فقدان فتحی!

هنرمندی که قدرنادیده از میان ما رفت. دست تقدیر هم او را درست در روزی از ما گرفت که همه حواس‌شان به سال جدید بوده و هست یعنی ۲۹ ‌اسفند. در این ۱۷ سالی که از رفتن مهدی فتحی می‌گذرد، جای خالی او در آثار نمایشی‌مان هویداتر می‌شود. هنوز رجز‌خوانی ده‌دقیقه‌ای او در نقش عمروعاص سریال امام علی مو را به تن سیخ می‌کند. او در ابتدای جنگ صفین، خطاب به لشگریان کوفی، نطقی گیرا درباب عربیت دارد.

«پدرم، عرب بود. دشداشه می‌پوشید. دستار به سر می‌کرد. نان خویش با همسایه تقسیم می‌کرد حتی المقدور...من عمرو، پسر او. پسر خلف او. پسر شرافت او. خون شرافت او در رگ‌ها دارم.» عمروعاص سریال امام علی، شاه نقش مهدی فتحی در طول حیات بازیگری‌اش است. همه ما، چه سازندگان و چه بینندگان درباره جایگاه مهدی فتحی در سریال امام علی دو بار شانس آوردیم. فتحی، اول قرار بود در سریال داوود میرباقری نقش کوتاه ابوسفیان را بازی کند که کوتاهی نقش و نحوه مرگش، فتحی را منصرف کرد و میرباقری، نقش مهم عمروعاص، وزیرکارکشته معاویه را به او داد. شانس دوم این بود که دوبله و صدای عمروعاص را هم خود مهدی فتحی انجام داد تا جزو معدود بازیگران سریال باشد که خودش، نقش‌اش را می‌گوید.

فتحی در عمروعاص حل شد. دیالوگ‌های پرکنایه فیلمنامه، همبازی شدن با رفیق قدیمی‌اش بهزاد فراهانی که نقش معاویه را بر عهده داشت و تلفیق قدرت بیان و بدن، همه و همه به او کمک کرد تا خودش را در تاریخ تلویزیون ماندگار کند. فتحی در گفتن دیالوگ‌های طویل، قهار بود. مانند آنچه برای گول زدن ابوموسی (مرحوم عباس امیری) در ماجرای حکمیت با گفتن این دیالوگ طولانی:«درود بر پیر کتاب عرب، مرد تسبیح و مصلح دین، اجنه کافر به اسم اعظم می‌گریزند و ابلیس به اسم ابوموسی. تو با رب، رمی جمره می‌کنی و ما با ریگ. پرنده عرش کجا و چرنده ارض کجا؟» انجام داد و چه در نحوه بیان دیالوگ‌های تک کلمه‌ای یا گفتن «برادریم؟» به معاویه که لحن او کنایه‌اش به معاویه درباره گذشته پدران و مادران‌شان را نشان می‌داد.

«سلامتی سه تن / رفیق و ناموس و وطن / سلامتی سه کس  /زندونی و سرباز و بی‌کس / سلامتی باغبونی که زمستونش رو از بهار بیشتر دوست داره / سلامتی آزادی، سلامتی زندونیای بی‌ملاقاتی» این دیالوگ را حتما بارها در فضای مجازی شنیده‌اید. همین دیالوگ کوتاه مهدی فتحی در فیلم اعتراض مسعود کیمیایی، تبدیل به یکی از دیالوگ‌های ماندگار سینمای ایران شده است. او با حسی که در این دیالوگ و نقش کوتاه محسن‌خان دربندی نامزد سیمرغ بهترین نقش مکمل هفدهمین جشنواره فیلم فجر شد. سیمرغی که البته نه در آن دوره و نه دوازده سال قبلش برای نقش مفاخر فیلم تحفه‌های ابراهیم وحید‌زاده که نامزد سیمرغ نقش اول ششمین جشنواره فیلم فجر شده بود به آن نرسید. سیمرغی که هیچوقت لیاقت پیدا نکرد که توسط او شکار شود. فتحی اما بارها هم آمادگی جسمانی‌اش را به رخ کشیده بود.

سریال امام‌ علی صحنه‌ای تماشایی دارد و آن هم فرار عمروعاص از برابر امام علی(ع) و حربه عریان شدن برای نجات جان خود است. صحنه‌ای که جز با قدرت بدنی و حرکات سریع مهدی فتحی که بدون بدل به میدانگاه نقش آمده بود، مبهوت کننده از آب درنمی‌آمد. فتحی نقش ژان والژان تئاتر «بینوایان / بهروزغریب پور» را هم برعهده داشت. او سال ۱۳۷۶ نقش اول این تئاتر ۵/۳ ساعته بود. بینوایان با استقبال خیره‌کننده مردم، یک سال روی صحنه فرهنگسرای بهمن رفت. در یک سالی که بینوایان در فرهنگسرای بهمن اجرا می‌شد، او برای همین کارهایی که کرد و گزیده هم بود ماندگار است و تا ابد، حسرت نبودنش بر دل هنر نمایش ماست.