به گزارش جام جم آنلاین، با توجه به تعطیلی نمازجمعه به دلیل شیوع ویروس کرونا و جایگزینی سخنان خطبهگون ائمه جمعه تهران، این هفته حجّتالاسلام سیّد محمدحسن ابوترابی فرد به ایراد سخن پرداخت که متن کامل سخنرانی وی را در ادامه میخوانید.
بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیم
الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ بَارِئِ الْخَلَائِقِ أَجمَعِینَ ثُمَّ الصّلاةُ وَ السَّلامُ عَلی العَبدِ المُؤَیَّد وَ الرَّسولِ المُسَدَّد اَبِی القاسِمِ مُحَمَّد صَلَّی اللَّهُ عَلَیهِ وَ عَلی أهلِ بَیتِهِ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِینَ المَعصومینَ المُکَرَّمین
قَالَ اللَّهُ العظیم فِی مُحکَم کِتَابِه «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا استَعِینُوا بِالصَّبرِ وَ الصَّلاةِ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِینَ»
با عرض ادب و سلام حضور برادران و خواهران گرانقدر روزه داران عزیز و بزرگوار، میهمانان شایسته خداوند سبحان در این ماه مبارک و با آرزوی توفیق و سعادت بندگی و دوری از گناه.
در مباحث گذشته پیرامون مقوله قدرت عرایضی را تقدیم داشتم. اشاره گردید از آیات نورانی قرآن کریم، کلمات پیشوایان دین، سیره اولیاء الهی استفاده میگردد، یکی از مهمترین اهداف و آرمانهای پیام آوران حق، تربیت انسان ایستاده بر اریکه قدرت است ساخت جامعهای که بر قله اقتدار ایستادهاند و از بالاترین ظرفیت و حوزههای قدرت برخوردارند.
در ادبیات دینی جامعه اسلامی و نظام دینی باید در جایگاهی از قدرت قرار گیرد که در حوزههای گوناگون اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و دفاعی در یکی از بالاترین سطوح اقتدار دیده شود و در مسیر خلق قدرت، امنیت و عزّت برای کل جامعه بشری گام بردارد.
در این فراز از دعای روزهای ماه مبارک رمضان که از پیامبر عظیم القدر اسلام نقل شده است، دقت کنید «اَللّهُمَّ اَغنِ کُلَّ فَقیرٍ، اَللّهُمَّ اَشبِع کُلَّ جایِعٍ، اَللّهُمَّ اکسُ کُلَّ عُریانٍ، اَللّهُمَّ اقضِ دَینَ کُلِّ مَدینٍ، اَللّهُمَّ فَرِّج عَن کُلِّ مَکرُوبٍ، اَللّهُمَّ رُدَّ کُلَّ غَریبٍ، اَللّهُمَّ فُکَّ کُلَّ اَسیرٍ» این نگاه اسلام به جامعه بشری است.
جامعه ای که در قله ای از قدرت و اقتدار قرار دارد. در آن فقر، در آن گرسنگی، در آن نیازمندی، در آن بدهکاری و تهیدستی، در آن مشکلات اجتماعی و سیاسی و فرهنگی و اقتصادی و امنیتی مشاهده نمیشود. یک جامعه سامان یافته در بالاترین سطوح از قدرت و عزّت.
در آیات نورانی قرآن دقت کنید «وَیَا قَومِ استَغفِرُوا رَبَّکُم ثُمَّ تُوبُوا إِلَیهِ یُرسِلِ السَّمَاءَ عَلَیکُم مِدرَاراً» با توبه رو به سوی خدای متعال آورید تا بر شما باران فراوان و پیدرپی فرو فرستد «وَیَزِدکُم قُوَّةً إِلَىٰ قُوَّتِکُم» بر نیرو و توان و قدرت شما بیفزاید.
بازگشت به خدای متعال، رجوع به ذات اقدس احدیت، آراستگی به مقام بندگی و عبودیت، نقشه راهی است برای خلق قدرت بیشتر. در کریمه دیگری خدای متعال می فرماید حضرت سلیمان خطاب به اطرافیان خود فرمود کدام یک از شما می توانید تخت ملکه سبا را نزد من حاضر کنید.
یکی از کسانی که در نزد او حاضر بود، از کارگزاران حکومت او، عرض کرد «أَنَا آتِیکَ بِهِ قَبلَ أَن تَقُومَ مِن مَقَامِکَ» قبل از آنکه از کرسی خویش برخیزی آن تخت را در نزد تو حاضر می کنم «وَإِنِّی عَلَیهِ لَقَوِیٌّ أَمِینٌ» من بر این کار توانا و امینم، در بالاترین سطح از قدرت.
حضرت سلیمان در رصد سطح بالاتری از قدرت قرار داشت که دیگری عرض کرد «أَنَا آتِیکَ بِهِ قَبلَ أَن یَرتَدَّ إِلَیکَ طَرفُکَ» یعنی بالاتر از سرعت نور، قبل از آن که پلک بر هم بزنی، تخت را حاضر میکنم و تخت حاضر شد. «فَلَمَّا رَآهُ مُستَقِرًّا عِندَهُ» هنگامی که تخت را حاضر دید «مُستَقِرًّا عِندَهُ قَالَ هَٰذَا مِن فَضلِ رَبِّی لِیَبلُوَنِی أَأَشکُرُ أَم أَکفُرُ» این سطوح بالای قدرت است که در مدرسه انبیاء الهی خلق شده است. ما امروز شاهد انتقال صوت هستیم، اما قرآن به انتقال اجرام اشاره می کند.
جرم را، کالا را، با سرعت نور جابجا کردن، حکایت از قدرتی دارد که انسان ظرفیت دستیابی به او را دارد. یکی از اصول و سنن قطعی الهی، پیروزی خداوند متعال و انبیاء الهی و پیروان مدرسه توحید است. «کَتَبَ اللَّهُ لَأَغلِبَنَّ أَنَا وَرُسُلِی إِنَّ اللَّهَ قَوِیٌّ عَزِیزٌ» پیام این آیه این است، فلسفه این پیروزی قدرت است، قدرت خداوند متعال و پیروان و تربیت یافتگان مدرسه توحید.
در آیات فراوانی از قرآن کریم بر واژه عزّت تکیه شده است؛ خدای سبحان عزیز است در عالی ترین سطح از عّزت قرار دارد و بندگان شایسته او نیز از بالاترین مرتبه عزّت. عزّت از مهمترین اصول سیره نبوی و بنیادیترین آموزههای دین و ارکان تربیتی اسلام است. اساس تربیت در فرهنگ قرآن بر عزّت نهاده شده است. عزّت حالتی است که اجازه نمیدهد انسان مغلوب دیگری شود.
انسان عزیز همیشه پیروز است «الَّذِینَ یَتَّخِذُونَ الکَافِرِینَ أَولِیَاءَ مِن دُونِ المُؤمِنِینَ أَیَبتَغُونَ عِندَهُمُ العِزَّةَ» این آیه یک هشدار است و یک پیام؛ هشدار: انسانهایی که در اندیشه قدرت و عزت هستید، در تکاپوی دستیابی به بالاترین سطوح قدرت حرکت می کنید، گمان نکنید دنیای استکبار بیگانگان، دشمنان، برای شما قدرت و عزّت خلق می کنند. به حیات سیاسی جوامع بشری نگاه کنید، کدام ملت با تحکیم رابطه خود با قدرت های بزرگ جهانی به قدرت دست یافتهاند، تحت سلطه استکبار حرکت کردهاند.
اروپا با این هیمنه خود امروز تحت سیطره نظام سلطه و امریکا قادر به حفاظت از منافع خویش نیست. منافع آمریکاست که چارچوب منافع اروپا را تعریف می کند.
آنجا که این منافع با هم تعارض پیدا کند، این آمریکاست که منافع خود را بر منافع دیگران ترجیح می دهد حتی متحدان خود.
پیام قرآن کریم این است که دیگران، بیگانگان، جبهه استکبار، جبهه شرک نمی تواند برای شما خلق قدرت بنماید «أَیَبتَغُونَ عِندَهُمُ العِزَّةَ فَإِنَّ العِزَّةَ لِلَّهِ جَمِیعًا» تمام عزت، نیرومندی و قدرت، فقط برای خداوند سبحان است. اوست که عزیز است.
بعد اشاره می کند در سوره مبارکه منافقون، آیه ۸ «وَلِلَّهِ العِزَّةُ وَلِرَسُولِهِ وَلِلمُؤمِنِینَ» عزّت برای خدای متعال، برای پیامبر او و برای جبهه ایمان و انسانهای آراسته به مقام معرفت و بندگی خدای سبحان است.
لذا آموزههای وحیانی ما را در مسیر دستیابی به قدرت، قلههای رفیع قدرت، هدایت میکند و این قدرت را دستاورد ارتباط و پیمان نزدیک با خدای سبحان می داند.
سخن از پیوندی شگفت است، هرچه پیوند انسان با خالق هستی عمیق تر و استوارتر باشد، در سطح بالاتری از قدرت قرار می گیرد، آن هم قدرتی که برای او و برای جامعه بشری زیان ندارد.
اگر قدرت، دستاورد ایمان و پیوند با خدای متعال نبود، اولاً سطح ظاهری از قدرت است گمان میکند در اریکه قدرت قرار گرفته است «إِنَّ الإِنسَانَ لَیَطغَى أَن رَآهُ اسْتَغنَی» خود را بی نیاز و مقتدر مشاهده میکند.
قارون خود را مقتدر می دید، فرعون خود را مقتدر می دانست اما تحت قدرت الهی در اوج ذلت و ضعف قرار داشتند. این قدرت دروغین موجب طغیان و زیان بر خود و جامعه بشری می گردد.
«لَیطغَی» طغیان فرعون، طغیان قارون ها به دلیل آن است که خود را مقتدر مشاهده می کنند اما انسان مؤمن که در پرتو تحکیم پیوند خویش با خدای متعال به سطوح بالای قدرت دست یافته است، آراسته به مقام بندگی و تواضع و فروتنی و ادب در برابر خدا و بندگان خدای متعال است.
«عَبدِی أَطِعنِی حَتّی أَجعَلَکَ مِثلِی» در قدرت، نماد قدرت خداوند سبحان می گردد. نماد قدرت او، در سایه بندگی، «إنّی أَقُولُ لشَیءٍ کُن فَیَکُون اَنتَ تَقولُ لِشیءٍ کُن فَیَکون» اراده او، اراده خدای متعال می شود.
در تعریف قدرت فرمودهاند «قُوَةٌ بِها اِن شاءَ یفَعَل و إن لَم یَشَأ لَم یَفعَل» اراده اوست، آن چرا که اراده کند، انجام می دهد.
این پدیده، پدیده مقتدر است انسان مؤمن در این جایگاه قرار میگیرد. سیاستمداران هوشمند، رهبران صالح و مؤمن به فرایندهای تولید قدرت میاندیشند، ساختار قدرت جهانی را مطالعه می کنند، توزیع و جابجایی قدرت را رصد میکنند و برای خلق قدرت، ارتقاء جایگاه جوامع انسانی و بشری تلاش میکنند. نگاه امام بزرگوار و رهبر معظم انقلاب اسلامی در طول چهار دهه به خلق قدرت برای ملت ایران ملت اسلام مستضعفان در جامعه بشری بوده است.
در بیانیه دوم، نگاه سکاندار هوشمند انقلاب اسلامی، معطوف به خلق قدرتی دیگر برای ملت بزرگ ایران و ملت اسلام است و این قدرت در سایه خودسازی، تحکیم رابطه با خدا «حَسبُکَ اللَّهُ وَمَنِ اتَّبَعَکَ مِنَ المُؤمِنِینَ» در پرتو ارتباط با خدای متعال و تحکیم پیوند با بندگان خدای سبحان به دست می آید.
این قدرت دستاورد دانش و علم است. وجود مبارک امیرالمؤمنین علی علیه الصلاة و السلام می فرماید «النَّاس أَبنَاءُ مَا یُحسِنُونَ وَ قَدرُ کُلِّ امرِئٍ مَا یُحسِنُ» ارزش انسانها به آن عملی است که به شایستگی انجام میدهند کار آنان، عمل در تراز آنان، معرف آنان است. بعد می فرماید «فَتَکَلَّمُوا فِی العِلمِ» عالمانه سخن بگویید.
در این مذاکرات باید تمام نگاه معطوف به افزایش اقتدار ملت ایران باشد و این در سایه حرکت بر اصول و مبانی و سنن قطعی عقلانی و علمی و دینی به دست میآید، در سایه استعانت از خدای متعال و تحکیم پیوند با او که این پیوند در سایه سلوک علمی حاصل می شود.
«وَلا تَقفُ ما لَیسَ لَکَ بِهِ عِلمٌ» این پیوند در سایه سلوک مبتنی بر بندگی و عبودیت در پیشگاه ذات اقدس احدیت به دست می آید.
این پیوند در سایه تداوم حرکت، ایستادگی بر حق و صراط مستقیم حاصل می شود و ایستادگی و استقامت در صراط مستقیم راه را برای افزایش اقتدار و عزّت انسان و جوامع بشری هموار می نماید.
در کریمه مبارکه ای که در آغاز سخن به او اشاره شد «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا استَعِینُوا بِالصَّبرِ وَ الصَّلاةِ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِینَ» این کریمه مبارکه دارای پیامهای متعددی است.
مهمترین پیام این کریمه مبارکه آن است که اولاً انسان و تمامی پدیدهها نماد فقر و نیاز هستند. شما هر پدیده ای را که رصد بنمایید، فقر او، نیاز او، احتیاج او، مهمترین ویژگی اوست. او تمام هستی خود را از علت خویش می گیرد و نماد نیاز به علت هستی بخش خویش است.
پیام دوم این کریمه مبارکه آن است که این انسان، این پدیده نیازمند و محتاج و ضعیف باید به سوی قله های رفیع و بلند از عزّت و قدرت و بی نیازی حرکت کند. این انسان نیازمند باید از همه پدیدهها و از همه ممکنات بینیاز گردد. این انسان ضعیف باید در قله و در اریکه عزّت بنشیند.
پیام سوم این کریمه مبارکه آن است که تنها راه برای قرار گرفتن در اریکه عزّت، در اریکه قدرت و بی نیازی از همه پدیدهها، تحکیم رابطه و پیوند با هستی علی الاطلاق، خدای متعال و مقتدر است.
هر انسانی و هر پدیدهای به میزان معیّتش با خدای متعال عزیز است. هر قدر سطح معیّت و همراهی با خدای متعال را ارتقاء ببخشیم، به میزان ارتقاء سطح معیّت خویش، همراهی خویش با خدای متعال بر سطح قدرت و عزّت و اقتدار انسان افزوده می شود و پیام دیگر این کریمه مبارکه آن است که تنها مسیر برای تقرّب به خداوند متعال، حقیقت عزّت، حقیقت قدرت و کمال، آراستگی به مقام صبر و اقامه نماز است «استَعِینُوا بِالصَّبرِ وَ الصَّلاةِ» صبر و عزّت، صبر و قدرت اقتصادی، صبر و قدرت علمی، صبر و عزّت ملی در روابط خارجی.
این اقتدار امروز ملت بزرگ ایران در گفتگو با قدرت های مطرح امروز جهان، دستاورد چهار دهه صبر و استقامت ماست.
صبر و قدرت بازدارنده دفاعی، صبر و دستیابی به بالاترین سطوح از قدرت، «استَعِینُوا بِالصَّبر» از صبر کمک بگیرید، «استَعِینُوا بِالصَّبرِ وَ الصَّلاة» پیوند صبر و نماز و روزه یکی از نمادهای روشن و برجسته صبر است.
مهمترین درسی که در مدرسه ماه رمضان میآموزیم، صبر بر بندگی خدای متعال است، صبر در مقام عبودیت است.
انسان صابر رستگار و پیروز است. صبر، صبر در صراط مستقیم، صبر بر اصول و مبانی عقلانی و علمی و تربیتی، صبر بر اطاعت اوامر خدای متعال، صبر و ایستادگی در صراط مستقیم، انسان را در مقام عالی بندگی و عبودیت قرار میدهد و نماز، نماد بندگی و عبودیت است.
انسانی که نماز را به پا می دارد، بلندترین گام را در مسیر تقرّب و معرفت خدای متعال برمی دارد و هر گامی که به خدای سبحان نزدیکتر می شود، در سطوح بالاتری از صبر و معرفت قرار میگیرد و در پرتو مقام صبر و مقام معرفت و مقام عبودیت و بندگی که نماز و روزه، نماد بندگی و عبودیت هستند، قله های رفیع عزّت و اقتدار را فتح می کند «وَ اصبِر وَ ما صَبرُکَ إِلَّا بِاللَّهِ» باید توجه داشته باشیم تنها مبدأ که این کمال ارزشمند و این مقام ستودنی صبر را به انسان مرحمت می کند، ذات اقدس احدیت است.
صبر ما هم از اوست، توفیق روزه داری ما هم از اوست، توفیق اقامه نماز هم عنایت اوست «وَ اصبِر وَ ما صَبرُکَ إِلَّا بِاللَّه». «اِستَعینوا بِاللَّهِ وَاصبِروا» موسای کلیم، سلام الله علیه، فرمود به خدای متعال تکیه بنمایید.
رمز اقتدار سلحشوران دفاع مقدس، مدافعان حرم، سردار سلیمانی ها در استعانت از خدای متعال بود. آنانی که در مسئولیت های مختلف قرار دارند، برای انجام شایسته وظیفه باید ارتباط خود را با خدای متعال نزدیک کنند و ماه رمضان ماه تقرّب به خدای متعال است.
در سایه بندگی و عبودیت و ارتقاء مقام صبر، مقام ایستادگی و استواری که فرمود «إِنَّ اللّه مَعَ الصَّابِرِینَ». خدای متعال دو معیّت دارد، یک معیّت مطلق که اگر این معیّت با پدیدههای عالم نبود، هیچ پدیدهای لباس هستی بر تن نمیکرد «هُوَ مَعَکُم أَینَ مَا کُنتُم» این معیّت با همه پدیده هاست. اما یک معیّت ویژه دارد، معیت اختصاصی، این معیّت ویژه، با اهل تقواست، با صابرین است، أَنَّ اللَّهَ مَعَ المُتَّقِینَ، مَعَ الصَّابِرِینَ، مَعَ المُحسِنِینَ، صابر صفت مشبهه است، اسم فاعل نیست به معنای صابر. صابر کسی است که صبر ملکه اوست، هیچ امری نمیتواند صبر او را زائل بنماید، همیشه صابر است.
اگر انسان به مقام و این منزلت آراسته شد، از صابرین بود، معیّت خدای متعال هم با او دوام دارد، همیشگی است. صبر متزلزل، معیّت متزلزل. اما آراستگی به این مقام و صابر گردیدن، صبر همیشگی در سختی ها در اوج سختی ها، صابر بودن.
ملت عزیز و بزرگوار ما امروز شرایط سختی را سپری میکنیم، همه باید تلاش کنیم در هر عرصهای در مقام برتری از صبر باشیم. تنها راه رسیدن به عزّت و پیروزی بر مشکلات، این راه است. در مبارزه با این بیماری کووید ۱۹ باید بر رعایت اصول و دستوراتی که ارائه میشود، صابر باشیم. صابر باشیم.
هر قدر در این مقام از صبر و استقامت بالاتری برخوردار باشیم، پیروزی نزدیکتری در انتظار ماست. در رویارویی با دشمنان صابر باشیم، در رویارویی با مشکلات صابر باشیم، در مقام بندگی صابر باشیم، صراط مستقیم را رصد بنماییم و در صراط مستقیم استوار و ثابت قدم.
ای خدای سبحان تو را سوگند به مقربان درگاهت ما را در مسیر بندگی هدایت و ثابت قدم و استوار بدار
دلهای ما را به یکدیگر نزدیک بنما
ای خدای سبحان با رصد صراط مستقیم، راه درست خدمتگزاران ملت را در انجام شایسته وظایفشان تأیید بفرما
ای خدای متعال در پرتو صبر و استقامت جبهه حق را بر باطل پیروز بدار و ما را در این ماه مبارک رمضان در سایه عبادت انسانساز روزه و اقامه نماز از صابرین قرار ده
و السّلام علیکم و رحمت الله و برکاته
منبع: فارس
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد