لوازم خانگی تقلبی قاچاق در بازار

تا پیش از این اتفاق به دلیل سهم پایین لوازم خانگی ایرانی کسی رغبتی برای سرمایه‌گذاری نداشت تا این‌که شرکت‌های خارجی ایران را ترک کردند و این تولیدکنندگان ایرانی بودند که باید نیاز بازار را پاسخ می‌دادند.

پس از دو سال متوالی سرمایه‌گذاری در حوزه لوازم خانگی، بررسی میدانی خبرنگار ما نشان می‌دهد لوازم خانگی با برندهای مختلف در بازارهای مختلف عرضه می‌شود. ابتدا مسؤولان اعلام کردند لوازم خانگی فاقد شناسه کالای قاچاق است اما چندی بعد مشخص شد علاوه بر این‌که این کالاها قاچاق هستند برندهای آنها نیز تقلبی است.

به طوری که کالاهای بی‌کیفیت از کشورهای دیگر به مرزهای ایران می‌رسد و پس از آن برچسب یا رنگ‌آمیزی برندهای معروف انجام می‌شود و به بازار می‌رسد. گزارش میدانی جام‌جم را در این باره بخوانید.

با بازگشت تحریم‌های آمریکا در سال 97 واردات کالاهای اساسی که مشابه آن در داخل تولید می‌شود ممنوع شد که یکی از این کالاها لوازم خانگی است؛ از ابتدای طرح ممنوعیت واردات کالای مشابه داخل چند تاثیر عمده بر بازار لوازم خانگی مشاهده می‌شود.

ابتدا این که تولید لوازم خانگی طی سال‌های اخیر افزایش یافته و کشورمان در بسیاری از کالاها یا به خودکفایی رسیده یا در آستانه خودکفایی است. زمانی که شرکت‌های خارجی ایران را ترک کردند تولید لوازم خانگی در کشور مطابق تقاضا نبود و در نتیجه کمبود تولید و گرانی نمود بیشتری پیدا کرد.

چندی پیش مقام معظم رهبری درباره تولید داخل فرمودند سیاستگذاری‌های تولیدی در ایران باید به گونه‌ای باشد که تا چند سال دیگر تحریم وجود دارد. از این رو سرمایه‌گذاران داخلی وارد میدان شدند و در بخش‌های مختلف برای تولید قطعه سرمایه زیادی صرف کردند.

در آن زمان برخی کارشناسان دلیل گرانی لوازم خانگی را افزایش نرخ ارز عنوان می‌کردند اما در اواخر سال گذشته نرخ ارز روند نزولی به خود گرفت اما خبری از کاهش قیمت‌ در حوزه لوازم خانگی نبود.

اکبر پازوکی، رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی در این باره به خبرنگار ما گفته قاچاق از هر مسیری که بتواند وارد مملکت شده، زیرا از قاچاق در مقصد جلوگیری نمی‌شود. این در حالی است که کالای قاچاق از چندین گذرگاه نظارتی عبور می‌کند و وارد تهران می‌شود. مساله قاچاق از سال ۹۶ هم که واردات در کشور آزاد بود صورت می‌گرفته و یک معضل است.

رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم‌خانگی تهران می‌افزاید: در حال حاضر وضعیت قاچاق از چهار سال پیش بهتر شده و هرساله هم بهتر می‌شود. باوجود طرح سامانه جامع تجارت، تولیدکننده و واردکننده موظف است کد رهگیری و کد شناسه روی کالای خود بزند و زمانی که کد به‌دست توزیع‌کننده می‌رسد به همراه کالا به مصرف‌کننده تحویل بدهد. حتی قرار بر این بود که کارت گارانتی فیزیکی از روی کالاها برداشته شود که باعث می‌شد جنس با گارانتی از بدون گارانتی متمایز شود اما واقعیت این است که شیوع ویروس کرونا، قانون‌های دست و پاگیر و گرانی دست ‌به‌ دست هم دادند تا این طرح‌ها عقب بیفتد و به‌موقع اجرا نشدن طرح‌ها باعث به وجود آمدن این مسائل شود.

آن طور که پازوکی به خبرنگار ما گفته بین اصناف و افراد تصمیم‌گیر در دولت قبل جدایی وجود داشت. وی اظهار امیدواری کرده در دولت سیزدهم این اتفاق نیفتد.  

برندهای قاچاق تقلبی

بررسی میدانی خبرنگار ما نشان می‌دهد علاوه بر عرضه لوازم خانگی قاچاق، بلای دیگری سراغ این صنف آمده و آن هم لوازم خانگی قاچاق تقلبی است. لوازمی که برندهایش فقط روی بدنه با برچسب یا رنگ نشان داده می‌شود اما اصالتی ندارد. خیابان‌های امین حضور، میدان جمهوری، شوش و شریعتی در پایتخت از جمله بسترهای بزرگ عرضه لوازم خانگی قاچاق در کشور است که البته اغلب این فروشگاه‌ها لوازم خود را در فضای مجازی و بعضا از طریق سایت‌های معروف به فروش می‌رسانند.

از آنجا که این کالا ابتدا به خریداران اطلاع داده می‌شود که قاچاق است در نتیجه گارانتی هم ندارد و در صورت خرابی هیچ مسوولیتی متوجه عرضه‌کننده کالا نیست.  

محمد‌حسین اسلامیان، نایب رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی می‌گوید: چند سال است که کالاهایی از جمله یخچال، ماشین لباسشویی و ماشین ظرفشویی از کشورهای دیگر و به شکل انبوه وارد کشور می‌شود و هیچ برچسبی هم روی این کالاها وجود ندارد و همه آنها به راحتی از طریق فروشگاه‌های اینترنتی به مردم فروخته می‌شود. وی می‌افزاید: همه تولیدکنندگان می‌دانند قیمت اصلی ماشین لباسشویی بوش 14 میلیون است ولی همین کالا در برخی شبکه‌های زیرزمینی با برچسب تولیدشده که روی آن می چسبانند با قیمت 10 میلیون تومان به فروش می‌رسد و طبیعی است که مشتریان مشتاقانه به دلیل اختلاف 4 میلیون تومانی قیمت، این محصول قاچاق را خریداری کنند.

تقلب به اجناس کره‌ای رسید

سامسونگ و ال‌ جی دو برند معروف کره‌ای در حوزه لوازم خانگی با سال‌ها حضور در بازار ایران توانستند در طول مدت فعالیت خود سهم بالایی از بازار را داشته باشند.

با وجود ممنوعیت واردات برخی از برندهای مطرح خارجی همچون بوش، سامسونگ و ال‌ جی در بازار شاهد آن هستیم که این کالاها به وفور در بازار یافت می‌شود.

با یک بازدید و مشاهده از بازار امین حضور به وضوح می‌توان فروشندگانی را دید که در جلوی مغازه خود و بدون هیچ‌گونه ترس و اضطرابی برند لوازم خانگی داخلی را تغییر و آن را به برندهای مطرح خارجی تبدیل می‌کنند و با قرار دادن آن در کارتن‌های بسیار شیک این برندها اقدام به فروش آن در بازار با بعضا 4 برابر قیمت واقعی آن می‌کنند.

به طوری که دستکاری لوگو تا تعویض کارتن‌ها برای جا زدن لوازم خانگی تقلبی با اصل تنها بخشی از روش سودجویان برای فروش اجناس‌شان است.

کارتن یخچال؛ دو میلیون تومان

از طرف دیگر گزارش‌ها حاکی از آن است که در برخی شهرهای مرزی، کالاهایی خریداری شده که به‌عنوان مثال لباسشویی ۵ کیلویی را به جای لباسشویی ۸ کیلویی به مردم فروخته‌اند و کالاهای بی‌کیفیت را با مارک‌های معروف کارتن می‌زنند و بعد هم به راحتی با کارت گارانتی و برچسب بیمه‌گذاری می‌فروشند. به همین دلیل مشاهده شده که فروش کارتن بیشتر لوازم خانگی خارجی در شبکه‌های اجتماعی رونق یافته است به طوری که کارتن‌های لوازم خانگی همچون یخچال، فریزر و ماشین لباسشویی با قیمت 200 تا 2 میلیون تومان به فروش می‌رسد.

اکبر پازوکی، رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی تهران در این باره می‌گوید: به جرات می‌توان گفت 99 درصد لوازم خانگی خارجی موجود در بازار قاچاق یا کالای تقلبی است و این کالاها بدون پرداخت گمرکی، مالیات، عوارض شهرداری و دیگر عوارض به راحتی در بازار به فروش می‌رسد، به طوری که قیمت یخچال فریزر، ماشین لباسشویی و دیگر کالاهای ایرانی بیشتر از قیمت برندهای خارجی آنها در بازار هستند.

رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم‌ خانگی تهران گفت: ۹۹ درصد از برندهای خارجی قاچاق یا کالای تقلبی هستند بنابراین کالای قاچاق گمرک، مالیات، عوارض شهرداری و عوارض قانونی پرداخت نمی‌کند و در حال حاضر قیمت‌هایی که روی یخچال‌فریزر، ماشین لباسشویی وکالاهای دیگر ایرانی را با کالاهای قاچاقی که در بازار است مطابقت می‌دهیم.

واکنش واحدهای نظارتی چه بوده است؟

واحدهای نظارتی با توجه به ممنوعیت واردات لوازم خانگی از 3 سال گذشته تاکنون کاملا واقف به این امر هستند که تمامی برندهای خارجی در بازار تقلبی یا قاچاق است ولی با این حال به نظر می‌رسد برای این امر هنوز هیچ راهکاری اتخاذ نکرده‌اند.

عبدالمجید اجتهادی، مدیر کل پیشگیری و نظارت بر قاچاق کالا و ارز سازمان تعزیرات حکومتی می‌گوید: چون واردات رسمی برندهای خارجی در کشور وجود ندارد، فروشندگان برخی کالاهای تولید داخل را با برچسب کالاهای این برندها جعل می‌کنند و به عنوان برند این محصولات را به فروش می‌رسانند. این در حالی است که به عنوان مثال نمایندگی‌های دو شرکت ال‌ جی و سامسونگ در داخل کشور با دو نام جداگانه محصولات‌شان را تولید می‌کنند و به فروش می‌رسانند.

وی می‌افزاید: بیشتر لوازم خانگی قاچاق از مرزهای آبی هندیجان، قشم و کیش وارد کشور می‌شود، هر چند باید واردات کالای قاچاق از مرز خشکی بانه را نیز به این امر اضافه کرد. امیر‌محمد پرهام‌فر، مدیرکل دفتر پیشگیری ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز هم در این باره گفته تولیدکنندگان و واردکنندگان باید بدانند که هر نوع خدمات پس از فروش تنها ذیل سامانه جامع گارانتی اعتبار و معنا پیدا می‌کند و این سامانه می‌تواند موجب افزایش رضایت مردم در بهره‌مندی از خدمات پس از فروش شرکت‌های لوازم خانگی و دیگر گروه‌های کالایی شود.

فروشندگان لوازم خانگی چه می‌گویند؟

بیشتر فروشندگان لوازم خانگی معتقدند فروش محصولات تقلبی به این دلیل رونق گرفته که مردم همچنان معتقدند کالای خارجی بهتر از کالای داخلی است، این در حالی است که محصولات داخلی از نظر کیفیت، قیمت و مصرف انرژی در سال‌های اخیر پیشرفت‌های زیادی داشته‌اند و نمی‌توان گفت که کالای خارجی بهتر از کالای ایرانی است.

آنها می‌گویند حتی بازرسان نیز نمی‌توانند

به راحتی کالاهای اصل را از تقلبی تشخیص بدهند، از طرف دیگر ممنوعیت واردات و تنش‌های ارزی که بازار در دو سال اخیر به خود دیده بر افزایش کالاهای قاچاق و تقلبی در صنف لوازم خانگی تاثیر عمده‌ای
گذاشته است.

واردات لوازم خانگی در اولویت ایران نیست

دبیر اتاق مشترك بازرگانی ایران و كره‌جنوبی اظهار كرد: «ما خبر مجوز آمریكا برای واردات لوازم خانگی ال‌جی و سامسونگ در برابر بخشی از پول‌های بلوكه‌شده ایران در كره‌جنوبی را در رسانه‌ها دیدیم ولی طبق استعلام‌هایی كه برای تایید صحت آن از كره‌جنوبی داشتیم، چنین موضوعی واقعیت ندارد.» اوایل هفته جاری خبری در رسانه‌ها منتشر شد مبنی بر این‌كه آمریكا برای آزاد كردن بخشی از پول‌های ایران مجوزی به كره‌جنوبی و شركت‌های این كشور داده كه براساس آن این شركت‌ها می‌توانند بدهی ایران را تنها از طریق واردات كالا به ایران پرداخت كنند.

در این خبر ادعا شد كه در مجوز مربوطه قید شده كه شركت‌های جدید امكان صادرات محصولات خود به ایران را ندارند، بلكه همان شركت‌های پیشین ال‌جی و سامسونگ، باید اقدام به صادرات محصولات خود به ایران كنند؛ علاوه‌بر این برخی رسانه‌ها مدعی شدند كه آمریكا برای این مجوز، ضرب‌الاجل ۹۰ روزه تعیین كرده است. حال دبیر اتاق مشترك بازرگانی ایران و كره‌جنوبی به ایلنا می‌گوید طبق استعلامات انجام شده از مقامات كره‌جنوبی، این خبر صحت ندارد.

پویا فیروزی در این باره اظهار كرد:‌ «ما این خبر را در رسانه‌ها دیدیم ولی طبق استعلام‌هایی كه برای تایید صحت آن از كره‌جنوبی داشتیم، چنین موضوعی صحت ندارد. علاوه‌بر كره‌جنوبی از بخش‌های ذی‌صلاح دولت هم استعلام گرفتیم و صحت آن تایید نشد، چراكه اگر چنین موضوع وجود داشت، باید به ایران اعلام می‌شد.» وی افزود: «بحثی در مورد بدهی‌های گذشته بین شركت‌های ایرانی و كره‌ای بوده كه از محل پول‌های بلوكه‌شده ایران در این كشور تسویه شود. یعنی حساب و كتاب‌هایی كه مربوط به پیش از دوره تحریم می‌شوند و به علت بلوكه شدن پول‌ها تسویه‌حساب صورت نگرفته، الان بتواند از طریق این پول‌ها
تسویه شود.»

دبیر اتاق مشترك بازرگانی ایران و كره‌جنوبی تصریح كرد: «علاوه‌بر این واردات لوازم خانگی در اولویت ایران نیست. اگر قرار باشد این اتفاق بیفتد، در مورد واردات كالاهای پزشكی و بهداشتی انجام می‌شود. بنابراین با انتشار این خبر ما از مراجع سوال و استعلام كردیم، ولی چنین موضوعی صحت نداشت. جلسات مختلفی در سطح بخش خصوصی و دولت با مقامات كره‌جنوبی برگزار شده و دغدغه‌های ایران به مقامات این كشور منتقل شده است. جلسات مختلفی بین سفیر كره‌جنوبی با آقای شافعی، رئیس اتاق بازرگانی ایران، آقای خوانساری رئیس اتاق بازرگانی تهران و همین‌طور از اتاق مشترك بازرگانی ایران و كره‌جنوبی برگزار شده است، دغدغه‌های ایران در مورد آزادسازی پول‌های بلوكه‌شده، انتقال دانش و تكنولوژی و... منتقل شد.»

فیروزی همچنین اضافه كرد: «با این حال تصمیم‌گیری‌های كلان مانند آزادسازی پول‌های ایران، چگونگی آن و... از طریق دولت دو كشور صورت خواهد گرفت. هنوز از نظر عملیاتی اتفاقی نیفتاده و گشایشی انجام نشده است.»

تقلبی نخرید

با این که بیش از 3 سال از ممنوعیت واردات لوازم خانگی به کشورمان می‌گذرد اما هنوز بیشتر مردم از این امر بی‌اطلاع هستند چرا که این محصولات یا به طور قاچاق از مرزهای زمینی و آبی به بازار تزریق می‌شوند یا این که فروشندگان کالاهای داخلی را با تغییر برند به اسم برند خارجی به فروش می‌رسانند این در حالی است که این کالاها به دلیل حضور نیافتن در بازار ایران هیچ‌گونه گارانتی در کشور ندارد.

از طرف دیگر تشخیص لوازم خانگی تقلبی از اصل بسیار دشوار است و فروشندگان و فعالان بازار معتقدند تا زمانی که کالایی خراب نشود مردم هرگز قادر به تشخیص اصل و تقلبی بودن آن نیستند.

با این حال طبق تصمیمات در نظر گرفته شده از سوی سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان حالا دیگر واردکنندگان و تولیدکنندگان به اجبار باید در سامانه گارانتی کالای خود را ثبت کنند، هر چند این تصمیم در ماه‌های ابتدایی خود به سر می‌برد و بیشتر لوازم خانگی هنوز شامل این طرح نمی‌شود و تنها اطلاعات گروه‌های لوازم صوتی تصویری و تلفن در آن ثبت شده است اما به نظر می‌رسد تاثیر مثبتی در بازار بگذارد.

پازوکی به خریداران تاکید می‌کند مردم تنها از فروشگاه‌های معتبر و دارای جواز خرید کنند چون هر فروشگاه معتبری طبیعتا دارای جواز کسب است و هولوگرام‌های مخصوصی دارند که خریدار با مشاهده آنها می‌تواند از خرید از یک واحد صنفی اطمینان حاصل کند.

گروه اقتصاد روزنامه جام جم