سرخک چیست (شایع‌ترین بیماری عفونی از طریق تنفس) و چه درمانی دارد؟

• سیستم ایمنی ضعیف در بیماران اچ آی وی و ایدز
• از دست دادن ایمنی بدن پس از دریافت اندام یا پیوند سلول‌های بنیادی
• عوامل آلکیله کننده
• کورتون درمانی
• سفر به مناطقی که سرخک رایج است (بومی)
• تماس مستقیم با فرد آلوده
• از دست دادن آنتی بادی‌های غیرفعال
• بارداری
• نقص ایمنی
• کمبود ویتامین A

چگونه عفونت گسترش می‌یابد؟

سرخک یک بیماری بسیار مسری است. از طریق هوا واسطه‌های مختلف منتقل می‌شود. در زیر برخی از راه‌های انتقال سرخک آورده شده است :

• قطرات تنفسی بیمار هنگام سرفه، عطسه، خندیدن یا صحبت کردن که به بیرون رانده می‌شوند.
• تماس مستقیم با بزاق یا ترشحات بینی (و گلو) بیمار.
• استفاده مشترک از حوله، ملافه، روتختی و روبالشتی .
• زندگی در یک فضا یا یک اتاق.
• کار در کلینیک‌های بهداشتی که نیاز به مراقبت از بیماران آلوده دارد.

تقریباً از هر 10 نفر 9 نفر که در برابر این بیماری ایمن هستند و فضای زندگی را از بیمار جدا می‌کنند، به طور حتم دچار این عفونت می‌شوند. ظاهر بثورات مرحله عفونی بیماری را نشان می‌دهد. احتمال شیوع عفونت در طی 5-4 روز یا قبل از فوران بثورات بیشترین حد آن است.

علائم و نشانه‌های اصلی سرخک چیست؟

علائم و نشانه‌های سرخک به دو نوع 4D و 3C طبقه بندی می‌شوند. 4D تب چهار روزه را نشان می‌دهد. 3Cs سه حالت سرفه، کوریزا و ورم ملتحمه نشان می‌دهد. علائم کلی این بیماری در زیر آورده شده است :

• تب چهار روزه (4D)
• سرفه (مولد یا غیر مولد)
• کوریزا: تب، سرماخوردگی و عطسه
• چشم‌های مایل به قرمز یا صورتی (التهاب ملتحمه)
• التهاب یک یا هر دو چشم
• تب می‌تواند تا 104 درجه فارنهایت باشد
• آبریزش بینی
• لکه های کوپلیک: لکه‌های سفید که در داخل دهان تشکیل می‌شود
• راش: برجستگی‌های متمایل به قرمز که چند روز پس از شروع تب ظاهر می‌شوند. از پشت گوش شروع می‌شود و به سر و گردن و به آرامی به قسمت‌های دیگر بدن نیز گسترش می‌یابند. این بثورات 8 روز طول می‌کشد.
• خارش و تحریک پوست
• تغییر رنگ بثورات از قرمز به قهوه ای (معروف به "رنگ آمیزی بثورات")

عوارض مرتبط با این بیماری چیست؟

علاوه بر علائم ذکر شده در قسمت قبلی، عوارض مرتبط با این بیماری نیز وجود دارد. این ممکن است شرایط را بدتر و بدتر کند. برخی از عوارض شامل موارد زیر است:

• اختلالات دستگاه گوارش مانند اسهال
• ذات الریه (پنومونی باکتریایی ویروسی یا ثانویه)
• برونشیت (برونشیت ویروسی یا باکتریال ثانویه)
• عفونت گوش میانی (اوتیت میانی)
• زخم قرنیه و اسکار
• التهاب مغز
• پان آنسفالیتاسکلروزان تحت حاد

افرادی که به دلیل عفونت‌هایی مانند HIV و ایدز دارای سیستم ایمنی سرکوب شده هستند، ممکن است دچار این عوارض شوند. بارداری و کمبود ویتامین A نیز دو عامل اصلی در ابتلا به عوارض فوق هستند.

چه آزمایش‌های تشخیصی موجود است؟

اغلب اوقات، بین سرخک و بیماری روزئولا (گل سرخ) سردرگمی وجود دارد. این امر به دلیل شباهت علائم این دو بیماری رخ می‌دهد. از این رو تشخیص کامل بیماری لازم و ضروری است. معاینات آزمایشگاهی در تأیید آنتی بادی IgM سرخک مثبت کمک می‌کند.

این آزمایشات همچنین جداسازی RNA ویروس را امکان پذیر می‌کند. اغلب برای آزمایش IgA مخصوص سرخک بزاقی جمع می‌شود.

درمان و پیشگیری

پس از ایجاد عفونت، هیچ درمانی نمی‌تواند کمک کند. با این حال، می‌توان افراد آسیب پذیر (از جمله نوزادان) را بلافاصله پس از ابتلا به سرخک، برای  کاهش شدت عفونت واکسیناسیون کرد. در این حالت، عفونت سرخک علائم خفیف را نشان می‌دهد و عفونت برای مدت زمان کوتاه تری ادامه دارد.

به نوزادان، زنان باردار و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند می‌توان در مدت 6 روز از قرار گرفتن در معرض سرخک، سرم ایمنی گلوبولین تزریق کرد. تزریق این آنتی بادی می‌تواند از عفونت جلوگیری کرده یا علائم را خفیف کند. درمان برای تسکین علائم شامل داروهای بدون نسخه برای تب مانند استامینوفن، ایبوپروفن، سدیم ناپروکسن و غیره است. در صورت بروز عوارضی مانند عفونت گوش میانی، ذات الریه و غیره پزشک می‌تواند آنتی بیوتیک ها را تجویز کند. دوز زیاد ویتامین A (IUs 200000 در 2 روز) معمولاً تجویز می‌شود زیرا از شدت عفونت می‌کاهد.

پیشگیری از سرخک توسط واکسن MMR انجام می‌شود. این واکسن، ایمنی را در برابر سرخک، اوریون و سرخچه فراهم می‌کند. دو دوز واکسن باید تجویز شود. دوز اول در سن 12 ماهگی تا 15 ماهگی تجویز می‌شود. دوز دوم بین 4 سال تا 6 سال است. واکسن MMRV همچنین گزینه‌ای است که از واریسلا (آبله مرغان) نیز محافظت می‌کند.

دکتر دوامی ، متخصص نوزادان در اصفهان می‌توانند شما را در درمان سرخک، انواع بیماری‌ها و روانشناسی کودک راهنمایی و مشاوره کنند.