آمارهای سهماهه چهارم سال ۱۴۰۰ نشان میدهد ضریب نفوذ تلفنهمراه بالای ۱۶۶ درصد و به طور دقیق ۱۶۶.۶۳درصد اعلام شده است. این عدد یعنی چیزی حدود ۱۴۰ میلیون خط تلفنهمراه در اختیار ایرانیها قرار دارد.
همانطور که بیان شد، تعداد خطوط فعال به بالای ۱۴۰ میلیون رسیده است. عدد دقیق اعلامی خطوط فعال ۱۴۰۰میلیون و ۵۸ هزار و ۸۷۹ خط است.
از این عدد سهم خطوط فعال همراه اول ۵۳درصد و چیزی حدود بیش از ۷۴ میلیون، سهم خطوط فعال ایرانسل ۴۳درصد و چیزی حدود بیش از ۶۰ میلیون و سهم خطوط رایتل تنها ۴درصد و چیزی حدود بیش از پنج میلیون است.
گرچه سهم خطوط فعال همراه اول بیشتر از دو اپراتور دیگر است اما در خطوط اعتباری آمارها کمی متفاوت است.
در خطوط اعتباری ایرانسل گوی سبقت را از همراه اول ربوده است. ۴۹درصد خطوط اعتباری از آن ایرانسل است و همراه اول با ۴۷درصد در رتبه دوم قرار دارد. رایتل نیز با ۴درصد رتبه سوم اپراتورها را در بین خطوط اعتباری دارد.
وضعیت پوشش خطوط
یکی دیگر از شاخصهای مهم برای شناسایی پراکندگی خطوط، وضعیت پوششدهی خطوط در سراسر کشور است.
همراه اول با ۹۶.۵درصد پوشش در کل کشور بیشترین میزان پوشش را دارد. پس از همراه اول اپراتور ایرانسل با ۸۷.۲۱درصد مقام دوم پوششدهی را در کشور دارد.
رایتل با ۵۶.۵درصد در مقام سوم قرار دارد و تنها نیمی از کشور را پوشش میدهد. همچنین در تعداد شهرهای تحت پوشش همراه اول ۱۳۹۵ شهر، ایرانسل ۱۳۷۴ شهر و رایتل تنها ۴۱۱ شهر است. وضعیت پوششدهی روستاها کمی متفاوت است.
گرچه شهرهای تحت پوشش همراه اول و ایرانسل نزدیک به هم است اما در پوششدهی روستاها همراه اول با اختلاف در مقام اول قرار دارد.
همراه اول طبق آخرین آمار سال ۱۴۰۰ تعداد ۴۴ هزار و ۹۱۸ روستا را پوشش میدهد در حالی که ایرانسل تنها ۱۹ هزار و ۹۰۹ روستا را پوشش میدهد. آمار پوششدهی روستاها توسط اپراتور رایتل بیشتر از شهرهایی است که این اپراتور پوشش میدهد و این آمار چیزی حدود ۹۵۵ روستاست.
ضریب نفوذ پهنای باند
با توجه به پیشرفتهای این سالها تعداد مشترکان اینترنت روزبهروز رو به افزایش است. خدمات اینترنت و پهنای باند به دو دسته کلی پهنای باند ثابت و سیار تقسیمبندی میشوند.
گرچه سابقه اینترنت ثابت در ایران بیشتر است اما جالب است بدانید آمارها نشان میدهد ضریب نفوذ اینترنت سیار بسیار بیشتر از اینترنت ثابت است.
تعداد اشتراکهای اینترنت ثابت چیزی حدود ۱۱۰۵۰۰۲۴ اشتراک است. این عدد ضریب نفوذ ۱۳.۱۵درصد را نشان میدهد.
در واقع اینترنت ثابت کمتر از ۱۵درصد جمعیت کشور را نشان میدهد. البته از آنجا که بهطورمعمول هر یک اشتراک اینترنت ثابت توسط چند کاربر مورد استفاده قرار میگیرد میتواند عدد چند برابری را برای این نوع از اینترنت در نظر گرفت.
با اینکه ضریب نفوذ اینترنت ثابت عدد بسیار پایینی را نشان میدهد ضریب نفوذ اینترنت سیار بالای ۱۰۰ است. تعداد مشترکین اینترنت سیار بیشاز ۹۵میلیون و ۸۶۹ هزار اشتراک است که عدد ضریب نفوذ این نوع اینترنت به ۱۱۴.۰۶رساندهاست.
جزئیات تفکیک مشترکین اینترنتی
در دستهبندی کلی طرحهای اینترنتی به دو دسته ثابت و سیار تقسیمبندی میشوند. ولی هر کدام از این دستهبندیها زیرمجموعهای دارند که در ادامه به تفکیک میزان مشترکین هر یک بررسی شدهاست. اینترنت ثابت دارای چهار دستهبندی کلی است.
xDSL به معنای انواع اینترنتهای DSL با جمع کل نزدیکبه ۹ میلیون مشترک بیشترین مشترک اینترنت ثابت را به خود اختصاص داده است.
بعد از آن اینترنت WiFi با جمع کل کمی بیش از ۴۰۰ هزار مشترک و اینترنت TD-LTE با جمع کل ۳۷.۸۷۵مشترک در رتبههای دوم و سوم اینترنت ثابت کشور هستند.
اینترنت FTTX با جمع کل کمی بیش از ۲۰۴ هزار مشترک کمترین مشترکین اینترنت ثابت را به خود اختصاص داده است.
در اینترنت سیار هم اینترنتهای نسل سوم و چهارم (۳G و ۴G) به تفکیک مشخص شدهاند. در اینترنت سیار سه اپراتور اصلی کشور ارائهدهنده خدمات هستند.
اپراتورهای همراهاول، ایرانسل و رایتل به ترتیب بیشترین مشترکین اینترنت سیار کشور را تشکیل دادهاند. تعداد مشترکین اینترنت ۳G نسبت به اینترنت ۴G بسیار کمتر است.
این روند در تمامی اپراتورهای کشور به وضوح مشخص است و تمامی اپراتورهای اینترنت سیار تعداد مشترکان اینترنت ۴G بیشتری نسبت به اینترنت ۳G دارند.
اپراتور همراه اول از ۵۱میلیون مشترک اینترنت سیار چیزی حدود ۴۲ میلیون مشترک ۴G دارد و فقط چیزی حدود کمتر از نه میلیون مشترک اینترنت ۳G دارد.
ایرانسل که در مقام دوم ارائه اینترنت سیار کشور از نظر تعداد مشترکین قرار دارد از ۴۰میلیون مشترک خود چیزی حدود ۳۵میلیون مشترک ۴G و چیزی حدود کمتر از ۵ میلیون مشترک اینترنت ۳G دارد.
رایتل نیز به همین صورت با چیزی حدود چهار میلیون مشترک، به بخش عظیم مشترکین خود خدمات ۴G را ارائه میدهد. تعداد مشترکین ۴G رایتل چیزی حدود ۳.۵میلیون مشترک و تعداد مشترکین ۳G رایتل چیزی حدود ۵۰۰ هزار نفر است.
آمارهای خطوط فعال اپراتورهای تلفنهمراه نشان میدهد که به طور میانگین هر ایرانی یک و نیم خط تلفنهمراه دارد. البته این فقط نتیجهگیری کمی از این آمار است.
آمارهای دقیق شاید بهتر نشان دهند که هنوز هم در برخی از مناطق کشور برخی از ایرانیها از داشتن خط تلفن محروم هستند و تجربه استفاده از تلفنهمراه هوشمند و اینترنت سیار را ندارند.
بخواهیم یا نخواهیم فناوری اطلاعات و ارتباطات در جایجای زندگی ما رخنه کرده است و باید بستری فراهم شود که استفاده از تلفنهمراه و اینترنت مانند دیگر مسائل مهم در بحث انرژی مانند گاز، برق و آب، در تمامیی مناطق کشور امکانپذیر باشد.
جمعبندی
آمارها نشان میدهد به دلیل پیشرفتهای انجامشده در جهان در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات و به تبع آن در ایران، کشور ما نیز از حیث دارابودن تجهیزات و امکان ارائه خدمات در موقعیت خوبی قرار دارد. نکته حائز اهمیت اینکه آمارها نشان میدهند که تعداد مشترکین اینترنت سیار بسیار بیشتر از مشترکین اینترنت ثابت است و همین امر نشاندهنده میل و علاقه بیشتر مردم به استفاده از اینترنت سیار است.
افزایش قیمتهای اینترنت سیار توسط اپراتورهای ارائهدهنده این خدمات ممکن است موجب کاهش مصرف برخی از اقشار جامعه شود.
بسیاری از کارشناسان فناوری اطلاعات و ارتباطات براین عقیده هستند که قیمت اینترنت متناسب با دیگر خدمات افزایش پیدا نکرده است اما با توجه به شرایط کنونی و آمارهای استفاده از اینترنت سیار در ایران به نظر میرسد افزایش قیمت میتواند دسترسی تعداد زیادی از مشترکین را محدود کند.
محسن سمسارپور - پژوهشگر حوزه فناوری اطلاعات / ضمیمه کلیک روزنامه جام جم
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد