مزایده در مقابل مناقصه قرار دارد، اگر مزایده یعنی فروختن به بالاترین قیمت تعریف می شود، در
مناقصه، کمترین قیمت ارائه شده ملاک عمل است. هرگاه شرکتی یا کارفرمایی برای انجام پروژهای خاص مناقصه برگزار کند، هرکدام از داوطلبان و شرکتکنندگانِ در مناقصه که قیمت کمتری را برای انجام پروژه پیشنهاد دهد، برنده و عهده دار انجام پروژه میشود.
در هر مزایده باید سه عنصر مزایده گذار، کالا و پیشنهاد دهندگان وجود داشته باشد و مزایده زمانی شکل می گیرد که تقاضا برای کالا یا کالاها بیشتر از مقدار موجود است و پیشنهاد دهندگان برای بدست آوردن کالا با یکدیگر رقابت می کنند.
اصطلاحات رایج در مزایده:
مزایده به معنای فروختن به بالاترین قیمت است که درمقابل مناقصه قرار دارد. در توضیح مزایده موادی وجود دارد که به صورت جداگانه به تعریف آن ها اشاره می شود:
فروشنده: در مزایده فروشنده به شخصی اطلاق می شود که کالای خود را جهت فروش به صورت فوری یا مزایده معرفی نموده و به خریداران عرضه می نماید.
خریدار: شخصی اعم از حقیقی یا حقوقی که در مزایده بالاترین قیمت را جهت خرید کالا پیشنهاد داده و یا اعلام می کند که تمایل دارد کالای عرضه شده جهت فروش فوری را خریداری کند.
قیمت پایه: حداقل قیمتی است که فروشنده حاضر است کالای خود را به آن قیمت بفروشد و در ابتدای مزایده اعلام می کند. این قیمت معمولا توسط کارشناس رسمی تعیین می شود.
قیمت پیشنهادی: قیمتی است که خریدار به عنوان حداکثر قیمتی که حاضر است برای کالا بپردازد اعلام می کند. اما در صورت برنده شدن مزایده کالا به قیمتی پایین تر از آن فروخته خواهد شد.
فروش کالا: در واقع به معنای توافق فروشنده و خریدار جهت معامله کالا به قیمت فروش فروش کالا گفته می شود.
قیمت فروش: فروش فوری همان قیمتی است که فروشنده از ابتدا به عنوان قیمت کالا اعلام نموده است، اما در مزایده برابر است با مبلغی معادل بالاترین قیمت قبل از مبلغ پیشنهادی برنده مزایده به اضافه مقدار پله افزایش.
پارامترهای مزایده:
پارامترهایی که برای مزایده در نظر گرفته می شود شامل پارامترهایی برای کالا، پیشنهاد، اقلام پیشنهادی و زمان مزایده می شود.
کالا می تواند
– دارای قیمت نامشخص (مخفی از عموم) باشد.
– دارای قیمت مشخص باشد.
– دارای قیمت وابسته باشد.
پیشنهاد می تواند به گونه ای باشد که:
– همه پیشنهاد دهندگان از سایر پیشنهاداتی که ارائه می شود با خبر باشند که به آن اصطلاحا سرباز می گویند.
– پیشنهادات می تواند همچنین به صورت سربسته باشد، یعنی پیشنهاد دهنگان از سایر پیشنهادات بی خبر باشند.
پیشنهادات پیشنهاد کنندگان می تواند:
– دارای سیر صعودی باشد.
– دارای سیر نزولی باشد.
– با اولین پیشنهاد به پایان برسد.
اقلام پیشنهادی می تواند:
یکی باشد، چند قلم کالای مشابه، چند قلم کالای غیر مشابه یا سبدی از کالاهای مختلف باشد.
زمان مزایده میتواند :
– محدود باشد.
– نامحدود و پایان آن در اختیار مزایده گزار باشد.
– نامحدود و پایان آن با پیروزی یک پیشنهاد دهنده تعیین گردد.
انواع مزایده:
1. Private Auction یا مزایده خصوصی
در این نوع از مزایده هر کسی که کالای به مزایده گذاشته شده را خریداری میکند به عنوان بی نام شناخته می شود. به عبا رت دیگر، مشخصات پیشنهاد دهنده قیمت مخفی است. دلیل مخفی بودن نام پیشنهاد دهنده در این نوع مزایدات مسائل امنیتی است، مانند مزایده برای نقاشی های معروف یا جواهرات عتیقه.
2. Public Auction یا مزایده عمومی
نام پیشنهاد دهندگان قیمت در مزایده عمومی مشخص است و هر فردی میتواند در مزایده شرکت کند.
3. English Auction یا مزایده انگلیسی و یا استاندارد
در مزایده استاندارد، خریداران برای خرید یک کالا با پیشنهاد قیمت بالاتر از قیمت پیشنهادی قبلی با یکدیگر رقابت میکنند. این نوع از مزایده را می توان مرسوم ترین شیوه مزایده دانست که به حراج نیز معروف است.
4. Dutch Auction یا مزایده هلندی و یا چینی
در مزایده از نوع هلندی، مزایده گزار مزایده را با بالاترین قیمتی که مورد نظرش است، آغاز می کند. سپس از قیمت مرتباً کاسته شده تا زمانی که خریداری برای قیمت پیشنهادی یافت شود یا اینکه قیمت به حداقل قیمت از پیش تعیین شده برسد.
5. Combinatorial Auction یا مزایده ترکیبی
بسته خرید به معنای چند کالایی است که خریداران به مجموعه آن ها نیاز دارند و لذا در جریان این نوع مزایده، مجموعه ای از کالاها که مورد نیاز خریدار است به حراج گذاشته می شود. چرا که اگر خریدار مجبور باشد برای هریک از کالاهای درون سبد به طور جداگانه در مزایده شرکت کند، ممکن است که دچار ضرر و خسران شود.
6. The Time-Interval Auction یا مزایده در زمان محدود
مزایده در زمن محدود از نظر ساختاری کاملا شبیه به مزایده انگلیسی است، اما مزایده در یک زمان مشخص پایان مییابد. در برخی موارد مدت مزایده چند روز و یا چند هفته به طول میانجامد.
7. Exchange Auction یا مزایده مبادله ای
شرکا که شامل تعدادی از خریداران اصلی و حرفهای هستند، بر کار مزایده نظارت میکنند تا کسی تخلف نکند.
8. Sale Auction یا مزایده فروشی
برای اقلام هنری و کالاهایی به کار میرود که تنها یک نوع از آن ها وجود دارد.
9. Dealer Auction یا مزایده دلالی
این نوع از مزایده برای اشیاء خاص جهت کلکسیون، ماشین و یا ماشین آلات به کار می رود.
10. مزایده همزمان یا مزایده ژاپنی
در این مزایده تمامی پیشنهادات در یک لحظه ارائه شده و پیشنهاد دهندگان با انگشتان دست، مبلغ پیشنهادی خود را اعلام می کنند. مزایده همزمان معمولا برای کالاهایی انجام می شود که فروش سریع آن ها مطلوب است.
چگونه برنده مزایدات باشیم؟
پس از آشنایی با مزایده و انواع آن، اگر قصد شرکت در مزایده را دارید، علاوه بر آگاهی از اینکه مزایده چیست و شرایط آن به چه صورت است، باید نسبت به شرکت در مزایدات (یا مناقصات) نیز آگاهی داشته باشید.
در دنیای پرشتاب و رقابتی اقتصاد امروز، برد با کسانی است که از آگاهی نسبت به موضوعات کاری خود برخوردارند. به عبارت دیگر برای آن که در هر کسب و کاری که فعالیت می کنید، پیروز و جلوتر از دیگران باشید، باید آگاه باشید. برای برنده شدن در مناقصات نیز آگاهی شرط اول است. اما اگر بخواهیم اصولی تر به تکنیک هایی برای برنده شدن در مزایدات اشاره کنیم، می توان گفت مرحله اول در پیشی گرفتن از رقبای شرکت کننده در مزایده، آگاهی از زمان برگزاری مزایدات است. همانطور که می دانید امروزه تمامی پروژه های پر سود از طریق برگزاری
مزایده مناقصه و استعلام برگزار می شود. پس اگر می خواهید این پروژه ها را از دست ندهید حتما باید حواستان به مناقصات و مزایدات و استعلام های درحال برگزاری باشد.
مرحله دوم برای برنده شدن در مزایدات، کسب اطلاعات صحیح و کامل در خصوص هر معامله کاری است ، اطلاعاتی نظیر محل برگزاری، مدت مقرر برای اعلام آمادگی و یا میزان مبلغ تضمین شرکت در این پروژه ها و … این موارد به شما کمک خواهد کرد تا با سنجیدن شرایط خود، تصمیم درستی برای شرکت کردن در این پروژه ها بگیرید.
مرحله بعد، شناسایی شرایط شرکت در مزایده یا مناقصه مورد نظر است. چرا که هر مناقصه یا مزایده ای، شرایط خاص خود را دارد. شرایطی که قبلا توسط مناقصه گزار یا مزایده گزار تعیین گردیده است. قدم بعدی جمع آوری سریع و با دقت مدارک مورد نیاز و تحویل به موقع آن به مناقصه گزار یا مزایده گزار است. بسیاری از کسانی که به عنوان رقیب شما در مزایده شرکت می کنند، به دلیل غفلت از همین مرحله و دیر رساندن مدارک، از دور رقابت حذف می شوند. باید بدانید اغلب مناقصات و مزایدات تمدید نمی شوند و امکان تصحیح مدارک و یا ارائه مدارک به طور کامل وجود نخواهد داشت.
در نهایت، شما کارتان را انجام داده اید و حالا باید منتظر باشید تا نتایج اعلام شود. معمولا برای هر پروژه سه برنده اعلام می شود که در ابتدا از برنده شماره یک برای انجام ادامه روند معامله دعوت می شود اما اگر برنده اول پاسخگویی مناسب نداشته باشد، به سراغ برنده دوم و بعد از آن برنده سوم می روند.