نگاهی به برنامه «عیار» که قهر مهمان آن حین گفت‌وگو، بازخوردهای زیادی داشته است
گریز از نقد
برنامه عیار، با تحلیل و گفت‌وگو در حوزه مدیریت و اقتصاد ایران سه‌شنبه شب‌ها راهی آنتن می‌شود. اخیرا یکی از بخش‌های این برنامه که به گفت‌وگو با فرامز اختراعی، رئیس سابق سندیکای مواد اولیه دارویی اختصاص داشت با قهر این مهمان در حین گفت‌وگو همراه شد و بازخوردهای فراوانی را در فضای مجازی به دنبال داشت. حتی گزارشی از آن در بخش خبری ۲۰:۳۰ روی آنتن رفت. صرف نظر از اصل ماجرا، با نگاهی به این برنامه می‌شود به هر چه بیشتر جان گرفتن گفت‌وگوهای چالشی در تلویزیون امید بست و امیدوار بود شاید پس از این کمتر شاهد خنثی بودن گفت‌وشنودهای تلویزیونی باشیم. در اینجا نگاهی به چند و چون این ماجرا و بازخوردهای آن داشتیم و با تهیه‌کننده «عیار» هم گپ زدیم.
ماجرا چه بود؟
در این روزها شبکه‌های تلویزیونی یکی پس از دیگری و در بخش‌های مختلف با کارشناسان و مسؤولان زیادی درباره موارد معیشتی، دارویی، سیاسی و اجتماعی و... صحبت می‌کنند و از آنها می‌خواهند پاسخگوی سوالات مردم باشند.
در برنامه عیار که قسمتی از آن درباره ارز تخصیصی به واردات مواد اولیه دارو پخش شده‌بود، فرامرز اختراعی رئیس سابق سندیکای تولیدکنندگان مواد اولیه دارو به عنوان مهمان حضور داشت. اختراعی به درخواست خودش و برای پاسخگویی به صحبت‌هایی که در برنامه‌های گذشته این شبکه پخش شده بود حاضر شد. ظاهرا شبکه افق پیش از آن در برنامه‌ای از نوع تخصیص ارز ترجیحی به واردات مواد اولیه دارو گفته‌بود که این برنامه به مذاق این سندیکا خوش نیامد و آنها خواستار پاسخگویی شدند.
در آخرین برنامه عیار که از شبکه افق روی آنتن رفت اختراعی برای پاسخگویی حضور یافت اما گفته می‌شود با طرح سوال از طرف مجری برنامه که از او پرسید چرا برخی از تولیدکنندگان ماده اولیه دارو ارز ۴۲۰۰ در یافت کرده و می‌کنند اما تولیداتشان را به دوبرابر قیمت در بازار می‌فروشند، قهر کرده و از برنامه خارج شد. این قهر و نوع ترک کردن برنامه توسط رئیس سابق بازخوردهایی در فضای مجازی داشت و به همین دلیل در بخش خبری ۲۰:۳۰ گزارشی درباره این برنامه پخش شد و اطلاعاتی در اختیار مخاطبان قرار گرفت که خود درباره دلیل عدم پاسخگویی و ترک برنامه توسط اختراعی قضاوت کنند. در این گزارش خبری طی صحبتی که با دکتر حیدر محمدی، مدیر کل دارو و مواد تحت کنترل غذا و دارو داشتند او اعلام کرد در سال ۹۹ مبلغی بالغ بر یک میلیارد دلار ارز ترجیحی برای واردات مواد اولیه در نظر گرفته شده و طی سه سال گذشته هم مبلغی در حدود ۷۰۰۰میلیارد تومان یارانه به واردات مواد اولیه دارویی اختصاص یافته است.
در ادامه هم به تحقیقاتی که مجلس شورای اسلامی داشته اشاره و بیان شد این مبلغ برای تامین مواد اولیه دارویی اختصاص یافته است. در بخش دیگر هم به این موضوع پرداخته شد که سندیکای دارویی مدعی شده که ۷۱درصد نیاز بازار را تامین کرده اما طبق آمار این رقم چیزی حدود ۲۳درصد بوده است. مساله‌ای که در این میان وجود دارد این است که تولیدکنندگان و واردکنندگان مواد اولیه دارویی این یارانه را دریافت می‌کنند اما قیمت‌گذاری آنها سلیقه‌ای و دل‌بخواهی بوده است.
در برنامه عیار که قسمتی از آن درباره ارز تخصیصی به واردات مواد اولیه دارو پخش شده‌بود، فرامرز اختراعی رئیس سابق سندیکای تولیدکنندگان مواد اولیه دارو به عنوان مهمان حضور داشت. اختراعی به درخواست خودش و برای پاسخگویی به صحبت‌هایی که در برنامه‌های گذشته این شبکه پخش شده بود حاضر شد. ظاهرا شبکه افق پیش از آن در برنامه‌ای از نوع تخصیص ارز ترجیحی به واردات مواد اولیه دارو گفته‌بود که این برنامه به مذاق این سندیکا خوش نیامد و آنها خواستار پاسخگویی شدند.
در آخرین برنامه عیار که از شبکه افق روی آنتن رفت اختراعی برای پاسخگویی حضور یافت اما گفته می‌شود با طرح سوال از طرف مجری برنامه که از او پرسید چرا برخی از تولیدکنندگان ماده اولیه دارو ارز ۴۲۰۰ در یافت کرده و می‌کنند اما تولیداتشان را به دوبرابر قیمت در بازار می‌فروشند، قهر کرده و از برنامه خارج شد. این قهر و نوع ترک کردن برنامه توسط رئیس سابق بازخوردهایی در فضای مجازی داشت و به همین دلیل در بخش خبری ۲۰:۳۰ گزارشی درباره این برنامه پخش شد و اطلاعاتی در اختیار مخاطبان قرار گرفت که خود درباره دلیل عدم پاسخگویی و ترک برنامه توسط اختراعی قضاوت کنند. در این گزارش خبری طی صحبتی که با دکتر حیدر محمدی، مدیر کل دارو و مواد تحت کنترل غذا و دارو داشتند او اعلام کرد در سال ۹۹ مبلغی بالغ بر یک میلیارد دلار ارز ترجیحی برای واردات مواد اولیه در نظر گرفته شده و طی سه سال گذشته هم مبلغی در حدود ۷۰۰۰میلیارد تومان یارانه به واردات مواد اولیه دارویی اختصاص یافته است.
در ادامه هم به تحقیقاتی که مجلس شورای اسلامی داشته اشاره و بیان شد این مبلغ برای تامین مواد اولیه دارویی اختصاص یافته است. در بخش دیگر هم به این موضوع پرداخته شد که سندیکای دارویی مدعی شده که ۷۱درصد نیاز بازار را تامین کرده اما طبق آمار این رقم چیزی حدود ۲۳درصد بوده است. مساله‌ای که در این میان وجود دارد این است که تولیدکنندگان و واردکنندگان مواد اولیه دارویی این یارانه را دریافت می‌کنند اما قیمت‌گذاری آنها سلیقه‌ای و دل‌بخواهی بوده است.
روایت تهیه‌کننده «عیار»
درباره این برنامه و بازخوردهای آن گپی با محمد ساسان، تهیه‌کننده عیار زدیم. او درباره پیشینه این گفت‌وگو بیان می‌کند: در برنامه عیار یک بخش ثابتی با نام خبرنامه وجود دارد، که در بخش خبرنامه یک‌سری از اخبار روز بازخوانی می‌شود. در برنامه مرداد ماه خبری درباره گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس خوانده شد و این خبر حاکی از این بود که شرکت‌های سازنده مواداولیه دارویی ارز ترجیحی دریافت و پیش موادهای اولیه را وارد می‌کنند و مواد اولیه را به شرکت‌های داروسازی به قیمت دل بخواه یا دوبرابر قیمت می‌فروشند. این موضوع در گزارش‌های مرکز پژوهش مجلس شورای اسلامی آمده بود و ما فقط این گزارش را در برنامه مرداد ماه عیار خواندیم و بیان کردیم. البته این موضوع یک پایه علمی داشته و در سایت خانه‌ملت هم وجود دارد. حال این دوستان به جای این‌که بخواهند جواب مجلس را بدهند به برنامه عیار تاختند. او ادامه می‌دهد: در برنامه این هفته و با توجه به درخواست‌هایی که داشتند و صحبت‌هایی که کرده‌بودند ما اجازه حضور در برنامه را به آقای فرامرز اختراعی، رئیس سابق سندیکای تولیدکنندگان مواد اولیه دارو دادیم که بیایند و صحبت کنند.
ایشان در برنامه به صورت یکطرفه حضور داشتند و حرف‌هایشان را زدند اما حاضر نبودند پاسخگوی سوالات مجری برنامه باشند. مضاف بر این‌که داشتند تهمت‌هایی را به افرادی می‌زدند که در این برنامه نبودند و امکان دفاع از خود را نداشتند. در پایان صحبت‌هایشان هم با اعتراض آنتن زنده تلویزیون را ترک کردند و در زمانی که در برنامه بودند فقط صحبت‌های خودشان را بیان می‌کردند. این تهیه‌کننده در مورد طرح پرسش‌هایی چالشی می‌گوید: شعار برنامه عیار «محک مدیریت و اقتصاد ایران» است، ما در این برنامه هیچ نگاه جناحی نداشته و نداریم. سعی داریم که به همه موضوعات روز در برنامه بپردازیم، به عنوان مثال در هفته‌های گذشته انحصار کسب و کارها و لایحه‌ای که به مجلس ارائه شده بود را مورد بررسی قرار دادیم که داد خیلی از وکلا درآمد. در برنامه‌ای دیگر، به بحث ظرفیت پزشکان ورود کردیم. به برخی مسائل قطعا ورود می‌کنیم و اخبار مربوط به آنها را پوشش می‌دهیم. در برنامه عیار، بحث کارشناسی انجام می‌شود و در بیشتر موضوعات از دو طرف هم در برنامه مهمان داریم. در بحث انحصار وکالت هم نماینده کانون وکلا و هم نماینده قوه‌قضاییه حضور داشتند و پاسخگوی ابهامات و سوالات بودند. در برنامه عیار سعی داریم بحث علمی مستدل کنیم و به هیچ عنوان هم به دنبال ایجاد جنجال و حاشیه‌سازی نیستیم.
همه بحث‌هایی که در این برنامه مطرح می‌شود از پژوهشکده‌های معتبر منبع علمی و ریشه‌ای دارد. ما در این برنامه فقط یک خبر یا موضوع را پوشش خبری می‌دهیم و این دوستان باید از مجلس بخواهند پاسخگوی آنها باشد نه یک برنامه تلویزیونی. اینها باید به پژوهشگاه مجلس بگویند چرا این گزارش را منتشر کرده است؟
ما تا به حال ۵۲ برنامه تولید کرده‌ایم و با قدرت به کار خود ادامه می‌دهیم و مبنای ما در برنامه عیار، شنیدن حرف‌های دو طرف موضوع‌های مطرح شده است. البته در خیلی از مواقع، دوستان تریبون یکطرفه از برنامه می‌خواهند که در موضوع تخصیص ارز ترجیحی برای واردات مواد اولیه دارو ما این آنتن و زمان را در اختیار آنها قرار دادیم اما بازهم پاسخگوی سوالات نبودند و فقط با فرافکنی و عدم پاسخگویی می‌خواستند فرار رو به جلو داشته باشند.
یک اتفاق رسانه‌ای
ورای دیدگاه متفاوت سندیکای تولیدکنندگان مواد اولیه دارویی که بیانیه‌ای را هم با نگاهی دیگر درباره ترک برنامه عیار از سوی اختراعی منتشر کرده است و منتقدان آنها، پاسخگوی حلقه مفقوده‌ای است که هنوز برخی مسوولان از آن برای پیوند خوردن با مخاطبان بهره نمی‌برند. این‌که آنتنی در اختیار یک مسوول قرار می‌گیرد که بیش از هر رسانه دیگر از نظر ابعاد و نفوذ می‌تواند موثر واقع شود، فرصت مغتنمی است که با هوشمندی و سعه‌صدر می‌توان از آن بهره برد و حتی نظر متفاوتشان را به سمع و نظر مردم رساند تا آنان به مسند قضاوت بنشینند.
از سوی دیگر با نگاهی به این برنامه و بازخوردهای آن می‌توان به جان گرفتن چالش و پرسشگری در برنامه‌های صداوسیما دل بست. با تغییر روند طرح سوال‌های خنثی و بی‌تاثیر و رفتن به سوی نقد و مطالبه‌گری در برنامه‌ها می‌توان به هر چه بیشتر جاافتادن فرهنگ پاسخگویی و همچنین بازتر شدن فضای اظهارنظر و نهراسیدن از نمایش تضارب آرا دل‌خوش کرد و این را نتیجه این گفت‌وگوی نیمه‌کاره اما پر‌حرف و حدیث در یک برنامه تلویزیونی به حساب آورد.
درباره این برنامه و بازخوردهای آن گپی با محمد ساسان، تهیه‌کننده عیار زدیم. او درباره پیشینه این گفت‌وگو بیان می‌کند: در برنامه عیار یک بخش ثابتی با نام خبرنامه وجود دارد، که در بخش خبرنامه یک‌سری از اخبار روز بازخوانی می‌شود. در برنامه مرداد ماه خبری درباره گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس خوانده شد و این خبر حاکی از این بود که شرکت‌های سازنده مواداولیه دارویی ارز ترجیحی دریافت و پیش موادهای اولیه را وارد می‌کنند و مواد اولیه را به شرکت‌های داروسازی به قیمت دل بخواه یا دوبرابر قیمت می‌فروشند. این موضوع در گزارش‌های مرکز پژوهش مجلس شورای اسلامی آمده بود و ما فقط این گزارش را در برنامه مرداد ماه عیار خواندیم و بیان کردیم. البته این موضوع یک پایه علمی داشته و در سایت خانه‌ملت هم وجود دارد. حال این دوستان به جای این‌که بخواهند جواب مجلس را بدهند به برنامه عیار تاختند. او ادامه می‌دهد: در برنامه این هفته و با توجه به درخواست‌هایی که داشتند و صحبت‌هایی که کرده‌بودند ما اجازه حضور در برنامه را به آقای فرامرز اختراعی، رئیس سابق سندیکای تولیدکنندگان مواد اولیه دارو دادیم که بیایند و صحبت کنند.
ایشان در برنامه به صورت یکطرفه حضور داشتند و حرف‌هایشان را زدند اما حاضر نبودند پاسخگوی سوالات مجری برنامه باشند. مضاف بر این‌که داشتند تهمت‌هایی را به افرادی می‌زدند که در این برنامه نبودند و امکان دفاع از خود را نداشتند. در پایان صحبت‌هایشان هم با اعتراض آنتن زنده تلویزیون را ترک کردند و در زمانی که در برنامه بودند فقط صحبت‌های خودشان را بیان می‌کردند. این تهیه‌کننده در مورد طرح پرسش‌هایی چالشی می‌گوید: شعار برنامه عیار «محک مدیریت و اقتصاد ایران» است، ما در این برنامه هیچ نگاه جناحی نداشته و نداریم. سعی داریم که به همه موضوعات روز در برنامه بپردازیم، به عنوان مثال در هفته‌های گذشته انحصار کسب و کارها و لایحه‌ای که به مجلس ارائه شده بود را مورد بررسی قرار دادیم که داد خیلی از وکلا درآمد. در برنامه‌ای دیگر، به بحث ظرفیت پزشکان ورود کردیم. به برخی مسائل قطعا ورود می‌کنیم و اخبار مربوط به آنها را پوشش می‌دهیم. در برنامه عیار، بحث کارشناسی انجام می‌شود و در بیشتر موضوعات از دو طرف هم در برنامه مهمان داریم. در بحث انحصار وکالت هم نماینده کانون وکلا و هم نماینده قوه‌قضاییه حضور داشتند و پاسخگوی ابهامات و سوالات بودند. در برنامه عیار سعی داریم بحث علمی مستدل کنیم و به هیچ عنوان هم به دنبال ایجاد جنجال و حاشیه‌سازی نیستیم.
همه بحث‌هایی که در این برنامه مطرح می‌شود از پژوهشکده‌های معتبر منبع علمی و ریشه‌ای دارد. ما در این برنامه فقط یک خبر یا موضوع را پوشش خبری می‌دهیم و این دوستان باید از مجلس بخواهند پاسخگوی آنها باشد نه یک برنامه تلویزیونی. اینها باید به پژوهشگاه مجلس بگویند چرا این گزارش را منتشر کرده است؟
ما تا به حال ۵۲ برنامه تولید کرده‌ایم و با قدرت به کار خود ادامه می‌دهیم و مبنای ما در برنامه عیار، شنیدن حرف‌های دو طرف موضوع‌های مطرح شده است. البته در خیلی از مواقع، دوستان تریبون یکطرفه از برنامه می‌خواهند که در موضوع تخصیص ارز ترجیحی برای واردات مواد اولیه دارو ما این آنتن و زمان را در اختیار آنها قرار دادیم اما بازهم پاسخگوی سوالات نبودند و فقط با فرافکنی و عدم پاسخگویی می‌خواستند فرار رو به جلو داشته باشند.
یک اتفاق رسانه‌ای
ورای دیدگاه متفاوت سندیکای تولیدکنندگان مواد اولیه دارویی که بیانیه‌ای را هم با نگاهی دیگر درباره ترک برنامه عیار از سوی اختراعی منتشر کرده است و منتقدان آنها، پاسخگوی حلقه مفقوده‌ای است که هنوز برخی مسوولان از آن برای پیوند خوردن با مخاطبان بهره نمی‌برند. این‌که آنتنی در اختیار یک مسوول قرار می‌گیرد که بیش از هر رسانه دیگر از نظر ابعاد و نفوذ می‌تواند موثر واقع شود، فرصت مغتنمی است که با هوشمندی و سعه‌صدر می‌توان از آن بهره برد و حتی نظر متفاوتشان را به سمع و نظر مردم رساند تا آنان به مسند قضاوت بنشینند.
از سوی دیگر با نگاهی به این برنامه و بازخوردهای آن می‌توان به جان گرفتن چالش و پرسشگری در برنامه‌های صداوسیما دل بست. با تغییر روند طرح سوال‌های خنثی و بی‌تاثیر و رفتن به سوی نقد و مطالبه‌گری در برنامه‌ها می‌توان به هر چه بیشتر جاافتادن فرهنگ پاسخگویی و همچنین بازتر شدن فضای اظهارنظر و نهراسیدن از نمایش تضارب آرا دل‌خوش کرد و این را نتیجه این گفت‌وگوی نیمه‌کاره اما پر‌حرف و حدیث در یک برنامه تلویزیونی به حساب آورد.
احمدرضا معراجی و نوشین مجلسی - رسانه / روزنامه جام‌جم
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
لزوم کامل‌تر شدن حکم قابل تحسین دادگاه لاهه
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
تکرار اتهامات واهی علیه ایران
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
بازی اروپا در پازل اسرائیل | رای شجاعانه دادگاه کیفری بین‌المللی
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
قطعنامه اتحادیه اروپا دست ایران را باز کرد
گفت و گو
در گفت‌وگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد