پرستاران چشم‌انتظار بهبود شرایط

روز یکشنبه، معاونت دانشجویی و فرهنگی وزارت بهداشت به عباس شیراوژن رسید و معاونت پرستاری به عباس عبادی. پیش از این سیما لاری و مریم حضرتی عهده‌دار این معاونت‌ها بودند که اکنون این کرسی‌ها به دو مدیر مرد سپرده شده است.

معاونت دانشجویی و فرهنگی وزارت بهداشت همیشه معاونتی بی‌سر و صدا بوده اما معاونت پرستاری همواره محل بحث‌های زیاد و انتظارات فراوان بوده است به این دلیل که جامعه سفیدپوش پرستاری کشور خواسته‌های برزمین‌مانده و نارضایتی‌های انباشته دارد.

جامعه پرستاری کشور مطالبه زیاد دارد و وعده بسیار شنیده است،‌ به ویژه از زمانی که کرونا در کشور شیوع پیدا کرد. از همان روزهای اول، مدیران وعده اجرایی‌شدن تعرفه‎گذاری خدمات پرستاری را دادند.

این اما تنها وعده نبود. وعده به رسمیت‌شناختن شهدای خدمت، استخدام پرستاران، پرداخت کارانه و اضافه کار عقب‌افتاده و واکسیناسیون خانواده‎های پرستاران از وعده‎هایی بود که یکی پس از دیگری داده شد؛ این در حالی است که بعد از گذشت 20 ماه، هنوز هیچ کدام از این وعده‎ها به درستی عملی نشده است.

در 20ماهی که از شیوع ویروس کرونا در کشور می‎گذرد، بیش از 300 نفر از کادر درمان به شهادت رسیدند.

20 اسفند 98 وزیر بهداشت و درمان دولت وقت- سعید نمکی- اعلام کرد که رهبر معظم انقلاب با شهید خدمت محسوب‌شدن مدافعان سلامتی که به دلیل ابتلا به بیماری کرونا جان خود را از دست داده ‏اند، موافقت کردند. پس از آن بود که هر ماه پرونده ‏های شهدا تکمیل و به بنیاد شهید و امور ایثارگران ارسال می‌شد.

 بعد از گذشت ماه‌ها اما از 300 شهید سلامتی که جان خود را به دلیل ابتلا به بیماری از دست داده‏اند تنها تایید و بررسی پرونده حدود 170 شهید خدمت به سرانجام رسیده است، 170شهید خدمتی که البته به خانواده‏های آنها هیچ خدمتی ارائه نشده است.

محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار در این باره به ما می‏گوید که خانواده‎های پرستاران به خاطر خدمت به کشور، عزیز از دست داده‎اند اما هیچ ارگان دولتی به شهدایی که پرونده‌های آنها تایید شده است نیز خدمات ارائه نمی‏ دهد.

 این فعال پرستاری اما نکته مهم دیگری را در پرونده‎های مدافعان سلامت توضیح می‏دهد. شریفی مقدم از نبود وحدت در آمار شهدای خدمت می‏گوید، از این که آمار شهدایی که خانه پرستار به بنیاد شهید معرفی کرده 150شهید پرستار است درحالی که نظام پرستاری از140شهید حرف می‌زند. در 20 ماه گذشته اما از این آمار تنها 40 پرستار متوفی به عنوان شهید خدمت شناخته شده‌اند.

شمس ‏الدین شمسی، رئیس شورای عالی نظام پرستاری نیز درباره روند کند رسیدگی به پرونده‎های شهدا به ما می‏گوید: فرآیند اداری رسیدگی به پرونده‏ها طولانی است. در ابتدا پرونده‎ها باید در کمیسیون محلی و شهری و سپس در کمیسیون کشوری تایید شود که البته بنیاد شهید می‏تواند روند رسیدگی به پرونده‎ها را تندتر کند.

شمسی البته تاکید می‏کند که تشکیل پرونده‌ها در وزارت بهداشت و درمان هم به کندی صورت می‎گیرد؛ مثال صدق این ادعا هم گفته‏ های فرشته سلمانیان از پرستاران شاغل است که در اسفند 98 همسر پرستارش، شهروز کریمیان قدیم را به دلیل ابتلا به کرونا از دست داده است.

او به ما می‏گوید که یک ماه پیش بود که از طرف دانشگاه علوم پزشکی محل خدمت همسرش به او اطلاع دادند پرونده شهادت او تکمیل و برای رسیدگی به بنیاد شهید ارسال شده است.

قانون تعرفه‌گذاری، معطل است

 14 سال پیش، سال 86 بود که قانون تعرفه‏ گذاری خدمات پرستاری در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید و برای اجرایی‌شدن به وزارت بهداشت و درمان سپرده شد، مسوولیتی که تا امروز هیچ یک از دولت‌ها و در واقع هیچ یک از وزرای بهداشت،‌ اجرای آن را برعهده نگرفته‏ اند.

 30 آذر پارسال در روز پرستار اما رهبر معظم انقلاب تاکید کردند که قانون تعرفه‏ گذاری خدمات پرستاری که مدت‏ها قبل تصویب شده و به سود پرستاران است باید اجرا شود. پس از این بود که امید اجرایی شدن این قانون در دل پرستاران شکل گرفت، امیدی که البته تا امروز به بار ننشسته است.

قانون تعرفه‏ گذاری خدمات پرستاری با وجود تلاش‎های جامعه پرستاری، در بودجه 1400 لحاظ نشد. شریفی‌مقدم،‌ مدیرکل خانه پرستار در این باره به جام‌جم توضیح می‏دهد که دولت دوازدهم مصوب کرد که در عرض سه ماه، سازمان نظام پرستاری و وزارت کار و رفاه اجتماعی، ‌آیین ‏نامه‏ ای را تنظیم کنند تا این قانون اجرایی شود که بعد از گذشت دو ماه و روی کار آمدن دولت جدید هنوز هیچ اثری از تنظیم و تهیه آیین ‏نامه جدید دیده نمی‏شود.

 شمس الدین شمسی، ‌رئیس شورای عالی نظام پرستاری نیز در گفت و گو با جام‌جم از همان ابتدا آب پاکی را روی دست جامعه پرستاران می‎ریزد و توضیح می‏دهد که پرستاران تا پایان سال نباید منتظر اجرایی‌شدن قانون تعرفه‎گذاری خدمات پرستاری باشند. او می‎گوید: اجرایی‌شدن این قانون، نیازمند اعتبارات بودجه‏ ای است، اعتباراتی که البته نه بودجه اضافه که تعیین درصدی از بودجه تصویبی سلامت به خدمات پرستاری را می‎طلبد.

 وی ادامه می‏دهد: اعتبارات اجرایی‌شدن این قانون در دل بندهای بودجه ‏ای دیگر است و حال برای اجرایی‌شدن آن تنها باید بند جداگانه‏ ای در نظر گرفته شود.

به گفته شمسی، این روزها اعضای سازمان نظام پرستاری در حال رایزنی‎اند تا در بودجه‎ 1401 ردیف مربوط به اجرایی‌شدن قانون تعرفه‏ گذاری خدمات پرستاری ذکر شود.

او و همکارانش امیدوارند، چرا که هم در شعارهای انتخاباتی دولت سیزدهم و هم در زمان رای اعتماد وزیر بهداشت و درمان جدید به این موضوع اشاره شده است.

نیاز به نیروهای تازه نفس

 جامعه پرستاری این را نه مطالبه خودشان که مطالبه مردم می‏دانند، مطالبه نیروی تازه نفس برای ارائه خدمات بهتر را.

با وجود این اما شاخص‌های تامین سلامت در کشور پایین است. به ازای هر تخت بیمارستانی در کشور تنها 0.9پرستار وجود دارد. شاید اگر 20 سال پیش بود و خدمات مراقبتی مانند بخش‎های آی‏ سی‎یو، سی‏ سی‏ یو و دیالیز نبودند و نظام سلامت به سمت ارائه خدمات تخصصی نمی ‏رفت، این درصد پرستاران خیلی هم خوب بود، اما امروز در هر بیمارستانی حداقل چند بخش تخصصی وجود دارد و تخت‎های تخصصی هم ارائه خدمت تخصصی با وجود حداقل یک پرستار را می‏ طلبد.

 در بهمن 98 که کرونا وارد کشور شد تا امروز نیز بحران کرونا قوز بالا قوز شده تا مشکلات ناشی از کمبود کادر درمان و به خصوص پرستاران را بیشتر کند.

شریفی مقدم می‏گوید که دلیل آمار بالای مرگ و میر ناشی از بیماری کرونا در کشور به دلیل کمبود کادر پرستاری است. او به آمار بالای شهدای کادر پرستاری هم اشاره می‏کند و توضیح می‏دهد که آمار شهدای پرستار ایران از همه کشورهای دیگر بیشتر است.

 با این وجود اما در بهمن‏ سال گذشته آزمون استخدام پرستاران برگزار شد، آزمونی که هنوز نتایج آن بعد از گذشت حدود هفت ماه منتشر نشده است.

شریفی‏ مقدم می‏گوید: بحران امروز سیستم درمان کشور، کمبود نیروی انسانی است. حال این که اگر طبق قانون هر سال 10 هزار پرستار استخدام می‏شدند، بسیاری از مشکلات نظام سلامت حل و تامین سلامت مردم تضمین می‏ شد.

 طبق قانون هر سال وزارت بهداشت و درمان باید در قالب آزمون استخدامی، نیروهای تازه نفس به بدنه سلامت تزریق کند. این قانون اما در سال‎های 95، 96 و 97 یعنی در سال‎های نخست آن اجرایی نشدند تا جمعیت بیکار در رشته پرستاری به عدد 100 هزار نفر برسد.

با این حال شمس‌الدین شمسی خبرهای خوشی درباره به کارگیری 10 هزار پرستاری که هفت ماه پیش در آزمون استخدامی شرکت کرده بودند، دارد.

او می‏گوید که به زودی نتایج آزمون منتشر می‏شود. رئیس شورای عالی نظام پرستاری اضافه می‏کند که دانشگاه‏های علوم پزشکی موظف شدند تا در 89 روز، کارهای اداری استخدام و توزیع نیروی‎های جدید از جمله پرستاران را انجام دهند. او می‏گوید که به زودی پرستاران به کار گرفته می‏شوند.

شمسی اما وعده دیگری هم دارد و آن تعیین وضعیت همه نیروهای پرستاری اعم از پیمانی، شرکتی و قراردادی به صورت استخدامی است.

او می‌گوید: در حال رایزنی هستیم تا همه نیروهای پرستاری در هر شرایط شغلی که هستند، استخدام شوند.

 این فعال جامعه پرستاری همچنین از مجوز استخدامی در سال جدید می‏گوید، از این که شرایط آزمون استخدام وزارت بهداشت و درمان به زودی منتشر و آزمون برگزار می‏شود.

سرانجام واکسیناسیون خانواده کادر درمان

 اولین وعده بهرام عین ‏اللهی، وزیر بهداشت و درمان دولت سیزدهم برای کادر درمان و نیروی پرستاری، واکسینه‌کردن خانواده ‏های کادر درمان بود.

او قول داد که همه خانواده کادر درمان، خارج از نوبت واکسینه می‏شوند. پس از این وعده بود که دانشگاه‎های علوم پزشکی یک سایت طراحی کردند و از همه کادر درمان خواستند تا خانواده‎های خود را در این سامانه معرفی کنند تا نوبت واکسیناسیون آنها اطلاع داده شود.

سازمان نظام پرستاری هم سامانه دیگری را طراحی کرد و از جامعه پرستاری خواست تا خانواده‏ها در آنجا ثبت‏نام کنند.

 خانواده‏ های پرستاران در هر دو سامانه ثبت ‏نام کردند و منتظر ماندند تا نوبت واکسیناسیون‌شان اطلاع‏رسانی شود.

پس از واردات حجم زیادی واکسن به کشور و سرعت‌بخشی واکسیناسیون اما همه خانواده‏ های کادر درمان خود به خود واکسینه شدند، تا این وعده، نه به علت عملکرد مدیران که با کمک سرعت‌بخشی به اجرایی‌شدن سند واکسیناسیون کشور محقق شود.

ایستاده با وعده ها

از عمل به وعده‏ های مدیران سلامت که می‎پرسیم، همه‏ شان آه می‏ کشند و بعد شروع می‌کنند برای درددل‎های طولانی.

دل همه کادر درمان و به خصوص پرستاران این روزها خون است. همه‏ شان آه پرسوزی دارند از وعده‎هایی که هیچ گاه رنگ عملی‌شدن به خود نگرفته است.

 زینب رمضانی، پرستار اهوازی است و به قول خودش این روزها، روزهای کم‌تراکم بیمارستانی را می‏ گذراند.

زینب تا به حال سه بار به بیماری کرونا مبتلا شده و می‏گوید یک بار از آن را در حالی که ضعف بر او چیره شده بود به دلیل کمبود نیروی کار مجبور به گذراندن شیفت کاری شده است.

این پرستار بخش آی‏ سی‏ یو ادامه می‏دهد که در پیک‎های کرونا او و سه همکارش باید به بیماران بستری در 20 تخت آی‏سی‏یو بیمارستان محل خدمت‌شان رسیدگی کنند که کار طاقت‌فرسایی است.

زینب تعریف می‏کند که در بسیاری از شیفت‏ هایش زمان برای رسیدگی به همه بیماران کم می‏ آورد. مطالبه اصلی و همیشگی او استخدام نیروی تازه نفس است، چراکه زینب رمضانی از افسردگی هم رنج می برد و این روزها بعد از شیفت‎های کاری‏اش نزد مشاور می‏رود تا شاید روحش را التیام دهد.

این دختر جوان پرستار می‏گوید: نمی‎دانم تا چه زمانی می‏توانیم ادامه دهیم. من و همکارانم در شرایط بد روحی به سر می‏ بریم.

 برای سیدرضا سبزی که در یکی از بیمارستان‎های شیراز کار می‎کند اما مطالبه اصلی، پرداخت معوقاتی است که روسای بیمارستانی قول وصول آن را داده‌اند ولی عملی نشده است.

او می‏گوید در شرایط پرفشار و پراسترس شیفت‎ها، با وجود این که چند شیفت سنگین پشت سر هم کار می‏کند، کارانه و اضافه ‏کارش بعد از پنج تا شش ماه پرداخت می‏شود.

این پرستار شیرازی، ماه پیش تازه اضافه کار و کارانه 500 هزار تومانی فروردین امسالش را دریافت کرده است.

رضا توضیح می‏دهد: حقوقمان هم اندک و هفت میلیون تومان است، حال با این شرایط، با بیماری و فشار روحی و جسمی، چطور می‏توان از بیماران مراقبت کرد؟

برای سجاد عبداللهی، پرستاری که در یکی از بیمارستان‏های تهران کار می‏کند، شرایط کار کردن سخت است. او حالا دو سالی می‏شود که به صورت پیمانی کار می‏کند و با این که در طرح 89 روزه و آزمون استخدامی بهمن پارسال شرکت کرده است اما هنوز او را استخدام نکرده‏اند. او می‏گوید در روزهای سخت که نظام سلامت به نیروی انسانی نیاز داشت، او و همکارانش در طرح 89 روزه شرکت کردند، حال این که به او و همکارانش حتی حقوق وعده‌داده شده هم پرداخت نشد.

 استخدام در آزمون استخدامی هم برای سجاد و دوستانش در هاله‎ای از ابهام باقی مانده است تا عبداللهی در جوانی و در شرایطی که می‎تواند به عنوان نیروی تازه‎نفس کار کند، ناامید شود و انگیزه‎ای برای کار کردن نداشته باشد.

لیلا شوقی - جامعه / روزنامه جام جم