فلسفه رنگ‌های جریان‌ساز

شرکت بین‌المللی چاپ پنتون(Pantone) که به عنوان مرجع رسمی استاندارد رنگ‌ها در فضای دیجیتال و فیزیکی به‌شمار می‌رود از سال ۱۳۷۸/ ۲۰۰۰ بدعت جدیدی را به نام «انتخاب رنگ‌ سال» پایه‌گذاری کرد تا باتوجه به اقتضاهای فرهنگی، هنری، زیست‌ محیطی و... در هر سال رنگی به عنوان رنگ پیشرو در صنایع مختلف انتخاب شود.

در دو دهه گذشته، معمولا انتخاب رنگ هر سال حامل پیامی نه‌تنها به دنیای هنر بلکه به تمام جوامع بشری بوده و معمولا برآوردی از بررسی‌های مختلف در زمینه‌های اجتماعی، روان‌شناسی و هنری است. شرکت پنتون به رسم هر سال در آستانه آغاز سال میلادی ۲۰۲۱، رنگ منتخب سال را معرفی کرد.

با این تفاوت که امسال برای بار دوم در طول دو دهه انتخاب رنگ سال، دو رنگ به عنوان رنگ سال انتخاب شده‌اند؛ خاکستری خنثی و زرد روشن.

این که مبنای انتخاب رنگ سال چیست، چرا دو رنگ به عنوان رنگ سال انتخاب شده‌ و انتخابشان چه پیامی برای سال پیش‌رو به همراه دارد، موضوعی است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت. برگرفته از: Pantone.com، visme.co، marketwatch.com، CNN و Sourcing Jounal

همه ما بارها لطیفه‌های زیادی را درباره تفاوت تشخیص رنگ‌ها در میان خانم‌ها و آقایان شنیده‌ یا حتی در زندگی روزمره با شریک زندگی‌مان تجربه کرده‌ایم.

شاید از نظر شما آقایان این که به طیف گسترده جگری، زرشکی، قرمز آتشین، عنابی، بنفش انگوری، آلبالویی و گوجه‌ای به‌سادگی بگویید «قرمز!» یا به طیف گسترده نیلی، فیروزه‌ای، آسمانی، سبز دریایی، آبی کدر، لاجوردی، نفتی و سرمه‌ای بگویید «آبی!» تأثیری در زندگی‌تان ایجاد نکند اما واقعیت این است که تفاوت اندکی میان طیف‌های رنگی می‌تواند تحول گسترده‌ای را در دنیای هنرهای تصویری و طراحی رقم بزند.

در کنار اهمیت شناسایی تفاوت طیف‌های رنگی، وجود مبنا و استاندارد ثابتی که باعث شود در سراسر دنیا همه فقط به یک رنگ خاص برای مثال بگویند «آبی فیروزه‌ای کدر» بسیار مهم است و سال‌ها مشکلات گسترده‌ای را در صنایع وابسته به رنگ‌ها، به‌ویژه در صنعت چاپ ایجاد کرده بود.

لورنس هربرت (Lawrence Herbert)، فارغ‌التحصیل رشته شیمی برای پایان‌دادن به همه این اختلافات سال ۱۳۴۱شمسی /۱۹۶۳میلادی، موسسه پنتون به معنی «همه رنگ‌ها» را ثبت کرد.

مهم‌ترین فعالیت این شرکت تعریف دقیق طیف‌های رنگی، میزان ترکیبات رنگی برای تولید هر رنگ، تعیین استاندارد و کدگذاری رنگ‌ها بر مبنای استانداردهای تعریف شده بود که توانست با ایجاد مرجع قابل استنادی برای رنگ‌ شناسی، خیلی زود تحول گسترده‌ای را در دنیای هنر، طراحی رنگ، پردازش تصویر، مُد و زیبایی و هر آنچه ردی از طیف‌های رنگی در آن وجود دارد، رقم بزند.

این مجموعه از سال ۲۰۰۰ مأموریت جدیدی را برای جریان‌سازی در تجاری‌سازی، بازاریابی و ایجاد جامعه خلاق به فهرست فعالیت‌هایش اضافه کرد و از آن زمان به بعد هر سال پس از هم‌اندیشی متخصصان رنگ، از ملیت‌ها و کشورهای مختلف سراسر جهان، رنگی به عنوان رنگ سال جدید انتخاب می‌شود؛ انتخابی که به موضوعی جذاب و هیجان‌انگیز و شگفتانه برای اهالی صنایع خلاق تبدیل شده است.

مبنای انتخاب رنگ‌ سال چیست؟

موسسه تحقیقاتی پنتون در تمام طول سال، روند رنگ‌ها را در جوامع مختلف بررسی می‌کند تا در نهایت به رنگی خاص به‌عنوان رنگ سال آینده برسد. متخصصان این حوزه تمام جنبه‌های اجتماعی مانند مُد، بازاریابی، شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های جمعی و حتی جریان‌های مهم و تأثیرگذار سیاسی، ورزشی و زیست‌محیطی را برای این انتخاب مد نظر قرار می‌دهند و جریان‌ها را به‌خوبی تحلیل می‌کنند.

در سال‌های اخیر انتخاب رنگ‌سال تأثیر عمیقی در دنیای طراحی و بازاریابی تجاری محصولات داشته و به همین خاطر باید در رسیدن به رنگی که بخواهد جریان بسیاری از کسب‌وکارها را تحت‌تأثیر خود قرار دهد، دقت زیادی اعمال شود.

به گفته لوری پرسمن (Laurie Pressman)، قائم‌مقام مدیرعامل شرکت پنتون، فرآیند انتخاب رنگ سال فرآیندی اتفاقی و فکرنشده نیست.

به همین خاطر متخصصان رنگ این موسسه در تمام طول سال در حال شخم‌زدن وقایع مختلف دنیا هستند تا بتوانند گزینه‌ای را که بهترین اثرگذاری و جریان‌سازی را با توجه به شرایط موجود برای جنبه‌های مختلف زندگی از سرگرمی، فیلم، گردشگری، هنر، فناوری و مُد به‌وجود آورند.

پرسمن دراین‌باره توضیح می‌دهد: «ما در فرآیند انتخاب رنگ‌سال به دنبال این هستیم رنگ‌هایی برگزیده شوند که بازتابی از واقعیت جامعه را در آن مقطع زمانی خاص به همراه دارند. زمانی که مفهوم و پیامی در دل انتخاب رنگ‌ها وجود داشته باشد، می‌توانیم انتظار داشته باشیم آن رنگ در زندگی افراد جامعه جریان‌ساز شود.»

اثربخشی رنگی

شاید زمانی که سال ۲۰۰۰ اولین رنگ آبی نیلی به عنوان رنگ‌سال انتخاب شد کسی به آن اهمیت زیادی نمی‌داد ولی به‌عقیده متخصصان این حوزه، موضوع رنگ‌سال از سال ۲۰۰۷ توانست به‌خوبی در دنیای طراحی، تجارت و صنعت جایگاه خود را تثبیت کند و امروز طراحان حوزه‌های مختلف گوش به‌زنگ رسیدن زمان اعلام رنگ سال هستند تا به نحوی از آن در جهت جریان‌سازی تجاری استفاده کنند.

صدها شرکت تجاری از رنگ سال برای استفاده در تولیدات یا بسته‌بندی‌هایشان بهره‌برداری می‌کنند و مردم نیز به دنبال خرید اقلام گوناگون از لباس تا لوازم خانه با این طیف رنگی به‌خصوص هستند.

با توجه به فراگیری و اثرگذاری این پویش به‌ویژه در سال‌های اخیر، پنتون در بسیاری از تصمیم‌گیری‌هایش در تلاش است تا اثرگذاری‌های اجتماعی نیز ایجاد کند.

برای مثال انتخاب هوشمندانه رنگ مرجانی به عنوان رنگ سال ۲۰۱۹، در عین انتقال شور و انرژی و هیجان، در خطر انقراض بودن گونه‌های مرجانی را به مردم دنیا یادآور شد.

انتخاب رنگ آبی کلاسیک برای سال ۲۰۲۰ نیز که یادآور رنگ آبی آسمان در هنگام غروب است، پیامی برای پایانی با آرامش برای دهه دوم قرن بیست‌ویکم و ورود همراه با اعتمادبه‌نفس به دهه جدید به همراه داشت که البته در ادامه سال با شیوع گسترده بیماری کووید ۱۹ و پررنگ شدن نقش کادر درمان که همیشه با رنگ آبی نمادگذاری می‌شود، همخوانی خوبی پیدا کرد.

انتخاب ۲ رنگ مستقل، نمادی از اثرگذاری‌های اجتماعی

امسال برای دومین بار در تاریخِ انتخاب رنگ‌ سال از سوی موسسه پنتون، دو رنگ همزمان به عنوان رنگ سال انتخاب شدند.

به نظر می‌رسد بعد از تلاطم‌ها، ناامیدی‌ها، اضطراب، بحران سلامتی و اقتصادی و چالش‌هایی که در یک سال گذشته با آن روبه‌رو بودیم، متخصصان پنتون نتوانستند با یک رنگ پیام خود را برای سال جدید مخابره کنند و با انتخاب دو رنگ کاملا متفاوت مفهوم مورد انتظارشان برای سال ۲۰۲۱ میلادی را انتخاب کردند اما متخصصان شرکت پنتون معتقدند این انتخاب دوگانه تعمدی بوده و پیامی را به همراه دارد.

به گفته آنها، رنگ خاکستری خنثی (Ultimate Gray) با کد ۵۱۰۴-۱۷ و رنگ زرد روشن (Illuminating) با کد ۰۶۴۷-۱۳، دو رنگ کاملا مستقل هستند که انتخاب‌شان در کنار یکدیگر متبادرکننده این مفهوم است که چطور اجزای مختلف یک جامعه می‌توانند از یکدیگر حمایت کنند.

رنگ خاکستری به عنوان نمادی از استحکام همیشگی و قابل اتکا بودن، گرما و خوشبینی و بردباری را منتقل می‌کند و رنگ زرد روشن به عنوان رنگی روشن، زنده و پرانرژی که گرمای خود را از زردی خورشید می‌گیرد، در روان‌شناسی رنگ‌ها به عنوان نماد قدرت و مثبت‌اندیشی شناخته می‌شود.

این دو رنگ در کنار هم قرار است حس عمیق تفکر و استقامت را در پوششی از نوید روزهای آفتابی و پر از دوستی به جوامع هدیه کنند.

به عقیده کارشناسان پنتون، دو رنگ خاکستری و زرد قرار است پیامی از شادمانی همراه با بردباری را متبادر و روح زندگی و امیدواری را در افراد زنده کند. همه ما این روزها نیاز داریم امیدوار باشیم به این‌که روزهای روشن‌تری در پیش است و قرار است با دیدن این دو رنگ در جنبه‌های مختلف زندگی این حس امیدبخش را در درون‌مان حس کنیم.

برخی نیز عقیده دارند بعد از رنگ آبی کلاسیک، انتخاب رنگ زرد پرانرژی و خاکستری پراستقامت، می‌تواند به آمدن روزهای آفتابی پس از روزهای بارانی تعبیر شود.

کسب‌وکاری برآمده از «رنگ سال»

گرچه ممکن است فکر کنید وجود جریانی جهانی مانند اعلام رنگ سال دست‌وپای کسب‌وکارها را برای تنوع رنگ در تبلیغات و محصولات‌شان می‌بندد، ولی واقعیت این است که وجود چنین جریانی می‌تواند پنجره‌ای از پیش تعیین‌شده برای جریان بازاریابی سال آتی باشد.

در واقع گویی به‌نوعی به کسب‌وکارتان تقلب رسانده‌اند که اگر حال‌وهوایی از این جریان جهانی را وارد کنید، با استقبال خوبی از سوی مشتریان در سال بعدی روبه‌رو خواهید شد.

چه فرصتی از این بهتر؟! البته قرار نیست هر سال با تغییر رنگ سال کل فرآیند برندسازی کسب‌وکارتان مانند رنگ لوگو، رنگ فضای کار و ... را تغییر دهید؛ می‌توانید از این رنگ در طراحی محصولات، بازاریابی، نحوه تبلیغات و ... استفاده کنید و رنگ و لعاب جدیدی از محصول‌تان را به دست مشتری برسانید.

برای این کار از ابزارهای طراحی پنتون که هر سال بر مبنای رنگ سال برای استفاده در حوزه‌های مختلف طراحی و تنظیم می‌شوند نیز می‌توانید کمک بگیرید.

همچنین از تم‌های پنتون برای شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام نیز می‌توانید برای تولید محتوای کسب‌وکارتان در فضای مجازی استفاده کنید.

عسل اخویان طهرانی - دانش / روزنامه جام جم