سقوط ناگهانی افراد در چاله‌ها مرتبط با فرونشست زمین نیست

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از ایسنا، دکتر علیرضا شهیدی با اشاره به انتشار ویدئویی در فضای مجازی در خصوص سقوط ناگهانی افرادی در یک چاله، گفت: بیشتر این فیلم‌ها در اثر فروریزش‌های موضعی هستند که احتمالا به دلیل آبشستگی، زیرسازی نامناسب و در برخی موارد به طور کلی ریزش سقف چاه‌ها یا قنات‌های قدیمی اتفاق افتاده‌اند و این‌ها چندان با فرونشست (بنابر تعریف عام) مرتبط نیستند؛ چرا که تقریبا تمام فروچاله‌ها یا فروریزش‌های چند سال گذشته تهران مرتبط با حفاری، تونل‌سازی یا ریزش سقف قنات و موارد این چنینی بوده و معمولا بعد از بارش شدید که آبشستگی زیرسطحی هم رخ می‌دهد، یا شکستگی لوله‌های آب این اتفاق‌ها بیشتر می‌شوند.

وی با تاکید بر اینکه هر رخداد نامناسب طبیعی یا انسان‌ساز دارای آستانه‌های قابل تحمل است، اظهار کرد: در ارتباط با فرونشست زمین لزوما استاندارد جهانی یکپارچه‌ای برای تعیین آستانه‌ها وجود ندارد که براساس آن گستره دشت‌های درگیر یا میزان نرخ فرونشست را با آن مقایسه کرد. ولی آنچه مسلم است از حدود ۲۰ سال پیش فرکانس رخداد فرونشست و تعداد دشت‌های درگیر، نرخ فرونشست (در حد سانتی‌متر که از همه استاندارد‌ها ده‌ها برابر بالاتر است)، سطح دشت‌های درگیر افزایش چشمگیری داشت و در نهایت در سال‌های اخیر آثار مخاطره آمیز آن در سطح زمین و آسیب به زیرساخت‌ها نیز آشکارتر شد.

شهیدی خاطر نشان کرد: بر این اساس باید گفت که پدیده فرونشست از همه جنبه‌های آشکار و پنهان، آنقدر گسترش یافته که جای انکاری برای مخاطره‌آمیز بودن آن نمی‌گذارد. متاسفانه در برخی مناطق حتی برای واکنش و مدیریت هم بسیار دیر شده است.

به نقل از روابط عمومی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی، رییس سازمان زمین‌شناسی فرونشست زمین را نه عامل بلکه معلول سایر اقدامات دانست و ادامه داد: فرونشست دشت‌ها نتیجه برهم کنش سوء مدیریت منابع و مصارف آب با خشکسالی‌ها و تغییرات اقلیمی و یک واکنش بسیار کند و آرام طبیعت است. پس وقوع و تداوم آن به معنی پایداری و استمرار فشار بیش از حد بر منابع طبیعی است. فرونشست یکی از نشانگر‌های تخریب سرزمین یا اکوسیستم است که در مراحل پایانی تخریب خود را نشان می‌دهد. مانند تغییر کیفیت منابع آب موجود، فرسایش خاک، تخریب پوشش گیاهی و ... که بر همین اساس فرونشست یکی از علائم پایانی فرایند تخریب سرزمین است که در نهایت منجر به مهاجرت و تخلیه زیستگاه می‌شود.

وی "فشار بیش از حد بر منابع آب" و "خشکسالی و تغییرات اقلیمی" را از مهمترین دلایل رخداد فرونشست عنوان کرد و یادآور شد: وظیفه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، شناخت زمین از همه ابعاد و روابط بین مؤلفه‌های تشکیل‌دهنده آن، ساده کردن پیچیدگی‌های آن و شناساندن زمین به مخاطبین به زبانی همه‌گیر است. این وظیفه درخصوص فرونشست نیز بیش از بیست سال است که به صورت نظام‌مند در دست انجام است و در این راستا دست کم سه بار دشت‌های مهم کشور برای این هدف در بیست سال گذشته پایش شدند و هر بار دستاورد‌ها از چیستی و چگونگی و راهکارها، در قالب نقشه، گزارش، مشاوره، مکاتبه و رسانه به مخاطبان (از بالاترین مسئولان تصمیم‌ساز و اجرایی تا پژوهشگران و بهره‌برداران) منعکس شده که البته این اقدامات دنباله‌دار و دائمی هستند.