ابعاد مختلف حضور و عضویت ایران در اجلاس همکاری شانگهای؛ دستاوردها و نتایج آن

به گزارش جام جم آنلاین از شبکه رادیویی ایران، دکتر حبیب کرموند، دیپلمات سابق ایران در شرق آسیا با اشاره به هدف تشکیل سازمان شانگهای و سابقه برگزاری اجلاس آن به تشریح فرصت های حاصل از حضور ایران در این نشست پرداخت: سازمان همکاری شانگهای با هدف برقراری موازنه در برابر امریکا و ناتو تشکیل و اهدافی که برای این سازمان تعریف شده است مبارزه با گروه های تروریستی و جدایی طلب عنوان شده است. در ابتدای تشکیل این سازمان، چین نقشه راهی برای توسعه این سازمان در قالب 140 طرح اقتصادی ارائه داد و این سازمان در واقع برای توسعه اقتصادی کشورهای عضو را در مقابل با امریکا و ناتو شکل گرفت. در واقع پیوستن به این گونه سازمان ها می تواند علاوه بر افزایش ضریب امنیتی برای کشورها در بعد اقتصادی و به افزایش امنیت نظامی آنها نیز کمک کند.

دکتر مهدی امیری، کارشناس مسائل غرب آسیا و عضو دفتر پژوهش های مجلس در ادامه درباره تغییر رویکرد سازمان شانگهای از سبقه امنیتی به اقتصادی به ابتکار برای تشکیل سازمانی با عنوان سازمان شانگهای پنج در سال 1996که متشکل از پنج کشور عضو بود اشاره کرد و گفت:« اتفاقات و تحولاتی که پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در کشورهای به خصوص استقلال یافته اتفاق افتاد و اختلافات ارزی و مرزی بین این کشورها می توانست ایجاد کننده نا امنی باشد، منجر شد تا برای امنیت بیشتر یک سازوکار منطقه ای به وجود بیاید و در سال 2001 با پیوستن پاکستان به این سازمان تغییراتی ایجاد شد که از جمله آن توسعه و تقویت روابط اقتصادی بین کشورهای عضو بود.»

دکتر حبیب کرموند در ترسیم چشم انداز آینده شانگهای به ظرفیت های پیمان کشورهای عضو این سازمان تاکید و اضافه کرد: «این کشورها روی هم بیشترین تولیدکننده و مصرف کننده انرژی در جهان هستند و بعضی از آنها اقتصاد مکمل ندارد، حضور ایران در کنار این کشورها می تواند اقتصاد مکملی را در این پیمان ایجاد کند که علاوه بر اینکه تقویت کننده جایگاه ایران است، برای طرف ها نیز مزایایی را ایجاد خواهد کرد. ضمن اینکه ایران از ظرفیت های ویژه فنی و انسانی برخوردار است که عضویت در این سازمان می تواند به هم افزایی با سایر کشورها منجر شود و جذب سرمایه و تبادلات مالی را افزایش دهد. »

این کارشناس مسائل غرب آسیا به ظرفیت ریلی و زمینی ایران اشاره کرد که با عضویت در سازمان شانگهای می تواند کشورهای عضو را که به دریا راه ندارند و محصور در خشکی هستند به دریا وصل کند که در مقابل ایران هم از این مزیت می تواند استفاده کند و از سهم ترانزیتی در این مسیر بهره برداری لازم را داشته باشد. ضمن اینکه تقویت ایران و عضویت دائم در این سازمان مزیت اقتصادی برای هردو طرف خواهد داشت.

دکتر امیری دیگر کارشناس در برنامه «بحث روز» در پاسخ به این سوال که ایران در شانگهای چه اهدافی را دنبال می کند و تاثیرات منطقه ای و جهانی حاصل از حضور ایران در این اجلاس چه خواهد بود گفت:
«اساسا با تغییر دولت در یک کشور و روی کارآمدن دولت جدید در رأس کار، این سوال نزد تحلیل گران سیاسی منطقه ای و بین المللی شکل می گیرد که اولیت های منطقه ای و بین المللی دولت جدید در عرصه سیاست و روابط بین الملل چیست؟ در مورد ایران هم در حال حاضر این مسئله وجود دارد. البته آقای دکتر رئیسی از قبل برنامه هایشان را در عرصه سیاست خارجی تشریح کرده بودند و محرز بود که موضوع متوازن سازی در عرصه سیاست خارجی را و به ویژه توسعه روابط خارجی با شرق مطرح هست و از اولویت های مورد نظر قرار می گیرد. اینکه اولین سفر آقای دکتر رئیسی می توانست به کجا صورت بگیرد می توانست تصویر شفاف تری از این اولویت ها ارائه دهد. این سفر هم از این جهت که در راستای توسعه روابط با یک سازمان مهم بین المللی و غیر غربی است مهم است و واجد پیام برای طرف های مقابل ماست و هم به کشوری است که در حوزه تمدنی و کشور هم زبان ما تاجیکستان است که همه اینها پیام های خیلی روشنی است که در دولت جدید جمهوری اسلامی ایران، رویکرد نگاه به شرق تقویت خواهد شد.»

دکتر امیری در بحث مزایای عضویت ایران در این سازمان در بعد سیاسی، اضافه کرد: مسیر هموارتری را برای رویکرد نگاه به شرق از طریق سازمان شانگهای و ارتباط با قدرت های غربی چون چین و هند و روسیه خواهیم داشت .

دکتر کرموند نیز در بحث رویکرد سیاست متوازن سازی در دولت آیت الله رئیسی به اهمیت حاشیه های این اجلاس و دیدارهای فی مابین سران و هیات های همراه اشاره کرد: بیشترین مشکل ما در حوزه تحریم های بانکی است. یکی از دستاوردهای مهم شرکت در این اجلاس، تشکیل شورای بانکی برای تسهیل تبادلات بانکی بین کشورهای عضو است که در صورت عضویت ایران در آن می توان از این ظرفیت استفاده کرد تا تحریم هایی که احتمالا علیه ما ادامه خواهد داشت را دور بزنیم.