مسکن گياهی هم داريم؟

از دیدگاه طب‌ سنتی برای تسکین درد از سه مسیر اقدام می‌شود؛ یکی رفع علت درد، دوم کاهش عامل ایجادکننده درد و سوم داروهای بی‌حس‌کننده عضو.

در مورد اول با شناسایی علت درد و رفع آن می‌توان به حذف درد کمک کرد. در مورد کاهش عامل ایجادکننده درد بسیاری از داروهای ضدالتهاب نظیر تخم‌ کتان، شوید، ناخنک، بابونه، تخم‌کرفس، روغن بادام‌تلخ، شلغم، روغن‌هایی که حرارت معتدل دارند و هر داروی با گرمی درجه‌یک می‌تواند موثر باشد که البته اثر گذرا داشته و مدتی بعد از ترک، درد سراغ فرد خواهد آمد.

ساده‌ترین داروی این دسته، آب‌جوشیده ولرم است که به‌صورت خوراکی و موضعی سبب تسکین بسیاری از دردهای گوارشی می‌شود و برای رفع درد عضلات و مفاصل نیز مفید است اما دسته‌سوم، ترکیبات حاصل از گیاه خشخاش است که قوی‌ترین انواع مسکن‌بوده و سبب بی‌حس‌کردن عضو می‌شود و در طب رایج نیز کاربرد دارد.

از دیدگاه طب‌سنتی، یخ و آب‌خنک با سردکردن عضو، مانع انتقال دردشده و به‌جز مشتقات تریاک، گیاهان دیگری مثل تخم کاهو و تاجریزی نیز در این دسته قرار دارند.

نمونه‌ هایی از مسکن‌ های گیاهی

بابونه یک دارو غذا با خاصیت به اثبات‌رسیده ضددرد، ضدالتهاب و ضداسپاسم است. روغن آن برای تسکین سردرد، قاعدگی دردناک و درد مفاصل موثر و دمنوش و جوشانده آن قابلیت کنترل درد دارد که البته برای اثرگذاری مطلوب باید طبق تجویز متخصص روزانه چندبار مصرف شود.

جوشانده و روغن شوید نیز برای تسکین درد مفاصل پرکاربرد و آثار ضددرد آن به اثبات رسیده است. سیاه‌دانه، آویشن و اسطوخودوس هم حاوی ترکیباتی هستند که مصارف خوراکی و موضعی آن باعث تسکین درد می‌شود و در تمام دنیا روغن یا اسانس اسطوخودوس برای تسکین درد کاربرد زیادی دارد. رزماری یا همان اکلیل‌کوهی و زنجبیل، خاصیت ضدالتهاب و ضددرد دارد و برای تسکین درد مفاصل و قاعدگی‌های دردناک استفاده می‌شود.

نکته مهم در استفاده خوراکی از زنجبیل، تحریک گلو و حلق است که برای کاهش این عارضه باید از عسل استفاده شود.

پرکاربردترین ادویه برای تسکین درد به شکل موضعی، ضماد زردچوبه در ترکیب با روغن زرد (روغن‌ گاوی) روی مواضع دردناک است.

مصرف دمنوش زعفران نیز با خاصیت تسکین درد در بیماران مبتلا به قاعدگی دردناک موثر است. سنجد علاوه بر خواص ضدالتهابی و ضددرد، شل‌کننده عضلات بوده و برای پیشگیری و درمان دردهای اسکلتی، مفصلی و عضلانی استفاده می‌شود.

نکته قابل‌توجه این‌که همه مسکن‌های گیاهی برای افراد باردار منع مصرف دارند.

فاخره بهبهانی - سلامت / روزنامه جام جم