معنی ضرب المثل از ماست که بر ماست + داستان آن

ضرب المثل از ماست که بر ماست یعنی چه؟

این ضرب المثل بیان می‌کند که اتفاقات و حوادث زندگی هر کس، نتیجه و عاقبت عملکرد خود آن شخص است و مقصر دانستن و سرزنش کردن دیگران به خاطر آن ها کاری اشتباه است. 

هر انسانی دارای عقل و اندیشه و اراده و اختیار است و برای هر کاری باید تفکر کند. اگر کسی به خاطر سهل انگاری دچار مشکلی شد، پیش از هر چیز باید اشکالات و اشتباهات خود را قبول کرده و دست از غرور و خود بزرگ بینی بردارد و آن ها را اصلاح کند؛ در غیر این صورت محکوم به تکرار اشتباهات گذشته خواهد بود.

البته که همیشه افرادی هستند که به جای ریشه یابی و اصلاح اشتباهات خود، دیگران را مقصر می‌دانند و دقیقا همین افراد در زندگی همیشه شکست خواهند خورد. ضرب المثل از ماست که بر ماست نقش خود افراد را در زندگی به آن ها به خوبی یادآوری می کند.

البته این ضرب المثل در مواردی که شخصی از نزدیکان و خویشاوندان خود آسیب ببیند نیز به کار می رود.

شعر از ماست که بر ماست سروده ناصر خسرو قبادیانی :

روزی ز سر سنگ عقابی به هوا خاست
وَاندر طلب طعمه پر و بال بیاراست
بر راستیِ بال نظر کرد و چنین گفت:
«امروز همه رویِ جهان زیر پر ماست،
بر اوج چو پرواز کنم، از نظر تیز
می‌بینم اگر ذرّه‌ای اندر تک دریاست
گر بر سر خاشاک یکی پشّه بجنبد
جنبیدن آن پشّه عیان در نظر ماست.»
بسیار منی کرد و ز تقدیر نترسید
بنگر که از این چرخ جفاپیشه چه برخاست
ناگـه ز کمینگاه یکی سـخت کمانی
تیری ز قضای بد بگشاد بر او راست
بـر بـال عـقاب آمـد آن تیر جـگر دوز
وز ابر مر او را به سوی خاک فرو کاست
بر خـاک بیفتاد و بغلـتید چو ماهی
وانگاه پرِ خویش گشاد از چپ و از راست
گفتا: «عجب است این که ز چوب است و ز آهن
این تیزی و تندیّ و پریدن ز کجا خاست؟!»
زی تیر نگه کرد و پر خویش بر او دید
گفتا: «ز که نالیم که از ماست که بر ماست.»

یک روز عقابی به قصد شکار در آسمان شروع به پرواز کرد و در حالی که از شکوه و زیبایی بال ها و پرواز بلند و زیبایش مغرور شده بود گفت: «اکنون جهان زیر پای من است و هر جنبده ای که در زمین باشد از چشم تیزبین من دور نخواهد ماند. اگر جنبنده ای به اندازه یک ذره کوچک در دریاها باشد یا پشه ای بر سر علفی تکان بخورد، من آن را خواهم دید.

در همین وقت ناگهان تیر انداز ماهری تیری را به طرف عقاب پرتاب کرد و از شانس بد، تیر مستقیم به بال عقاب خورد و او را به زمین انداخت.
عقاب مغرور بر زمین افتاد و مانند ماهی افتاده در خشکی بی قراری می کرد و بال هایش را باز و بسته می‌کرد تا بلکه بتواند دوباره پرواز کند. با خودش گفت: «تعجب می کنم که این تیر که از جنس چوب و آهن است، از کجا با این سرعت به طرف من پرتاب شد؟»

آنگاه نگاهی به تیر کرد که در بال اش فرو رفته بود؛ تیری که از پر عقاب ساخته شده بود! پس سرافکنده گفت: نمی توان کسی دیگری را سرزنش کرد زیرا هر اتفاقی که برای من افتاد ریشه اش به خودم بر می گردد و به خاطر غرور و خود خواهی ام این بلا بر سرم آمد.

حکایت و داستان از ماست که بر ماست و بخت النصر

این داستان برگرفته از کتاب ضرب‌المثل‌های مصطفی رحماندوست است: