قضات تا جای ممکن حکم زندان ندهند

به گزارش جام جم آنلاین از مرکز رسانه قوه قضاییه، حجت‌الاسلام والمسلمین غلامحسین محسنی اژه‌ای روز چهارشنبه در مجتمع دادگاه‌های تجدیدنظر استان تهران حضور یافت و در نشستی با قضات این دادگاه‌ ها گفت: از ابتدای تصدی مسئولیت دستگاه قضا تمرکز خود را بر روی بررسی و حل و فصل مسائل قضایی گذاشته و همه باید تلاش کنیم به یک نظام قضایی در تراز گام دوم انقلاب اسلامی دست یابیم.

وی تأکید کرد: گرچه تقریباً کل عمر کاری خود را در دستگاه قضایی گذرانده، اما هنوز برای آشنایی بیشتر با ابعاد و زوایای مختلف کار نیاز به تحقیق و شنیدن نظرات دلسوزان و خیرخواهان دارد.

رئیس قوه قضاییه گفت: در همین راستا از تیر سال جاری که ریاست عدلیه را بر عهده گرفتم تا کنون در حد توان با همکاران بخش‌های مختلف قضایی و نخبگان و اقشار مختلف جامعه و همچنین سران قوا، معاونان رئیس جمهور، ۶ وزیر، هیئت رئیسه و اعضای ۹ کمیسیون و فراکسیون مجلس و همچنین کارشناسان حوزه‌های قضایی و حقوقی، کانون وکلا، کانون کارشناسان دادگستری، اتاق بازرگانی و اتاق اصناف، چهره‌های سیاسی، اجتماعی و اصحاب رسانه جلساتی را برگزار کرده ام.

محسنی اژه‌ای افزود: این جلسات با اهداف مشخص و به صورت کاربردی برای رسیدن به فهم مشترک درباره مشکلات و راهکارهای آن‌ها و استفاده از ظرفیت‌های موجود در کشور برای حل مشکلات مردم به ویژه در حوزه قضایی بوده است.

رئیس قوه قضاییه در این نشست گفت: با اینکه در تهران ۱۱۵ شعبه تجدیدنظر مصوب داریم، ولی به لحاظ کمبود قاضی فعلاً فقط ۸۲ شعبه تجدیدنظر فعال است.

محسنی اژه‌ای بر همین اساس از رئیس کل دادگستری استان تهران و مسئولان کمیسیون نقل و انتقالات خواست که با افزایش قضات و مستشاران مورد نیاز دادگاه‌های تجدید نظر، در حد مقدورات تعداد شعب این دادگاه‌ها را افزایش دهند تا روند رسیدگی به کار مردم تسریع شود.

وی گفت: امر قضایی سنگین است و در حال حاضر بیش از حد متعارف کار برای کارمندان و قضات تعریف شده و متاسفانه محدودیت‌هایی برای بکارگیری و استخدام وجود دارد که باید با یک برنامه‌ریزی دقیق و مدبرانه و با کمک دولت و مجلس از حجم کار کاسته شود و یا با به کارگیری بیشتر قاضی و کارمند خدمات بهتری به مردم داده شود.

محسنی اژه ای تاکید کرد: باید حجم کار قضات را کم کنیم تا کیفیت کار بالاتر رود.

رئیس قوه قضاییه با اشاره به گلایه‌های کارکنان دستگاه قضا نسبت به مشکلاتی که دارند، متذکر شد که در همه نشست‌ها با دولت و مجلس این مساله مورد توجه و تاکید بوده و دنبال شده و می‌شود.

وی بر لزوم مراقبت نسبت به هواهای نفسانی و وسوسه‌های شیطان و شیطان صفتان نیز تأکید کرد و گفت: در مراودات و رفت و آمدها باید از مواضع تهمت اجتناب کرد و مراقب وسوسه خناسان بود.

محسنی اژه‌ای افزود: گاهی انسان بر اثر هواهای نفسانی و وسوسه شیطان لغزش پیدا می‌کند، اما گاهی هم برای انسان برنامه‌ریزی و نقشه طراحی می‌کنند و دام بر سر راهش می‌گذارند که باید بیشتر مراقب بود.

رئیس قوه قضاییه با بیان اینکه روز گذشته(سه شنبه) گزارشی از تخلف یک قاضی بازداشت شده را مورد مطالعه قرار دادم، گفت: بعد از خواندن این گزارش بلافاصله با رئیس دادگستری و رئیس مجتمع قضایی و بازپرس این پرونده تماس گرفتم و آنهارا به دفترم دعوت کردم که علل لغزش را بررسی و آسیب شناسی کنیم که چه انگیزه و عواملی باعث لغزش شده و یا امکان پیشگیری وجود داشته است یا خیر.

وی تاکید کرد: باید جلوی لغزش را از مبدأ گرفت نه آنکه اجازه دهیم افراد سقوط کنند و بعد برایشان ابراز تأسف کنیم.

رئیس قوه قضاییه به موضوع نقص پرونده‌ها در دادگاه‌های تجدید نظر نیز اشاره کرد و با تأکید بر لزوم تدبیر برای تسریع در رسیدگی به پرونده‌ها، گفت: نباید اجازه داد یک پرونده یک سال بماند و بعد بررسی و معلوم شود نقص داشته و تازه بخواهیم آن را عودت دهیم.

وی خطاب به قضات محاکم تجدیدنظر افزود: وقتی پرونده‌ای می‌آید، همان اول یک نگاه اجمالی به آن بیاندازید و اگر نقص داشت همان موقع برگردانید یا اگر نیاز به کارشناسی داشت این کار زودتر انجام شود.

محسنی اژه‌ای همچنین در خصوص برخی احکام در محاکم تجدیدنظر، گفت: مجازات باید متناسب با جرم باشد؛ باید جهات مختلف حکم به صورت مستند و مستدل در رای ذکر شود و احکام باید معقول باشد که منجر به شبهه نشود.

رئیس دستگاه قضا افزود: قضات باید وضعیت زندانیان را به صورت مستمر مورد پایش و ارزیابی قرار دهند تا کسانی که امکان استفاده از ارفاقات قانونی همچون آزادی مشروط و مرخصی دارند، بی دلیل در زندان نمانند و تاجایی که امکان دارد حکم زندان و حبس داده نشود.

وی در عین حال گفت: به طور مثال اگر کسی به ۱۰ سال حبس محکوم شده، چرا به طور ناگهانی مدت حبس او به یک سال تبدیل می‌شود؛ البته گاهی یک رأی نقض می‌شود که تکلیف آن مشخص است، ولی باید همه جهات حکم مستند و مستدل باشد.

رئیس قوه قضائیه که در اظهاراتش تاکید کرد کوتاه سخن می‌گوید تا قضات زودتر در شعبات مستقر و به کار مردم رسیدگی کنند، پس از پایان دیدار و هم اندیشی با قضات، با تعدادی از مراجعان به مجتمع قضایی غدیر به صورت چهره به چهره گفت وگو کرد و در جریان مسائل و مشکلات ان‌ها قرار گرفت.

طی دو سال و نیم گذشته، تقریبا بالای ۲۰۰ هزار پرونده معوقه و مسن سنواتی در دادگستری استان تهران تعیین تکلیف شده‌اند

پیش از سخنان رئیس دستگاه قضا، محمد جواد حشمتی مهذب رئیس کل دادگستری استان تهران با اشاره به افزایش ۱۸ درصدی ورودی پرونده‌ها به مجموعه دادگستری استان تهران گفت: طی دو سال و نیم گذشته، تقریبا بالای ۲۰۰ هزار پرونده معوقه و مسن سنواتی در دادگستری استان تهران تعیین تکلیف شده‌اند.

وی با اشاره به شعب فعال مجتمع دادگاه‌های تجدیدنظر استان تهران گفت: میزان ورودی پرونده به هر یک از این شعب در ماه بیش از مقدار متعارف است و قضات دادگاه تجدیدنظر استان تهران به دلیل تراکم بالای پرونده‌ها کار بسیار سختی دارند.

حشمتی مهذب با بیان اینکه حدود ۱۵ درصد از آراء بدوی در دادگاه‌های تجدیدنظر استان تهران نقض می‌شوند، گفت: در دادگستری استان تهران ۱۰ قاضی را برای موضوع اتقان آراء اختصاص داده‌ایم.

«عباس ذاقلی» سرپرست دادگاه‌های تجدیدنظر استان تهران هم در این مراسم گفت: ۸۲ شعبه فعال، ۱۷۰ قاضی و ۳۵۰ پرسنل اداری، مجتمع دادگاه‌های تجدیدنظر استان تهران را به بزرگترین واحد قضایی ایران تبدیل کرده است.

وی با بیان اینکه دادگاه تجدیدنظر استان تهران از جهت حجم کار قضایی به نسبت پرسنل، رتبه اول را در میان محاکم کشور دارد، تصریح کرد:‌ کارکنان قضایی و اداری دادگاه‌های تجدیدنظر استان تهران تقریبا چهار برابر ظرفیت خود کار می‌کنند، مجتمع دادگاه‌های تجدیدنظر استان تهران طی سال گذشته در تمام شاخص‌های ارزیابی عملکرد رتبه نخست استان را در اختیار داشت.

وی با اشاره به کاهش ۴۲ درصدی موجودی پرونده‌های دادگاه‌های تجدیدنظر استان تهران به رغم افزایش ۲۳ درصدی افزایش ورودی پرونده‌ها گفت: کاهش ۴۷ درصدی پرونده‌های مُسن و کاهش حدوداً یک‌ماهه اوقات دادرسی، از جمله دستاوردهای دادگاه‌های تجدیدنظر استان تهران در سال گذشته بوده است.

ذاقلی خاطرنشان کرد: دادگاه‌های تجدید نظر استان تهران در شرایط کرونا یک روز هم تعطیل نشدند و قضات و کارکنان آن به صورت جهادی به پرونده‌های ارجاعی رسیدگی کردند.

حجت‌الاسلام والمسلمین «سیفی‌بخش» رئیس شعبه دو دادگاه تجدیدنظر استان تهران نیز به ذکر نکاتی پیرامون جایگاه دستگاه قضایی و قضات در جامعه اسلامی از نگاه امیرالمومنین علی (ع) پرداخت و بر ضرورت توجه به منزلت قضات تاکید کرد.

همچنین «فاضل حسینی» رئیس شعبه ۴۰ دادگاه تجدیدنظر استان تهران با اشاره به دغدغه‌ها، مسائل و مشکلاتی که قضات و کارکنان دادگاه‌های تجدیدنظر استان تهران با آن مواجه هستند، گفت: حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای به سبب سال‌ها حضور در مسئولیت‌های مختلف دستگاه قضا، دغدغه‌ها و مشکلات کارکنان قوه قضاییه را با گوشت و پوست و استخوان خود لمس کرده‌اند.

«صدیقی» مدیر دفتر شعبه ۷ دادگاه تجدیدنظر استان تهران نیز در این مراسم گفت: حجم فزاینده ورودی پرونده‌ها به شعب دادگاه تجدیدنظر استان تهران، سبب شده که کارکنان زودتر از ساعت شروع کار اداری در محل کار حاضر شوند و تا ساعت‌هایی بعد از اتمام پایان ساعت اداری نیز در محیط کار حاضر باشند.

مجتمع دادگاه‌های تجدیدنظر استان تهران دارای ۸۲ شعبه برای بررسی پرونده‌های حقوقی و کیفری محاکم استان تهران است که چهار شعبه به طور خاص به پرونده‌های مربوط به دادگاه انقلاب و ۲ شعبه نیز به پرونده‌های مرتبط با جرایم اقتصادی رسیدگی می‌کنند.