مصائب کرونا برای صادرات خرما

جام جم آنلاین بوشهر-محمدرضا برازجانی-خبرنگار

گرمای معروف «خرماپزان» در استان بوشهر خیلی زودتر از آنچه مرسوم هرسال بود، فرا رسیده‌است و تا چند روز آینده محصول رطب نوبرانه و باکیفیت نخلستان‌های دشتستان و تنگستان استان‌بوشهر راهی بازارهای سراسر کشور می‌شود تا کام خریدارانش را همچون عسل، شیرین کند، اما هرچقدر برای مشتریانش حلاوت و شیرینی دارد، برای خرماداران و نخل‌داران این شیرینی چندان هم پرسود نیست و گاهی هم با تلخی همراه می‌شود.

دراین میان مشکلات نخل‌داران بوشهری یکی دو تا نیست؛ زمانی بروز انواع آفت‌ها و افزایش ریزگردها خرمای تولیدی بوشهری‌ها را بی‌مشتری می‌کند و گاهی هم نوسانات بازار صادرات چوب لای چرخ تولیدکنندگان خرما در استان می‌گذارد. در یکی‌دو سال اخیر نیز همه‌گیری ویروس کرونا مزید بر علت شده و محصول خرمای استان بوشهر را بیش‌از گذشته زمین‌گیر کرده‌است؛ روندی که ادامه آن تبعات سنگینی برای نخل‌داران بوشهری به‌همراه دارد.

  نقش خرما در ایجاد اشتغال پایدار
 خرمای تولید شده در استان بوشهر با دارا بودن ۳۴هزارهکتار سطح زیرکشت و تولید سالانه بیش از ۱۶۰هزارتن، نقش مهمی درایجاد اشتغال پایدار و تامین معیشت بیش از ۱۶هزارنفر به‌صورت مستقیم ایفا می‌کند و با این آمار، جایگاه چهارم کشور را در تولید خرما تصاحب کرده است.
این‌درحالی‌است که همچنان مشکلات عدیده نخل‌داران بوشهری به قوت خود باقی است و آنان را با چالش‌های اساسی در زمینه تولید و عرضه محصول خود مواجه کرده‌است. دراین میان نکته مهم این است که بازار سودآور این محصول استراتژیک، درصورت انجام حمایت‌های بیشتر ازسوی دولت و ورود با قوت بخش‌خصوصی، افق‌های روشنی پیش‌رو دارد و با تدوین برنامه‌های جامع و راهبردی، می تواند در زمینه تصاحب بازارهای جهانی حرف‌های زیادی برای گفتن داشته باشد، چراکه خرمای بوشهر مشتریان بسیاری دارد.

  تولید ۱۶۴هزارتن خرما درسال  
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهادکشاورزی استان بوشهر با اشاره به وجود ۶میلیون اصله نخل دربوشهر و تولید ۱۶۴هزارتن خرما درسال دراین استان، به جام جم  می‌گوید: این میزان سطح زیرکشت و تولید محصول سبب شده‌است که بوشهر در زمینه تولید خرما رتبه چهارم کشور را از آن خود کند؛ جایگاهی می‌تواند نقش موثری در توسعه اقتصاد کشاورزی دراستان ایفا کند و مزیت‌های فراوانی نیز برای نخل‌داران به‌همراه داشته باشد.  

خسرو عمرانی می‌افزاید: امسال تاکنون حدود ۲۵ تا ۳۰هزارتن خرما به کشورهای روسیه، افغانستان، پاکستان، اوکراین، کشورهای حوزه خلیج‌فارس و اروپا صادر شده‌است.

وی ادامه می‌دهد: این درحالی‌است که کمتر از 2 هزار تناز این محصول همچنان در انبارهای سنتی باغداران، صنایع تبدیلی و سردخانه‌ها باقی مانده‌است.

عمرانی اظهار می‌کند: درحال‌حاضر ۶۴واحد سردخانه با ظرفیت ۶۳هزارتن و همچنین 87 واحد صنایع بسته‌بندی و فراوری با ظرفیت ۸۹هزارتن در سطح استان بوشهر فعالیت می‌کنند.

  مصائب کرونا برای صادرات خرما
وی با اشاره به مشکلاتی که همه‌گیری ویروس کرونا برای اقتصاد جهانی و به‌تبع آن اقتصاد کشورمان به‌همراه داشته‌است، می‌افزاید: رکود اقتصادی، افزایش هزینه‌های تولید، کاهش مصرف، کند شدن فرایند صادرات و سختی برگشت ارز از عواملی هستند که افزون بر کرونا، بر کاهش صادرات خرمای استان اثرات نامطلوبی برجا گذاشته است و تبعات آن می‌تواند فعالیت نخل‌داران بوشهری را تحت‌الشعاع قرار دهد.

عمرانی ادامه می‌دهد: حمایت‌هایی که دراین سال‌ها از صنعت خرمای استان انجام شده‌است، بیشتر شامل تسهیلات سردخانه و صنایع، یارانه آبیاری تحت فشار، نهال یارانه‌دار متمرکز بوده‌است.

چشم‌انداز توسعه تولید خرما
مدیر امورباغبانی جهاد کشاورزی استان بوشهر نیز دراین باره معتقد است: اگر طرح نخلستان در اراضی پایین‌دست سد شهید رئیسعلی دلواری، واقع در شهرستان دشتستان، که حدود ۱۰هزارهکتار است به مرحله اجرا درآید، با حذف نخلستان‌های کهنسال در چشم‌انداز ۲۰ساله، ظرفیت تولید استان بوشهر به ۱۹۰هزارتن در سال خواهد رسید.

سمیه فرحبخش می‌افزاید: براساس نقشه راه توسعه نخیلات استان در افق ۱۴۰۴، درصورتی که ظرفیت تولید ۱۸۰هزارتن محقق شود، میزان صادرات به ۴۰هزارتن می رسد که دراین صورت، ۳۲میلیون دلار ارزآوری برای کشور خواهد داشت.

  بازار خرما مشتری خارجی می‌خواهد 
هرچند مسئولان از ارائه حمایت‌های دولتی مانند پرداخت تسهیلات و سایر برنامه‌های حمایتی از خوشه خرما در سال‌های اخیر سخن می‌گویند، اما برنامه‌های عملیاتی برای رفع مشکلات واقعی باغداران و نخل‌داران استان بوشهر، هنوز رنگ واقعیت به خود نگرفته است و دپو شدن هرساله خرما در انبارها و سردخانه‌های استان، آن‌هم در آستانه سر رسید محصول خرمای جدید، گویای وضعیت آشفته این محصول است.

خرید تضمینی خرما برای مصارف داخلی ازسوی دولت از یک‌سو و تلاش برای ایجاد بازارهای جدید خارجی از طریق صادرات با بسته‌بندی‌های استاندارد و برندسازی ازسوی دیگر، می‌تواند به توسعه صنعت خرما در این استان کمک قابل‌توجهی کند.