یکی از همین گریم های جذاب مربوط است به اولین تست گریمی که به تازگی از یکی از شخصیتهای اصلی سریال «راز ناتمام» در نقش شهید دکتر سیدمحمد بهشتی با طراحی گریمی از محسن دارسنج منتشر شده. این سریال به کارگردانی مشترک امین امانی و علی امانی و تهیهکنندگی امین امانی زندگی شهید باهنر را از زمان مبارزات انقلابی تا نخست وزیری و شهادت به دست منافقین در ۲۶ قسمت ۴۰ دقیقه ای به تصویر می کشد و به صورت ویژه به بحث نفوذ در شهادت این شخصیت می پردازد. البته در این سریال که بخشی از تاریخ کشور را روایت می کند، چهرههای مطرح سیاسی دهههای پنجاه و شصت حضور دارند که قرار است بزودی همگی شان معرفی شوند. محسن دارسنج، طراح گریم این سریال پیش از این در آثار بی شماری حضور داشته است که در این میان نمی توان از کنار فیلم هایی چون «ماجرای نیمروز»، «من دیه گو مارادونا هستم»، «بارکد»، «سوپراستار»، «مرگ کسب و کار من است» و «همه چیز برای فروش» به آسانی گذشت. دارسنج در گفت و گوی پیش رو با جام جم آنلاین از طراحی چهره کارهای رئال و شرایط فعلی گریم در ایران می گوید.
به تازگی تصویری از هنرمندی شما در قالب گریم دکتر سیدمحمد بهشتی در سریال «راز ناتمام» منتشر شد که بازتاب های زیادی داشت. چطور گریم این شخصیت را انقدر باورپذیر درآوردید؟
در شبیه سازی خود بازیگر خیلی مهم است. اینکه اجزای صورتش چقدر پتانسیل این را دارد که بتوان روی آن کار کرد و او را در نهایت شبیه به شخصیت موردنظر در آورد. بازیگر نقش شهید بهشتی که گریم آن به تازگی منتشر شده، یک شخصیت تئاتری است که البته بنا بر ملاحظاتی فعلا نمی توان نامی از ایفاگر نقش این شخصیت و دیگر شخصیت های این سریال برد.
البته خبر انتخاب رامین راستاد به عنوان نزدیک ترین چهره به آیت الله رفسنجانی برای این نقش منتشر شده. از چند نفر تست گرفته شد تا در نهایت به ایشان رسیدید؟
من اسمی از بازیگری خاصی نمی برم، اما برای این نقش عکس های زیادی از افراد مختلف دیدیم که از بین آنها ۴-۵ نفر از بازیگران تئاتری و غیر تئاتری انتخاب شدند و در نهایت تست گریم خوب روی صورت بازیگری که برای این نقش انتخاب شده، نشست.
با توجه به اینکه آیت الله رفسنجانی از شخصیت های تاثیرگذار تاریخ معاصر ایران هستند، زمانیکه حالت چهره ایشان را کار می کردید چه حسی داشتید؟
برای من تفاوتی نمی کند که گریم چه شخصیتی را کار می کنم. عکس را جلویم می گذارم و هر چقدر بازیگر شبیه به عکس موردنظر می شود انگیزه ام برای پرداخت جزئیات آن بیشتر می شود. از آنطرف هر چقدر خود بازیگر مشتاق تر باشد و دل به دل کار بدهد من هم انرژی بیشتری می گیرم.
خود آقای راستاد با اجرای گریم سنگین روی صورت شان مشکلی نداشتند؟
نه، ایشان بسیار علاقمند به بازی در این نقش و به قول معروف پای کار بودند و برای گریم سنگین هیچ مشکلی نداشتند.
به طور کلی در گریم بازیگر نقش آیت الله رفسنجانی محدودیتی نداشتید؟
هیچ محدودیتی در اجرای گریم هیچ کدام از شخصیت های سیاسی-تاریخی نداشتیم و دست مان کاملا باز بود.
در کل شما به عنوان گریمور چقدر در انتخاب بازیگر به کارگردان ها مشورت می دهید؟
در انتخاب بازیگر نظر آخر را من می دهم. برای من یکسری عکس از کاندیدای بازی در یک نقش می فرستند و من طبق معیارهایی که برای گریمی طبیعی تر در ذهنم دارم یکی از کاندیدا را انتخاب می کنم.
این معیار که می گویید، دقیقا چه معیارهایی است؟
خب، یک بازیگر باید به لحاظ فيزيک و آناتومي صورت به نقش موردنظر نزديک باشد. به عنوان مثال اگر بینی بازیگر کوچک باشد می توان با گریم آن را بزرگ کرد، اما بینی بزرگ را نمی توان با گریم کوچک کرد یا با گریم نمی توان صورت مربعی شکل را مثلثی کرد یا... . تمام این فاکتورها مهم است و طبق همین فاکتورها شبیه ترین بازیگر را انتخاب می کنیم.
یعنی پیش نیامده که بازیگر انتخابشده هیچ شباهتی با شخصیت تاریخی-سیاسی موردنظر نداشته باشد؟
ببینید، نمی توان گفت بازیگرانی که انتخاب می شوند هم شباهت کامل به شخصیت موردنظر تاریخی-سیاسی دارند، اما پتانسیل آن را دارند که بتوان روی آنها برای شبیه سازی موردنظر کار انجام داد. برای ما کلیت چهره مهم است که شبیه به شخصیت موردنظر باشد، نه جز به جز آن. وقتی کلیت چهره برای ما تایید شود دیگر با تغییر مدل ابرو، مدل ریش، سایه کاری صورت و... می توان شبیه سازی را انجام داد.
تا به حال شخصیتی بوده که زمان ببرد تا برای آن بازیگر پیدا شود؟
سر فیلم «ماجرای نیمروز» به کارگردانی محمدحسین مهدویان خیلی به دنبال شخصیت آقای لاجوردی گشتیم و به سختی توانستیم بازیگری را پیدا کنیم که هم معیارهای لازم برای شبیه سازی را داشته باشد و هم بداند سینما چیست.
پیش آمده در گریم شخصیت های سیاسی-تاریخی با ایرادات یا واکنش های منفی از سوی اعضای خانواده شان مواجه شوید؟
نه، تا به حال پیش نیامده.
نظر خانواده های این شخصیت ها تا چه اندازه برایتان اهمیت دارد؟
من با خانواده این شخصیت ها صحبتی نمی کنم. برای تولید چنین پروژه هایی شاید تهیه کننده یا مجریان ذیصلاح با خانواده این شخصیت ها در تماس باشند، اما من نه. ما فقط عکس شخصیت موردنظر را می بینیم و با توجه به آنچه از روی عکس می بینیم، بر چهره بازیگر کار می کنیم. البته زمانیکه قرار باشد بازیگر برای ماههای متمادی یا چند سال جلوی دوربین برود امکان انجام گریمی زمانبر نیست. چون نه وقت می شود و نه اینکه بازیگر حوصله می کند.
در این سالها سخت ترین گریمی که انجام داده اید، چه بوده است؟
گریم سخت که زیاد انجام داده ام، اما گریمی که روی ساعد سهیلی برای فیلم «همه چیز برای فروش» به کارگردانی امیرحسین ثقفی را هرگز فراموش نمی کنم. در آن فیلم روی صورت ساعد سهیلی نارنجک می خورد و می سوخت. البته بعدها بهتر می شود، اما حالت چشمانش تغییر می کرد. این فیلم البته برای من سیمرغ بلورین بهترین چهره پردازی از جشنواره فیلم فجر را به همراه داشت.
آیا چهره پردازی در سینما و تلویزیون متفاوت است؟
برای من کار در سینما و تلویزیون هیچ فرقی نمی کند. من حتی فیلم های کوتاه یا تله فیلم هایی که کار کرده ام را مانند پروژه های سینمایی دیده ام. نمی توان بر اساس مدیومی که در آن کار می کنی کیفیت کارت را بالا و پایین ببری. چون کار خوب در هر مدیومی که باشد دیده می شود.
با توجه به گریم های حرفه ای و باورنکردنی ای که بعضا در فیلم های هالیوودی می بینیم، وضعیت گریم در ایران را چطور میبیند؟
اگر لوازم و وسائلی که گریمورهای اروپایی و آمریکایی استفاده می کنند را به گریمورهای ایرانی می دانند هیچکس به گرد پایشان نمی رسید. الان گریمورهای ایرانی با کمترین امکانات بهترین کارها را تحویل مخاطب می دهند. به عنوان مثال اگر ما یک میلیون تومان هزینه برای قالب سازی کنیم، آنها پنجاه میلیون هزینه قالب سازی می کنند. البته گفتن این حرف ها فایده ای ندارد! سالهاست که این حرف ها را می زنیم و هیچ.
ساناز قنبری/ گروه فرهنگ و هنر