ویروس در جهش است

این روزها بحث درباره جهش‌ های ویروس داغ است؛ دیروز نایب‌ رئیس‌ مجلس از شواهد تایید نشده‌ای گفت که از جهش ویروس ایرانی در قزوین حکایت دارد، پس از او رئیس روابط‌ عمومی وزارت بهداشت نیز به این موضوع پرداخت و گفت تاکنون افزون بر ۷۰ جهش در ایران شناسایی شده که البته هیچ‌ کدام تغییر معناداری در رفتار ویروس ایجاد نکرده و اطلاق واریانت (گونه) جدید به آنها درست نیست.

کد خبر: ۱۳۰۵۶۷۲

چند روز پیش وزیر بهداشت‌ و درمان نیز از احتمال شناسایی ویروس جهش‌ یافته ایرانی در کشور سخن گفته‌بود.

هرچند به گفته وزیر بهداشت هنوز جهش قابل‌توجهی، دیده نشده‌است، اما باید بدانیم جهش ویروس کرونا دور از انتظار نیست و ممکن است در هر منطقه و کشوری رخ دهد. به زبان ساده باید گفت ویروس کرونا دوست دارد زنده بماند و به‌خاطر همین ماهیت خود را تغییر می‌دهد.

به این ترتیب به دلیل تکثیر بیش از اندازه ویروس‌ کرونا تغییرات سلولی ایجاد می‌شود که به آن جهش‌ ویروسی می‌گویند.

ممکن است جهش‌های متفاوتی درون پروتئین یا در نقاط مختلف ویروس اتفاق بیفتد که بر اثر آن قدرت سرایت و تکثیر ویروس تغییر کند.

در برخی موارد، رفتار ویروس به گونه‌ای تغییر می‌کند که حتی مرگ و میر بیشتری را هم رقم می‌زند. یادآوری می‌شود جهش به خاطر تکثیر و در گردش‌بودن ویروس روی می‌دهد؛ به خاطر همین است که گزارش جهش ویروس تاکنون در دانمارک، ایتالیا، آمریکا ، آفریقای‌جنوبی، برزیل و پرتغال مطرح شده‌است.

بنابراین می‌توان گفت آنچه در این بین اهمیت دارد، شناسایی ویروس جهش‌ یافته جدید است. به عنوان مثال در بهار امسال ژنوم ۳۱۴ پروتئین ویروس تغییر کرد که باعث فراگیری ویروس کرونا در ایران و دیگر کشورها شد.

شناسایی تغییرات به وجود آمده اهمیت دارد، چرا که پس از آن می‌توانیم بفهمیم برای کنترل بیماری چه باید کنیم یا چه محدودیت‌هایی را اعمال کنیم.

این درحالی است که تنها راه شناسایی جهش ویروس انجام آزمایش ترادف سکانس ژنوم است. در این آزمایش، تقسیم سلولی انجام می‌شود و به روش‌هایی، سکانس ژنوم ویروس بررسی و مشخص می‌شود جهش‌سلولی اتفاق افتاده‌است یا نه.

این روش آزمایشگاهی اما باید در طیفی گسترده از ویروس‌ها و در منطقه خاص انجام شود. روش دیگری از آزمایش وجود دارد که جهش‌های ویروس را بررسی می‌کند اما در این روش، فقط آن تغییر خاصی که در ویروس روی داده بررسی می‌شود؛ به عنوان مثال فقط ۵۰۱ژنوم یا ۴۸۰ژنوم بررسی می‌شود.

با این روش می‌توان متوجه شد ویروسی که در منطقه‌ای شیوع پیدا کرده آیا ویروس جهش یافته‌است یا خیر. در کشورمان نیز آزمایش‌های شناسایی جهش ویروس در آزمایشگاه‌های خاصی پیگیری می‌شود. وزارت بهداشت و درمان آزمایش‌های سکانس ژنوم را برای شناسایی ویروس جهش‌یافته انجام می‌دهد؛ موضوع اما این است که برای انجام آزمایش سکانس ژنوم، باید به صورت گسترده آزمایش‌ها را انجام داد که متاسفانه در کشور به این موضوع توجه نمی‌شود.

نکته مهم این است که ویروس جهش‌ یافته می‌تواند در هرکشور یا هر منطقه‌ای رخ دهد. شاید فردا، ویروس جهش‌یافته ایرانی، شایع شود؛ بنابراین تا زمانی که ویروس تحت کنترل قرار نگرفته‌ است نباید در رعایت پروتکل‌ های بهداشتی دچار سهل‌ انگاری شد.