سفر به شهر بادام

رودخانه سپیدرود عامل این پیوند است، چراکه جریان آن زمین‌های حاصلخیزی برای کشت بادام ایجاد کرده، به‌گونه‌ای که بسیاری از روستاهای آستانه زیر کشت بادام رفته است به‌ویژه روستاهای مسیر آستانه اشرفیه به سمت بندرکیاشهر، مثل استخر بیجار، پرکاپشت، کورکا و تمچال که بیشترین مزارع بادام را دارند.

رونق کشت بادام در این شهرستان برخی کشاورزان روستاهای همجوار در شهرستان‌های لاهیجان و لنگرود را هم به کشت بادام در قسمتی از مزارعشان ترغیب کرده است.

گرچه نام مرغوب‌ترین بادام‌زمینی همچنان به نام آستانه اشرفیه مهرخورده که ۸۰ درصد بادام موردنیاز کشور را تأمین می‌کند. به هر روی فصل برداشت بادام که تا آخر مهرماه بوده هم‌اکنون به پایان رسیده اما مشکلات فعالان این حوزه همچنان باقی است.

به نام ما به کام دیگران

آقای صالحی، کشاورز بادامکار روستای تمچال است. او کودکی‌اش را در مزارع بادام پشت سر گذاشته است: «آن زمان به‌صورت گروهی و خانوادگی و با همسایه‌ها و دوست و آشنا در مزارع کار می‌کردیم و محصول برداشت می‌کردیم اما امروزه شاهدیم این محصول استراتژیک شهرستان ما را در استان‌های دیگر مانند گلستان به‌صورت مکانیزه کشت می‌کنند و به نام بادام آستانه اشرفیه در بازار کشور باقیمت بسیار پایین‌تر به فروش می‌رسانند.»

آقای رضاپور از دیگر بادامکاران روستای تمچال به ما می‌گوید: «در حال حاضر قیمت فروش بادام نمی‌تواند پوشش‌دهنده دخل‌وخرج خانواده‌های روستایی بادامکار باشد. بسیاری از خریداران عمده بادام، این محصول را به‌صورت خام و باقیمت بسیار ناچیز از بادامکاران می‌خرند و پس از خشک‌کردن و بسته‌بندی، آن را باقیمت بسیار بالا به مشتری می‌فروشند.

با این حساب سود حاصل از فروش بادام فقط به جیب فروشندگان بادام می‌رود و ما کشاورزان باوجود کار و زحمت بسیار به‌ویژه در فصل برداشت، عایدی چندانی نداریم.»

خانه‌های برنج‌کوبی به کار خود برسند

کارخانه‌داران بادام خشک‌کنی هم این روزها مثل کشاورزان گلایه دارند،گرچه بخشی از گلایه‌شان به کشاورزان و سبک سنتی کارآنها مربوط است.

علی مرادی که حدود ۴۰سال کارخانه بادام خشک‌کنی در آستانه اشرفیه دارد به ما می‌گوید: در قدیم به‌صورت سنتی بادام را خشک می‌کردیم و به دست مشتری می‌رساندیم اما امروز توانستیم با صرف هزینه‌های بسیار دستگاه‌های خودکار بادام خشک‌کنی را نصب‌کرده و برای خشک‌کردن بادام از این دستگاه‌های پیشرفته استفاده کنیم. مشکل این‌ است که برای راه‌اندازی این کارخانه تمام‌خودکار بادی وام بسیار زیادی از بانک گرفتیم اما به دلیل استقبال نکردن کشاورزان از این کارخانه و علاقه‌مندی آنان به خشک‌کردن بادام به‌صورت سنتی، کارخانه در حال حاضر وضعیت مناسبی ندارد.

مرادی مشکل دیگر را روی آوردن تعدادی از خانه‌های برنج‌کوبی به خشک‌کردن بادام عنوان کرده و می‌گوید: فعالیت آنها کار را برای ما کارخانه‌داران کوچک سخت می‌کند، برای همین از مسؤولان شهرستان می‌خواهیم به این موضوع رسیدگی کنند، زیرا خشک‌کردن بادام توسط کارخانه‌های برنج‌کوبی در شهرستان باعث تعطیلی تعدادی از کارخانه‌های کوچک بادام خشک‌کنی شده و بسیاری از کارگران این کارخانه‌ها از کار بیکار شده‌اند.

میلاد رضاپور، یکی از کارگران جوان کارخانه بادام‌خشک‌کنی آقای علی مرادی است. رضا پور می‌گوید: امروزه تعدادی از بادامکاران کشاورز خودشان دستگاه‌های کوچک بادام خشک‌کنی را خریداری کرده و در حیاط منزل خود پیله‌های تر را پس از برداشت خشک می‌کنند. این کار بهداشتی نیست و سلامت مشتریان را به خطر می‌اندازد، درحالی که در این کارخانه تمام مراحل به‌صورت خودکار انجام و تمام امور بهداشتی رعایت می‌شود. مسؤولان بهداشت شهرستان هم بازدیدهای منظمی از کارخانه می‌کنند.

ورود بادام‌های بی‌کیفیت

مهرداد محمدی، مدیر جهاد آستانه اشرفیه هم در گفت‌وگو با ما مهم‌ترین مشکل بادام‌زمینی شهرستان را سنتی بودن کشت آن و همچنین ورود بادام‌های بی‌کیفیت به این شهرستان و بسته‌بندی با نام بادام آستانه اشرفیه و ارسال آن به شهرهای ایران عنوان می‌کند.

محمدی می‌گوید، ما در بحث فرآوری و بسته‌بندی این محصول برای ارسال به نقاط مختلف کشور هم دچار مشکل هستیم و امیدواریم با عنایت مسؤولان بالادستی این مشکلات هرچه زودتر حل شود و کشاورزان سختکوش بادامکار شهرستان دیگر مشکلی از این بابت نداشته باشند.

صادرات، راه نجات

ابراهیم نجفی، نماینده مردم شهرستان آستانه اشرفیه در مجلس معتقد است باید از ظرفیت بادام‌زمینی برای توسعه و رونق کشاورزی و همچنین بحث اشتغال‌زایی در شهرستان بیشترین بهره را ببریم.

نجفی می‌گوید ما حتی رایزنی‌های را با مسؤولان جهاد کشاورزی و اداره صمت کرده‌ایم که امیدواریم با همکاری آنها مشکلات کشاورزان بادامکار آستانه اشرفیه حل شود.

به گفته وی، یکی از مواردی که می‌تواند در دستور کار مسؤولان قرار بگیرد، صادرات بادام با کیفیت آستانه اشرفیه به نقاط مختلف جهان است. این صادرات باعث تجاری‌سازی این محصول و برندسازی شهرمان در دنیا می‌شود و باعث سودآوری فعالان مرتبط با این محصول اعم از کشاورزان وکارخانه داران بادام زمینی در شهرستان آستانه اشرفیه خواهد شد.

مهدی شریعت ناصری - جام جم گیلان