برای تشخیص استفاده می‌کند و در پشت کامیون‌های سنگین برای افزایش تحرک نصب می‌شود.

قابلیت کدینگ بر اساس الگو‌های بومی با احتمال کشف پائین، شبکه عیب یابی خودکار، قابلیت پرش فرکانسی هم به صورت تصادفی و هم تابع الگوریتم مورد نظر در کنار طراحی مدولار (ماژولار) و امکان گسترش از دیگر ویژگی‌های قابل ذکر سامانه مطلع الفجر-۱ است. این رادار قابلیت عملکرد شبانه روزی داشته و کاربری و تعمیر و نگهداری آن آسان است.

همچنین قابلیت جهش فرکانسی تا ۱۰۰ پله، برخورداری از سامانه‌های ضدجنگ الکترونیک، امکان استفاده به صورت شبیه ساز آموزشی و قابلیت ردگیری همزمان ۱۰۰ هدف و نگهداری سابقه اهداف از دیگر توانمندی‌های این رادار است.



تمامی تجهیزات مطلع فجر همچون مکانیزم‌های استقرار، سامانه‌های پردازش و کنترل نمایشگر‌های کاربران، ادوات مخابراتی و سامانه تولید برق در داخل یک تریلر جابجا می‌شود.

دیگر توانایی این رادار تجهیزشدن به مباحث مربوط به جنگال است که باعث ایجاد پایداری خوب و قابل قبول و تقویت عملکرد این سامانه می‌شود.

دیگر ویژگی مفید و کاربردی مطلع الفجر، توانایی عملکردی و بدون توقف طی شبانه روز است. همچنین، مطلع الفجر از نظر آموزش، استفاده و نحوه تعمیر و نگهداری در رده رادارهای کم هزینه و با کاربری آسان قرار می گیرد.

طول موج این رادار بالا بوده (فرکانس پایین) که قابلیت کشف اهداف پنهانکار (رادارگریز) را به خوبی فراهم می‌کند.

مواد جاذب امواج راداری که در هواپیمای پنهانکار استفاده می‌شود طول موج بالا را بازگشت داده و در نتیجه کشور‌هایی که به چنین رادار‌هایی دسترسی دارند از فاصله مناسبی موفق به کشف چنین هواپیما‌های ارزشمندی می‌شوند.

نتایج استفاده از چنین روشی تنها توانایی تشخیص کوچکترین تفاوت سرعت اهداف بوده که ناشی از اختلاف سیگنال‌های بازگشتی است؛ در مطلع الفجر ۲ از ۳۲ آنتن در دو طبقه به فاصله حدود ۲ تا ۴ متر و در هر طبقه دو ردیف استفاده شده و هر ردیف ۸ آنتن بطور متقارن حول استوانه نگهدارنده قرار گرفته است بنابراین ارتفاع نهایی آنتن‌ها از سطح زمین باید به حدود ۱۲ تا ۱۴ متر رسیده باشد که در افزایش پوشش‌دهی ارتفاع پایین و نزدیک به سطح زمین مؤثر است.

مطلع الفجر در رسانه‌های خارجی

پایگاه خبری ایران پراجکت در گزارشی به بررسی این سامانه راداری پرداخته و ضمن اعلام خبر رونمایی این سامانه به تشریح ویژگی های این سامانه پرداخته است.

پایگاه خبری رولوی هم طی گزارشی با اعلام خبر رونمایی این رادار ویژگی های این سامانه را توضیح داده و از توانمندی های این سامانه ساخت داخل سخن گفته است.

کلام آخر

تولید داخل بودن انواع رادار‌های میانبرد و دوربرد برای ایجاد یک پوشش کامل در نواحی مختلف بسیار راه گشا بوده و تمامی مسیر‌های ورودی به کشور و شیار‌هایی که برای نفوذ مهاجمین خطرناکی، چون موشک‌های کروز و تسلیحات هواپرتاب دورایستا استفاده می‌شود به طور دائم زیر نظر خواهد بود.

جمهوری اسلامی ایران همانند دیگر کشور‌های دنیا حافظ منافع ملی خود است و برای تحقق این امر از هیچ تلاشی فروگذار نیست؛ همانطور که پس از پیروزی انقلاب اسلامی با وجود تهدیدات و دسیسه‌های دشمن قد خم نکرده و در صنعت نظامی با ساخت تجهیزات بومی جزء ارتش‌های قدرتمند دنیا محسوب می‌شود. نظام جمهوری اسلامی ایران این روند را ادامه می دهد تا پیشرفت‌های وسیع‌تری در ساخت رادار‌ها و تجهیزات نظامی در مقابل تهدید‌ها داشته باشد.