عمل زیبایی ریال

براساس مصوبه دیروز مجلس،  دوره گردش موازی و اعتبار همزمان تومان و ریال حداكثر سه سال  است.  پس از پایان دوره گذار تعهداتی كه بیش از این براساس واحد پول ریال ایجاد شده است تنها با واحد پول تومان و یا اجزای آن قابل ایفا است.

در این مصوبه تاكید شده بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران موظف است ظرف مدت دو سال از تاریخ لازم‌الاجرا شدن این قانون ترتیبات لازم را جهت آغاز دوره گذار فراهم كند. در تبصره پنج هم آمده آیین‌نامه اجرایی این ماده طی سه ماه از تاریخ لازم‌الاجرا شدن توسط بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران تهیه می‌شود و به تصویب هیات وزیران می‌رسد.

حسین سلاح‌ورزی، نایب‌رئیس اتاق بازرگانی ایران تغییر واحد پول ملی از ریال به تومان را نوعی جراحی زیبایی برای بیمار مبتلا به سرطان دانست و گفت: حذف چهار صفر از پول ملی یك كار غیرضروری و نمایشی است كه هیچ اثر و ارزش واقعی در اقتصاد كشور ندارد.

وی روز گذشته در واكنش به تصمیم دولت و مجلس افزود: دولت در ایران تقریبا هم‌اندازه تولید ناخالص داخلی نومینال، سوبسید (یارانه) پیدا و پنهان توزیع می‌كند و این یارانه در برخی حوزه‌ها مانند آب و انرژی، علاوه‌بر ایجاد ناكارآمدی اقتصادی شدید، اثرات مهمی بر ناپایدار كردن زیست‌بوم ایران دارد كه بهای آن را نسل‌های بعدی به سختی خواهند پرداخت.

این فعال اقتصادی تاكید كرد: برآوردهایی درخصوص كاهش هزینه‌های حسابداری بر اثر این تغییر مطرح می‌شود كه در میان‌مدت حرف صحیحی است اما در كوتاه‌مدت این اقدام، با توجه به لزوم اصلاح ارقام آمارها و صورت‌های مالی سال‌های گذشته، برای مقایسه‌پذیر شدن، پرهزینه است و شانس خطا هم در دوران تغییر، در محاسبات مالی بالا می‌رود اما به طور كلی در مقیاس ناكارآمدی‌های نظام اقتصادی ایران این اعداد و ارقام ناچیز است.

رئیس‌كل بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به انتقادات درباره اثر تورم حذف چهار صفر در تورم كشور بیان كرد: ما مطمئنیم حذف چهار صفر هیچ تاثیری در نرخ تورم ندارد زیرا تورم در اینجا علت است نه معلول كه ناشی از تورم مزمن چند دهه گذشته است.

عبدالناصر همتی دیروز در بررسی لایحه اصلاح چهار صفر از پول ملی در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی افزود:  كاهش كارایی پول ملی كه درنتیجه تورم مزمن و انباشته پنج دهه اخیر اتفاق افتاده، باعث شده تا درواقع پول ملی كه به‌عنوان ریال نامیده می‌شود، در جامعه كاربرد نداشته باشند.

رئیس‌كل بانك مركزی با بیان این‌كه استفاده از دینار سال‌هاست كه در جامعه ما وجود خارجی ندارد، اظهار كرد: اكنون با عدم استفاده از ریال و دینار، عرف اصلی جامعه تومان شده و تا آنجا كه مردم چك‌پول‌های ۵۰ هزار تومانی را ۵۰ تومان و اسكناس ۱۰ هزارتومانی را ۱۰ تومان می‌خوانند.

همتی با اشاره به این‌كه حذف چهار صفر برای هماهنگی با عرف جامعه است از مجلس شورای اسلامی خواست تا لایحه دولت كه با فوریت در مهرماه سال گذشته تصویب شد اكنون نیز با فوریت به تصویب برسد.

رئیس‌كل بانك مركزی درباره هزینه بالای چاپ و امحای اسكناس در كشور گفت: اكنون هشت میلیارد اسكناس در كشور موجود است كه از این میزان پنج میلیارد مربوط به اسكناس‌های زیر 2000 تومان می‌شود در حالی كه ما با این تغییر می‌توانیم سكه‌های دو تومانی كه درواقع 2000 تومانی قبلی و سكه‌های یك تومانی كه هزار تومانی قبلی است را به صحنه آورده و در جریان بیندازیم. وی با بیان این‌كه اكنون مسكوكات كشور ما از رده خارج شده است، افزود: در صورت به‌كارگیری از مسكوكات، استهلاك كاهش می‌یابد زیرا سالانه یك میلیارد اسكناس با هزینه سنگین ۴۰۰ میلیارد تومانی امحا می‌شود.

همتی از سوی دیگر به افت حیثیت پول ملی كشور در جهان اشاره كرد و اظهار كرد: رابطه پول ملی ایران ریال با دلار و یورو با رقم قابل توجهی معادل 0.000006 اختلاف دارد كه بیانگر ارتباط ضعیف پول ایران با ارزهای جهانی است.

وی سرانه مصرف اسكناس در جهان را پایین و مسكوكات را سه‌رقمی بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ عنوان كرد و گفت: این در حالی است كه سرانه مصرف اسكناس در ایران ۱۰۲ و سرانه مسكوكات ۲۶است كه اختلاف رقم قابل توجهی است.

 

همتی وظیفه بانك مركزی را تسهیل مبادلات بازرگانی مردم دانست و افزود: بانك مركزی از طریق نظام پرداخت باید این تسهیل را انجام بدهد بنابراین این لایحه حدود 1.5 سال پیش برای كارهای كارشناسی ارائه شد و یك سال در كمیسیون اقتصاد روی آن بحث می‌شود كه نتیجه در دو كمیسیون اصلی اقتصاد و فرعی برنامه بودجه موجب تصویب این لایحه شد.

وی با تاكید بر این‌كه تغییر پول ملی و حذف چهار صفر تدریجی انجام خواهد شد گفت: به طور حتم پس از آماده‌سازی امكانات برای پذیرش آسان‌تر مردم به تدریج این امر اجرایی می‌شود تا هر دو پول به موازات هم تغییر كنند.

با تغییر واحد پولی كشور خرید و فروش كالاها و خدمات به روال قبل ادامه دارد اما حمل و نقل عمومی ممكن است با مشكلاتی روبه‌رو شود.

 

به این دلیل كه در حمل و نقل عمومی پول خرد بیشتر استفاده می‌شود. كسانی كه خرید خود را با كارت بانكی انجام می‌دهند و یا از همراه كارت و اپلیكیشن‌های موبایلی استفاده می‌كنند با تغییر واحد پولی مشكلی برایشان ایجاد نمی‌شود اما ظاهرا قرار است بانك مركزی محدوده‌ای را برای خرید از دستگاه‌های كارتخوان تعیین كند كه اگر این قانون اجرایی شود واحد‌های پولی خرد دیگر در كارتخوان جایی نخواهند داشت.

همچنین در حمل و نقل عمومی و تاكسی‌ها كه از پول خرد استفاده می‌كنند احتمال بروز مشكلاتی است كه به نظر می‌رسد باید همزمان با تغییر واحد پولی دستگاه‌های كارتخوان برای تاكسی‌ها در نظر گرفته شود.

اقتصاددانان چه می‌گویند؟

بانك مركزی ایران معتقد است تورم انباشته چهار دهه اخیر اقتصاد كشور موجب كاهش قدرت خرید واحد پول كشور شده است اما كارشناسان راه افزایش ارزش پول ملی را حذف چهار صفر نمی‌دانند و بسیاری از آنها این موضوع را نقض كردند.

محمدمهدی مفتح: اكنون چون كشور آرامش اقتصادی ندارد و دچار نوسان و تلاطم است، حذف چهار صفر از پول ملی در این شرایط می‌تواند به تشدید بحران منجر شود.

مهدی تقوی: احتمال این‌كه این اقدام باعث هرج‌ومرج در اقتصاد شود مساله‌ای است كه وجود دارد. اكنون كه تورم در ایران ۴۰ درصدی شده است به نظر می‌رسد دولت توان ساماندهی اقتصاد كشور را با ایجاد راهكاری برای مهار نرخ تورم ندارد كه دست به این كار زده است.

حیدر مستخدمین‌حسینی: یكی از تصمیمات نامناسبی كه دولت می‌توانست در این مقطع حساس اقتصاد ایران بگیرد همین تصمیم حذف چهار صفر از پول ملی است! اكنون كه كشور در تحریم است و تورم، ركورد ۲۵سال گذشته را شكسته و به بالاترین سطح خود رسیده است، سطح عمومی قیمت‌ها بالا رفته است، دولت به جای آن‌كه به آحاد مشكلات جامعه رسیدگی كند و راهكارهای لازم را برای برون‌رفت از وضعیت كنونی پیش‌بینی كند، راهكارهایی را به مرحله اجرا می‌گذارد كه می‌تواند ایجاد سرگرمی برای مردم و بازی كردن با اعداد تلقی شود.

عباس شاكری: اضافه یا كم كردن صفر در شرایط امروز هیچ فایده‌ای ندارد، هدف از حذف صفر چیست؟ آیا با این كار به فكر آرامش مردم هستید؟ مردم زمانی آرامش پیدا می‌كنند كه قیمت‌ها متناسب با درآمدشان تغییر كند نه مثل امروز كه ۷۰ درصد قدرت خریدشان كم شده است! با حذف چند صفر از پول ملی، مردم اعتمادشان افزایش نمی‌یابد!

وحید شقاقی‌شهری: حذف صفر از پول ملی كشورها دو دلیل اصلی دارد؛ نخست آن‌كه كشورهایی كه با ابرتورم‌های بسیار بالا مانند هزار یا 2000 درصد درگیر بودند اقدام به حذف صفر از پول ملی می‌كنند؛ ثانیا كشورهایی كه دارای شرایط باثبات اقتصادی هستند. ایران در حال حاضر نه با تورم‌های بسیار بالا دست و پنجه نرم می‌كند و نه اقتصاد باثباتی دارد. طرح این موضوع در حال حاضر اشتباه است به دلیل این‌كه تصویب و اجرای آن به طور كامل مضر است و فایده‌ای برای اقتصاد كشور ندارد.

میثم موسایی: حذف صفر از پول ملی فقط بازی با كلمات و بخش غیرواقعی اقتصاد است.