هتریک پدافندی مرصاد با «هادی»، «کاوش» و «جویا» (+تصاویر)

‌به گزارش جام جم آنلاین، جمهوری اسلامی ایران و نیرو‌های مسلح آن در سال‌های اخیر به ویژه پس از پایان جنگ تحمیلی تاکنون توانسته‌اند دستاورد‌های مهمی در حوزه تجهیزات و ارتقای توان رزمی به دست آورند.

خودکفایی و ایجاد قدرت درون‌زا با طراحی و ساخت انواع تجهیزات نظامی بومی در سال‌های اخیر به قدری سرعت یافته که حیرت بسیاری از ناظران بین المللی را به همراه داشته و باعث شده توان نظامی کشورمان هر سال بیش از سال‌های گذشته رشد کند.

همه این دستاورد‌ها موید این مطلب است که فرماندهان و مسئولان نیرو‌های مسلح کشورمان به خوبی به اهمیت خودکفایی و دارابودن تجهیزات گوناگون تسلیحات در همه حوزه‌ها پی برده‌اند.

پدافند هوایی و تجهیزات مورد استفاده در آن یکی از این حوزه‌های مهم در نیرو‌های مسلح کشورمان است که ارتش و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی طی سال‌های اخیر در قالب قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء (ص) با یکدیگر همکاری تنگاتنگی دارند.

پیشرفت سامانه‌ های پدافند هوایی ایران اینک به مرحله بی‌نیازی نزدیک شده، ولی ظاهرا این پایان کار نیست و ایران گام‌هایی در جهت صعود کم سابقه در حوزه سامانه‌ های پدافندی برداشته است.

این در حالیست که ساخت سامانه باور ۳۷۳ در کم‌تر از ۱۰ سال تکمیل و اجرایی شده است؛ بنابراین حال که ایران به بالاترین سطح فناوری دفاعی در حوزه پدافند هوایی دست یافته است، از این پس در مدت زمان کوتاه‌تری قادر خواهد بود که محصولات باکیفیت‌تری را تولید کند.

به معنای دیگر ایران در مرز علم پدافندی روز دنیا در حال حرکت است و هر لحظه باید منتظر اعلام یک خبر و دستاورد جدید دفاعی در این حوزه بود.

کشف، رصد، پایش، درگیری و انهدام اهداف هوایی به ویژه پهپاد‌ها و حتی نشاندن و سالم گرفتن آن‌ها از جمله قابلیت‌های نرم و سخت پدافند هوایی است که نمونه‌های متفاوتی از آن را طی سال‌های اخیر شاهد بودیم البته حاصل این همکاری‌ها نیز امنیت بسیار بالای آسمان ایران اسلامی در قالب شبکه یکپارچه پدافندی هوایی کشور است، شبکه‌ای که با دارا بودن لایه‌های مختلف و متعدد امنیت بسیار بالایی را برای کشورمان فراهم کرده‌اند.

این پیشرفت‌ها در افزایش سطح پوشش راداری کشورمان نیز مشهود است به نحوی که پدافند هوایی کشورمان پس از پیروزی انقلاب اسلامی با پوشش بیش از ۳ هزار و ۶۰۰ نقطه، گستردگی فراگیر و کارآ بودن خود را در حفظ آسمان ایران اسلامی از پرنده‌های متخاصم و بهبود تردد هوایی و مراقبت‌های اطلاعاتی فرامنطقه‌ای نشان داده است.

یکی از ابزار‌های این رصد و پایش رادار‌ها هستند که صنایع دفاعی کشورمان نمونه‌های متنوعی از آن‌ها را طراحی و تولید و همچنین کاربردی کرده‌اند.

چشم‌ های سامانه مرصاد برای رصد متجاوزان به ایران اسلامی

پس از پایان دفاع مقدس بود که ایران به طور جدی‌تری وارد میدان طراحی و ساخت سامانه‌های بومی شد و در ابتدا نیز کار بر روی سامانه موشک هاوک یا هاگ را آغاز کرد.

تحقیق و توسعه و در نهایت مهندسی معکوس این سامانه در سال ۱۳۸۹ توانست به محصول رسیده و رونمایی شود اما دیگر سامانه رونمایی شده هاوک یا هاگ نبود بلکه نام آن به «مرصاد» تغییر پیدا کرد و موشک‌ های آن نیز «شاهین» نام گرفتند.

نخستین روز‌های سال ۱۳۸۹ بود که سردار احمد وحیدی وزیر وقت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح با حضور در سازمان صنایع هوافضا برای رونمایی از یک سامانه جدید آماده شد.

این سامانه یک سامانه پدافند بومی برد متوسط با نام مرصاد است که کار تولید اولین نمونه آن در ۲۳ فروردین ماه همان سال به اتمام رسید و آماده بهره‌برداری شد.

باید به این نکته هم اشاره کرد که سامانه موشکی هاگ همان سامانه‌ای است که آمریکا در دوران تحریم‌های تسلیحاتی از ابتدای انقلاب هیچ‌کدام از قطعات آن را به کشورمان نمی‌‎فروخت.

اما مهم‌ترین قسمت این سامانه بومی پدافند موشکی رادار‌های آن هستند که نقش مهمی در فعالیت صحیح آن دارند.

سامانه پدافندی مرصاد از سه رادار مختلف تشکیل شده که در هماهنگی با یکدیگر می‌توانند اهداف متفاوت را شناسایی کنند.

در این سامانه رادار کاوش وظیفه جستجو و کشف هدف و پس از آن نیز دسته‌بندی و ارزیابی اطلاعات اهداف کشف شده برای ارسال اطلاعات به واحد فرماندهی و کنترل برعهده دارد.

دیگر رادار سامانه مرصاد، رادار جویا نام دارد. این رادار برای کشف و رهگیری اهدافی که در ارتفاع پست پرواز یا حرکت می‌کنند، کاربرد دارد. البته جویا این توان را به مرصاد می‌دهد تا پهپاد‌های ارتفاع پست را نیز شکار کند.

سومین رادار سامانه مرصاد، رادار هادی نام دارد. هادی باید در چرخه فعالیت خود اهدافی که خطر آن‌ها بیش از بقیه است را رهگیری کرده و به سامانه مرصاد کمک کند تا با قفل بر روی اهداف خطرناک، آن‌ها را منهدم کند.

رادار هادی برای اجرای موفق این کار به سامانه‌های الکترواپتیکی نیز مجهز است تا بتواند پس از شلیک موشک نیمه فعال راداری را تا لحظه اصابت به هدف هدایت کند.

در طراحی مجموعه این سامانه متخصصان تلاش کرده اند تا علاوه بر اهداف عادی به پرنده‌های متجاوز با سطح مقطع راداری پایین نیز توجه کنند.

به همین دلیل هم در طراحی این سامانه تلاش زیادی شده تا قابلیت درگیری مؤثر با این تهدیدات ایجاد شود که منجر به ایجاد توانایی کشف اهداف با سطح مقطع بسیار کم در حدود ۰/۵ مترمربع در فاصله ۱۱۰ کیلومتری شده است.

با این ویژگی اغلب موشک‌ها، پهپاد‌ها و هواپیما‌های جنگنده نسل چهارم پیشرفته به اهدافی عادی برای مرصاد تبدیل می‌شوند.

سه رادار معرفی شده علاوه بر توانایی‌های بالای خود در کشف، شناسایی و رهگیری و سپس انهدام اهداف در مقابل جنگ الکترونیک و جمینگ دشمن نیز مقاوم هستند و این ویژگی علاوه بر ویژگی‌های بالا قدرت خاصی به سامانه مرصاد بخشیده است.

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان