به گزارش جام جم آنلاین، قاتل شبح تبدیل به معمایی شده که می تواند افراد مختلف حتی از دستگاه های امنیتی و نظامی عراق برای اجرای جنایت هایش اجیر کند اما هرگز چهره او کشف و برملا نمی شود.
بعد از اعلام بازداشت اخیر یکی از عوامل پرونده جنجال برانگیز ترور «هشام الهاشمی» کارشناس برجسته سیاسی و امنیتی و مشاور پیشین «مصطفی الکاظمی» نخست وزیر عراق که در هفتم تیرماه ۹۹ در برابر منزل شخصی در بغداد به قتل رسید، پرسشگری درباره قاتل شبح با جدیت بیشتری در این کشور مطرح شده است.
سوال درباره هویت واقعی قاتل شبح که مغز متفکر جنایت ها در عراق است و می تواند آدم های مختلف را در سطوح سیاسی، نظامی و قضایی به خدمت بگیرد بدون اینکه از خود ردپایی بر جای بگذارد، اینک نه تنها در داخل عراق بلکه در میان رسانه های و ناظران خارجی نیز مطرح است.
قاتل شبح در عراق نه فقط با عناصر اجیر شده خود دست به جنایت می زند بلکه قادر است که جریان های سیاسی را نیز وادارد تا از او در داخل دولت و پارلمان دفاع کنند و این توانایی را دارد تا با نفوذ در روند دستگاه قضایی، عناصر اجیر شده را که به اتهام جرم و جنایت و ترور بازداشت شده اند، بعد از مدتی آزاد کند، بدون اینکه عملا اتهامی علیه آنها وجود داشته باشد.
برای همین بعد از اعلام خبر بازداشت یکی از عوامل ترور الهاشمی، همه در انتظار پخش تلویزیونی اعترافات فرد بازداشت شده بودند تا شاید برای نخستین بار نقاب از چهره قاتل شبح در عراق برداشته شود اما آنچه پخش شد، به اعتقاد صاحب نظران اعترافاتی مدیریت شده بود، که بیش از پیش چهره قاتل شبح را در ابهام فرود برد.
«هوشیار عبدالله» نماینده کرد در پارلمان عراق در توئیتی کل سناریو دولتی در کارگردانی اعترافات تلویزیونی قاتل الهاشمی را «گزارشی شرم آور» توصیف کرد و گفت: «پس بقیه عوامل مشارکت کننده در قتل کجایند؟ و سوال اصلی اینکه طراح اصلی که دستور ترور را صادر کرد، کیست؟»
وی با استناد به ضرب المثل عربی «کوه زایید و موشی به دنیا آورد!»، دولت الکاظمی را به ناتوانی در لو دادن چهره قاتل حقیقی متهم کرد.
«سالم مشکور» روزنامه نگار برجسته عراقی و مدیر سابق شبکه تلویزیونی عرب زبان «الحره» وابسته به وزارت امور خارجه آمریکا نیز در توئیتی گفته است: «همه منتظر پخش اعترافات قاتل الهاشمی بودند اما متهم به جز ذکر نام خود و کمی درباره نقشه ترور چیز خاصی بیان نکرد!»
او هم این سوال را مطرح کرد: «پس عامل اصلی دستور دهنده ترور کیست و هدف از ترور تحلیلگر عراقی چه بود، اما هیچ کس جوابگو نیست!»
اشاره نکردن دقیق به نام طراح اصلی ترور یا همان قاتل شبح یکی از سوالات جدی همه کسانی است که پخش تلویزیونی اعترافات فرد متهم به ترور الهاشمی را مشاهده کردند اما تاکنون، دولت در این خصوص ترجیح داده است، سکوت کند.
ناظران معتقدند که دولت با پخش اعترافات متهم به قتل الهاشمی نه تنها به ابهامات پاسخ نداده بلکه بهانه ای مجانی برای اتهام زنی و تنش داخلی در عراق فراهم کرده است.
طبق روایت دولتی، نیروهای امنیتی عراق در ۱۶ جولای ۲۰۲۱ (۲۵ تیرماه ۱۴۰۰) «احمد حمداوی عوید» را به عنوان مسوول مستقیم ترور الهاشمی در شهرک صدر در شرق بغداد دستگیر کردند.
فرد متهم در اعترافاتی مدیریت شده از طریق تلویزیون گفت که متولد ۱۹۸۵ (۳۶ ساله) و افسر وزارت کشور است و آخرین کسی بود که با سلاح کمری خود به الهاشمی شلیک کرد.
وی همچنین اعتراف کرده که تعداد اعضای تیم شرکت کننده در ترور الهاشمی چهار نفر بوده اند اما درباره سرنوشت سه همدست دیگر خود، چیزی نگفت.
نخست وزیر عراق متعاقب اعلام دستگیری عامل ترور الهاشمی، در توئیتی گفت که به وعده خود عمل کرده و قاتل الهاشمی را به دام انداخت.
اما آیا این همه ماجرا است؟ و آیا پرونده ترور الهاشمی که از صاحب نظران برجسته امنیتی و سیاسی و مشاور مصطفی الکاظمی بوده با اعلام بازداشت یکی از عوامل تیم ترور، مختومه خواهد شد؟
صاحب نظران و رسانه های زیادی در داخل و خارج عراق بعد از انتشار اعترافات مدیریت شده تلویزیونی عامل ترور، این سوال را مطرح کردند که طرف و طراح اصلی ترور کیست و چرا هویت او آشکار نمی شود؟
کارگردانی اعترافات نیز به گونه ای بوده که به اعتقاد صاحب نظران هدفش به طور ویژه تخریب وجهه یکی از گروه های مقاومت عراقی است که از حیث سیاسی به شدت منتقد دولت الکاظمی به شمار می رود.
به اعتقاد صاحب نظران انتشار خبر بازداشت متهم به ترور الهاشمی و کل اعترافات او، فقط سه نکته مهم داشت؛ اینکه فرد بازداشت شده، «افسر وزارت کشور» و از «اهالی شهرک صدر» است و اینکه ادعا کرد تیم ترور برای طراحی نقشه ترور در منطقه «البوعیثه» در جنوب بغداد جمع شدند و دستور ترور به آنها داده شد.
این اعتقاد وجود دارد که کارگردانی اعترافات و نشر خبر به گونه ای طراحی شده تا اتهام، فقط در میان شیعیان محصور شود با توجه به اینکه شهرک صدر، یکی از سکونتگاه های اصلی شیعیان در پایتخت عراق است.
دوم اینکه فرد متهم، افسر وزارت کشور است زیرا این وزارت از ۲۰۰۳ تا به امروز سهمیه سیاسی شیعیان است تا اینگونه القا شود که این وزارتخانه از حیث سیاسی نفوذ پذیرشده و بهانه بعدی، برای پاکسازی آن از نفوذ سیاسی و خارج کردن کامل آن از دست شیعیان فراهم شود.
سوم و از همه مهمتر، نام البوعیثه است که رسانه های محور آمریکایی در طول یکسال گذشته آن را با نام گروه جهادی «کتائب حزب الله» مرتبط کرده اند.
این سناریوی دولتی در چینش اتهامات، عملا متهمان بالقوه دیگر را از معادله خارج کرد.
یکی از مهمترین این متهمان، گروه تروریستی داعش است که برادر الهاشمی سال گذشته در جریان ترور برادرش تاکید کرد این گروه تروریستی، بارها هشام الهاشمی را به ترور تهدید کردند.
«گرگ های خودسر» یا «گرگ های تنها»؛ اصطلاحی که به تروریست های تکرو و بدون تشکیلات اطلاق می شود، یکی دیگر از این متهمان بالقوه است که خود الهاشمی در آخرین روزهای عمر خود به عنوان عوامل ترور در عراق به آنها اشاره کرد و گفت که این گرگ های خودسر بدون دریافت دستور از مافوق در عراق دست به عملیات ترور می زنند.
جدا از اینها، نهادهای امنیتی خارجی به ویژه آمریکا و امارات که در گزارش متعاقبا به آنها اشاره می شود، از مهمترین متهمانی هستند که روایت دولتی آنها را کنار گذاشته است.
البوعیثه در منطقه «الدوره» که در اظهارات متهم ترور الهاشمی یک بار به آن اشاره می شود، همان منطقه وسیع واقع در جنوب بغداد است که با نخلستان ها و زمین های کشاورزی پهناوری احاطه شده و نام آن بعد از بازداشت ۱۳ تن از اعضای گروه مقاومت «کتائب حزب الله عراق» در ششم تیرماه ۹۹ (یک روز قبل از ترور الهاشمی) به اتهام موشک پرانی به سفارتخانه آمریکا در بغداد، بر سر زبان ها افتاد.
دولت الکاظمی بوسیله یگانی از نیروهای سازمان مبارزه باتروریسم و پشتیبانی نیروهای آمریکایی، این مجموعه از جوانان کتائب حزب الله را بازداشت کرده و بعد از ساعاتی به دلیل نبود اتهامات علیه آن، در همان روز آزاد کرد.
این حادثه به دلیل اینکه در آغاز به کار دولت الکاظمی اتفاق افتاد، جنجال زیادی را به دنبال داشت و متعاقب آن الکاظمی راهی فرماندهی الحشد الشعبی شد که بسیاری آن را به مثابه نوعی عذرخواهی دولت به خاطر حادثه بازداشت نیروهای کتائب حزب الله وابسته به الحشد الشعبی، دانستند.
یک روز بعد، ترور الهاشمی در بغداد اتفاق افتاد و از آن زمان آمریکایی ها و رسانه های تابع آنها، به طور مرتب در جریان هر حمله کاتیوشایی به سفارتخانه آمریکا در بغداد، نام البوعیثه را تکرار می کنند تا جایی که نام این منطقه پهناور، معادل ذکر غیر مستقیم گروه جهادی کتائب حزب الله شده است.
ساعاتی بعد از ترور الهاشمی در سال گذشته، موج تبلیغاتی گسترده ای، کتائب حزب الله را متهم به ترور الهاشمی کرد که در همان زمان کتائب این اتهامات را تکذیب کرد و آمریکا را متهم اصلی ترور دانست و گفت: «تاریخ آمریکا، سرشار از عملیات ترور و از پشت خنجر زدن است.»
تکرار واژه البوعیثه در اعترافات کارگردانی شده متهم ترور الهاشمی، منتقدان داخلی و مخالفان خارجی گروه های مقاومت را بر آن داشت تا بار دیگر به کتائب حزب الله اتهام زنی کنند.
طبیعتا دولت عراق هرگز در طول روزهای گذشته حاضر نشده است در برابر این اتهام زنی ها به کتائب حزب الله به عنوان بخشی از نیروهای سازمان الحشد الشعبی پاسخی بدهد و تنها سکوت اختیار کرده است.
در این راستا خبرگزاری «فرانس پرس» با بهره برداری از این سکوت دولتی، به نقل از منابع امنیتی عراق که همانند همیشه بی نام و نشان هستند مدعی شد که عامل بازداشت شده ترور الهاشمی مرتبط با کتائب حزب الله بوده است.
پایگاه خبری «بی بی سی» عربی نیز در گزارشی با عنوان «افکار عمومی عراق سوال می کند که طرفی که دستور قتل الهاشمی داده است، کیست؟» با استناد به همین روایت بی پایه و اساس فرانس پرس، کتائب حزب الله را مقصر دانسته و مدعی شده است که این گروه مقاومت وابسته به جمهوری اسلامی ایران است.
قاتل شبح چنان کارگردانی زیرکانه ای را در اعترافات مدیریت شده فرد متهم انجام داد که تمامی انظار را از خود دور کرد و کار را به جایی رساند که جمهوری اسلامی ایران را که یکی از عناصر اصلی نجات عراق از حمله ددمنشانه گروه تروریستی داعش در ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷ بود، متهم کرد.
گزارش «العربیه» عربستان سعودی نیز از همه اینها جالب توجه تر است، این رسانه سعودی مدعی شد که قاتل الهاشمی از «الحشد الشعبی» است و خود را شیفته «ابومهدی المهندس» فرمانده فقید نیروهای الحشد الشعبی معرفی کرده است.
گزارش خبری العربیه درباره بهره برداری سیاسی از اعترافات متهم ترور الهاشمی، چنان ناشیانه چیده شد که خودش روایت خودش را باطل می کند! زیرا در قانون عراق، یک نفر نمی تواند به طور همزمان در دو دستگاه رسمی آنهم از جنس امنیتی یعنی سازمان الحشد الشعبی و وزارت کشور انجام وظیفه کند.
از این رو کل کارگردانی اعترافات فرد متهم در داخل عراق به شدت مورد انتقاد قرار گرفت زیرا بهانه ای برای فتنه سازی آنهم نه فقط در داخل عراق بلکه با یکی از مهمترین همسایه های این کشور یعنی جمهوری اسلامی ایران فراهم کرد.
«احمد عبدالساده» روزنامه نگار نزدیک به گروه های مقاومت در این خصوص نوشته است: «اعترافات فرد متهم به ترور الهاشمی به گونه ای کارگردانی شد تا متعاقب آن، رسانه های زرد وابسته به دولت، به یکی از گروه های مقاومت عراق اتهام زنی کرده و او را مسوول این جنایت معرفی کنند».
«عماد المسافر» پژوهشگر سیاسی عراق نیز از کل سناریوی بازداشت فرد متهم و اعترافات کارگردانی شده اش به عنوان «خیمه شب بازی ناشیانه دولت» یاد کرده و افزوده است: هدف کل این خیمه شب بازی، زیباسازی چهره دولت و بستر سازی برای گمانه زنی های مختلف و دور کردن انظار از فاجعه های اخیر عراق بوده است.
این دیدگاه بعد از انتشار خبر بازداشت عامل ترور الهاشمی و اعترافات کارگردانی شده در تلویزیون دولتی عراق به نحو گسترده ای مطرح شد که هدف از کل این داستان چه بوده است؟
بسیاری در عراق اصل انتشار خبر بازداشت عامل ترور الهاشمی و پخش اعترافات مدیریت شده او را از تلویزیون دولتی، برای دور کردن اذهان از فاجعه بیمارستان «الحسین» در ناصریه مرکز استان ذیقار می دانند که گفته می شود بیش از ۸۰ کشته و بالغ بریکصد زخمی برجای گذاشت.
در این راستا «باسم الشیخ» روزنامه نگار برجسته عراق و عضو مجموعه موسوم به «مخالفان دولت» تاکید کرده است که کل سناریوی انتشار خبر بازداشت متهم ترور الهاشمی در این برهه خاص برای دور کردن انظار از فاجعه بیمارستان «الحسین» ناصریه بوده است.
او در گفت وگو با یکی از شبکه تلویزیون بومی عراق گفت که فرد متهم به ترور الهاشمی آن طور که دولت مدعی شده، در جمعه گذشته بازداشت نشده بلکه خیلی پیش از آن بازداشت شده بود، اما او را نگه داشته بودند تا با یک کارگردانی مناسب، به افکار عمومی عراق عرضه کنند.
وی هدف از اعلام خبر بازداشت او را در این برهه خاص، برای زیبا جلوه دادن چهره دولت و دور کردن انظار از فاجعه بیمارستان الحسین ناصریه عنوان کرده است.
الشیخ خاطر نشان ساخت که اظهارات قبلی «احمد ملاطلال» سخنگوی سابق دولت حاکیست که اساسا عوامل ترور بعد از ارتکاب جنایت با کمک یک جریان سیاسی به خارج از عراق فرار کردند.
وی با اشاره به اینکه قصه ترور الهاشمی دارای ابهامات زیادی است، اضافه کرد که ملاطلال دو سه روز بعد از این اظهارات ناچار به استعفا از پست سخنگوی دولت شد.
به گفته وی، طبیعی است در هر عملیات ترور، یک نفر وجود دارد که تیر آخر را شلیک می کند، اما طراح و مغز متفکر این جنایت کیست و چرا او را معرفی نمی کنند؟
ارزیابی الشیخ این است که دولت دنبال بازداشت متهمان این پرونده نبوده بلکه از آن می خواهد به نفع خود، بهره برداری سیاسی کند، از این رو معتقد است که در قضیه بازداشت فرد متهم و پخش کارگردانی شده اعترافات او از شبکه تلویزیون دولتی عراق، بوی زد و بند به مشام می رسد که شاید بخشی از این زد و بندها دارای ابعاد خارجی باشد و تنها به داخل عراق محدود نمی شود.
در این میان، «شیخ قیس الخزعلی» دبیرکل گروه سیاسی – جهادی «عصائب اهل الحق» در این خصوص به مناسبت سالروز ترور الهاشمی اظهار نظر جالب توجهی کرده است.
او در اظهاراتی که از آن به عنوان به چالش کشیدن دولت ارزیابی شده تاکید کرد که هرگز عوامل و اهداف واقعی ترور الهاشمی را لو نمی دهند.
«احمد الذواق» فعال معروف اجتماعی عراق هم درباره این اظهارات الخزعلی گفته است: به نظر می رسد اشاره دبیرکل عصائب اهل الحق به تیم ترور اماراتی باشد که چندی قبل خبر ورود آنها به داخل عراق لو رفت.
وی ادامه داده است که هشام الهاشمی به دلیل اینکه به «اخوان المسلمین» نزدیک بوده برای همین تصور می شود که امارات او را حذف فیزیکی کرده است.
«سعود الساعدی» کارشناس برجسته سیاسی عراق نیز در اظهاراتی درباره بازداشت عامل ترور الهاشمی به یکی از شبکه های تلویزیونی عراق گفته است که چرا دولت، چهره قاتل شبح را لو نمی دهد، چرا این قاتل می تواند آزادانه در عراق مرتکب جنایت شود اما کسی نمی تواند جلودارش باشد؟
الساعدی معتقد است که قاتل شبح، آمریکا است که در تمامی ارکان نظام سیاسی عراق نفوذ دارد و با استفاده از قدرت سیاسی و نظامی و از همه مهمتر رسانه ای، می تواند، دست به انواع جنایت ها زده و به جای اینکه خودش متهم شود، دیگران را متهم می کند.
این کارشناس عراقی عضو مرکز پژوهش های راهبردی «الهدف» وابسته به گروه جهادی کتائب حزب الله به صراحت با رد اتهامات علیه این گروه جهادی عراق در ترور الهاشمی، تاکید کرده است که مهمترین متهم ترور الهاشمی، خود آمریکا است.
داستان اعلام بازداشت عامل ترور الهاشمی برخلاف انتظار دولت نه تنها آرامش را برای این کشور به ارمغان نیاورده بلکه فضا را تیره و تارتر کرده است.
رسانه های محور آمریکایی در داخل و خارج عراق با بهره برداری سیاسی از این اعترافات کارگردانی شده، گروه مقاومت کتائب حزب الله یکی از استوانه های اصلی مبارزه با تروریسم در عراق را متهم به قانون شکنی و جرم و جنایت کردند و انتظار داشتند که واکنش او را مشاهده کنند.
همان طور که دولت در برابر بهره برداری تبلیغاتی رسانه ها علیه این گروه مقاوم عراقی سکوت کرده و توضیح نمی دهد، کتائب حزب الله هم تصمیم به سکوت نگران کننده ای گرفته به ویژه اینکه این دو از ابتدای به قدرت رسیدن مصطفی الکاظمی نسبت به هم موضع منفی دارند.
کتائب حزب الله به صراحت الکاظمی را در برهه ای که ریاست سازمان اطلاعات عراق را برعهده داشت، متهم به دست داشتن یا حداقل اطلاع از قضیه ترور فرمانده شهید «قاسم سلیمانی» و «ابومهدی المهندس» به دست آمریکایی ها در سپیده دم ۱۳ دیماه ۹۸ کرده است.
دولت الکاظمی نیز از حادثه البوعیثه در ششم تیرماه سال گذشته تا به امروز لحظه ای از اتهام زنی مستقیم و غیر مستقیم به کتائب حزب الله به عنوان عامل حملات موشکی به سفارتخانه آمریکا یا عملیات ترور و جنایت در این کشور کم نگذاشته است.
کارگردانی اعترافات متهم ترور الهاشمی، دور تازه ای از تنش را بین این دو ایجاد کرده به ویژه اینکه کتائب حزب الله برای نخستین بار عزمش را در ورود به روند سیاسی از طریق انتخابات زودهنگام آتی، جزم کرده است.
این گروه مقاوم عراقی برای نخستین بار، فهرست انتخاباتی تحت عنوان «مقاومون» داده و شخصی مانند «ابوعلی العسکری» سخنگوی کتائب حزب الله، ریاست این فهرست انتخاباتی را برعهده گرفته است.
گرچه خود کتائب حزب الله و بیشتر گروه های مقاومت عراقی رسما تاکنون در قبال این اتهامات فرد موسوم به ترور الهاشمی واکنش نشان نداده اند، اما اعضای مرکز پژوهش های راهبردی الهدف که همگی مرتبط با کتائب حزب الله عراق هستند، این اتهامات را رد کرده اند.
«عباس العرداوی» یکی از اعضای برجسته این مرکز در اظهاراتی گفته است که از دولت می خواهد در قابل ابهاماتی که پخش تلویزیونی اعترافات فرد متهم در عراق ایجاد کرده، پاسخ دهد.
به اعتقاد ناظران، اعترافات فرد متهم، فضای داخلی را بیش از پیش در معرض تنش قرار داده و دولت به جای اینکه نقش پدرانه را برای همه فرزندان عراق بازی کند، عملا خود را به عنوان یک جبهه سیاسی معرفی کرده است.
در این میان، اما قاتل شبح، مطمئن از نبود پیگرد قضایی و امنیتی، آزادانه در صحنه سیاسی، نظامی، امنیتی، اجتماعی واقتصادی عراق با استفاده از شرایط بلبشویی که ایجاد کرده است، همچنان آزادانه جولان می دهد و هر روز بر لهیب آتشی که برپا کرده می دمد.
منبع: ایرنا
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد