سازهایی که ناکوک می‌شود

مجموعه‌های گردشگری، فرهنگی، هنری و تاریخی تنها بخش کوچکی از پیکره‌ای بود که کرونا لرزه بر اندامشان انداخت و آنها را تا آستانه فروپاشی کشاند.

بخش‌ها و مجموعه‌های دولتی که تقریبا تحت حمایت هستند هم از ضربه‌های کاری کرونا جان سالم به در نبردند، چه رسد به مجموعه‌های غیردولتی به ویژه مجموعه‌های خصوصی- فرهنگی که در شرایط عادی هم چرخشان به سختی می‌چرخد.

موزه‌های فرهنگی- هنری از جمله این بخش‌های غیردولتی هستند؛ مثل موزه موسیقی اصفهان که با وجود جذابیت‌های بصری بالا و جذب گردشگران زیاد تا پیش از کرونا، حالا به چنان حال و روزی افتاده که به زودی ممکن است مُهر تعطیلی و پایان کار روی سردرش بنشیند، به ویژه آن که حکم تخلیه هم برایش صادر شده است.

موزه موسیقی اصفهان یکی از موزه‌های خصوصی و تماشایی کشور است که به همت اهالی موسیقی و علاقه‌مندان به این هنر برپا شده است.

این موزه توانسته در سال‌های اخیر چندین مقام و جایزه دریافت کند، از جمله جایزه بهترین مدیریت موزه‌ های خصوصی که آن را از سازمان میراث فرهنگی در سال 94 دریافت کرده است. همچنین کسب 4 رتبه در شاخصه‌های موزه‌داری از سازمان موزه جهانی موزه‌ها.

موزه موسیقی اصفهان در زمینه جذب گردشگر نیز یکی از موفق‌ترین مجموعه‌های فرهنگی- هنری کشور بوده، طوری که در طول سال و البته تا پیش از کرونا عده زیادی از گردشگران داخلی و خارجی از این موزه بازدید می‌کردند. این موزه که در ساختمانی دو طبقه به وسعت 500 مترمربع دایر شده و 500 قطعه ابزار و آلات موسیقی در آن گرد آمده و در معرض نمایش قرار دارد، دارای طبقات و بخش‌های مختلفی است.

یک بخش سازهای سنتی که در قسمت سازهای ملی و سازهایی که ربطی به منطقه خاصی نداشته و در تمام نقاط کشور موجود است به نمایش گذاشته شده است.

بخش دیگر، تالار سازهای محلی است که با توجه به سازهای مختلف موجود در مناطق مختلف کشور این قسمت به معرفی این سازها می‌پردازد.

قسمت دیگر مربوط به معرفی بزرگان موسیقی کشور و اصفهان است. و در بخشی دیگر یک کارگاه ساخت ساز وجود دارد که در آن عده‌ای همیشه مشغول ساخت ساز هستند و بازدیدکنندگان می‌توانند با چگونگی ساخت سازهای ایرانی در این بخش آشنا شوند.

کتابخانه تخصصی موسیقی، ادوات پخش و ضبط موسیقی، سالن اجتماعات، پژوهش و قسمت آموزش نیز از دیگر بخش‌های موزه است.

هدف؛ شناساندن فرهنگ موسیقایی ایران

شهریار شکرانی، مدیر موزه موسیقی اصفهان و نوازنده و مدرس موسیقی است و به ما می‌گوید که برنامه‌های دیگری هم برای گسترش موزه دارند؛ بخش‌هایی مانند بخش موسیقی آیینی و تاریخ موسیقی ایران که به زودی و درصورت بهبود اوضاع اجرایی می‌شود.

شکرانی که از پایه‌گذاران این موزه است درباره چگونگی ایجاد آن هم به ما می‌گوید: «موزه موسیقی اصفهان، اولین موزه موسیقی خصوصی در کشور بوده و با سرمایه شخصی راه‌اندازی شده است. ما از سال 94 موزه موسیقی را به همراه عده‌ای از دوستان و همکاران از جمله استاد جیحونی پایه‌گذاری کردیم و هدفمان از راه‌اندازی آن این بود که بخش مهمی از فرهنگ کشورمان را -که موسیقی ایرانی است- از زوایای مختلف در معرض دید عموم قرار دهیم. »

این مدرس موسیقی با بیان این که در این موزه تنوع موسیقایی، تنوع سازهای کشور، قدمت و.... بررسی می‌شود، یادآور می‌شود که برای تشکیل این موزه بسیاری از دوستان و همکاران ما لطف کردند و سازها و اشیای مربوط به موسیقی را به موزه هدیه کرده یا به صورت امانت در اختیار ما قرار دادند. بدون کمک این دوستان موزه پا نمی‌گرفت؛ هنرمندان و استادانی مثل قاضی عسکر، دهقان و ثابت که در اجرای این طرح کنار ما بودند و هستند.

شکرانی با اشاره به این‌که اشیای موزه اغلب منحصربه فرد و قدیمی هستند اما نحوه اداره آن با تکیه بر علم جدید موزه‌داری و نمایش تنوع موسیقایی در کشور است، می‌گوید: «برای آماده‌سازی این موزه بیش از 10میلیارد تومان هزینه شده اما سرمایه معنوی آن مثل بسیاری دیگر از مجموعه‌های هنری بسیار بالاتر از این اعداد و ارقام است.»

به گفته وی، در این موزه 500قطعه ابزار و آلات موسیقی در معرض نمایش قرار دارد و قرار است 200قطعه دیگر هم آماده و در بخش‌های جدید موزه جانمایی شود.

شاید شهرداری به دادمان برسد

اگرچه تا همین امروز خبری از حمایت‌ها و کمک‌های بخش دولتی به موزه موسیقی نیست اما ظاهرا نهادی مثل شهرداری تصمیم گرفته به کمک این مجموعه گردشگری پرطرفدار اصفهان بیاید.

این را شکرانی می‌گوید و ادامه می‌دهد: با توجه به این‌که برخی مشکلات ما رسانه‌ای شده بود از شهرداری اصفهان با تماس گرفتند و قول مساعدی برای در اختیار قراردادن یک مکان برای موزه موسیقی داده شد. قرار است این مکان به صورت موقت برای رفع مشکل موزه در اختیار ما قرار بگیرد. البته این پیشنهاد هنوز عملی نشده. اگر این اتفاق بیفتد موزه فعلا از تعطیلی نجات پیدا می‌کند، چراکه هم اکنون در شرایط نامساعدی است و اظهارنامه تخلیه برای آن صادر شده و حدود دو ماه فرصت داریم تا دو قسمت از موزه را تخلیه کنیم.

دولت پشتمان را خالی کرد

موزه موسیقی اصفهان یکی از مراکز شناخته‌شده گردشگری اصفهان است، آنقدر شناخته‌شده که گردشگران ایرانی و خارجی که به دیدن موزه می‌آیند، پیش از سفر به اصفهان درباره آن تحقیق و برنامه‌ریزی می‌کنند. مدیر موزه موسیقی اصفهان می‌گوید البته این ماجرا مربوط به پیش از شیوع کرونا بود و بعد از آن لطمه شدیدی به این مجموعه وارد شد و تا مرز تعطیلی هم رفت.

شکرانی از دولتی‌ها گلایه‌مند است آنچنان که توقع می‌رفت از بخش‌های اشتغال‌زای آسیب پذیر مثل موزه موسیقی حمایت نکردند و صبوری آنها هم راه به جایی نبرد: شاید اگر می‌دانستیم مشکل کرونا این‌قدر طولانی می‌شود، صبوری نمی‌کردیم و همان اول موزه را تعطیل می‌کردیم، ولی امیدوار بودیم مشکل حل شود. صبر کردیم و تمام هزینه‌های اداره موزه را بدون درآمد بازدیدکننده تحمل کردیم. البته راهکارهایی را برای درآمدزایی به مسؤولان ذی‌ربط پیشنهاد دادیم، ولی متاسفانه همکاری‌های لازم صورت نگرفت. مثلا پیشنهاد دادیم با توجه به قوانینی که وجود دارد امکان بهره‌مندی از درآمدهای موازی برای موزه‌ به‌وجود بیاید. مثلا موزه می‌تواند فروشگاهی برای فروش محصولات مرتبط با موزه داشته باشد. تاسیس کافی شاپ نیز یکی دیگر از راه‌های درآمدزایی موزه بود. بخش‌های آموزشی نیز می‌توانست به اقتصاد موزه کمک کند. برخی از این قسمت‌ها به دلایلی راه‌اندازی نشد و مشکلات ما بیشتر از قبل شد.

هاجر مغذی - جام‌جم اصفهان