کتابخوانی برای کودکان کم بهره مند قم؛ کاری از جنس طلا

تاثیرات مطالعه بر روی فرهنگ و مهارت‌های اجتماعی افراد بر کسی پوشیده نیست اما چگونگی نهادینه کردن مطالعه در جامعه یکی از چالش‌هایی بوده است که دغدغه مندان با آن مواجه هستند.

 بدون تردید نهادینه کردن این امر در کودکان به مراتب آسان‌تر و ماندگارتر از دیگران است؛ زیرا ابزارهای تشویق و... متنوع‌تری وجود دارد که یکی از آن ها ایجاد محافل کتاب‌خوانی شاد و پرانرژی است که می‌تواند کودکان را به کتاب و کتاب‌خوان تشویق کند.

به همین خاطر افرادی هستند که برای وقت و انرژی خود را برای این امر می‌گذارند تا کودکان آینده‌ بهتیر را تجربه کنند.

سعادت سادات جوهری، یکی از این افرادی است که وقت خود را برای کودکان می‌گذارد و محافل کتاب‌خوانی متعددی در کتابخانه های استان قم برگزار می‌کند.

جوهری از نوجوانی برای مجلات کودک و نوجوان آثاری را ارسال می‌کرده و همچنان نیز با مجلات مختلفی همچون سلام بچه‌ها، پوپک، سنجاقک، ملیکا، کیهان بچه‌ها، مجلات دوست، روزهای زندگی بچه‌ها، باغ، ملیکا، امان و... و. همکاری دارد برای کودکان و نوجوانان قلم می‌زند و در کنار فعالیت در کنار آن هم از سال ۱۳۹۰ به عنوان پژوهشگر در بخش پژوهشکده صداوسیما و به عنوان نویسنده و گزارشگر در شبکه‌های مختلف رادیویی فعالیت می‌کند.

برای آشنایی با محافل کتاب‌خوانی که این نویسنده کودک و نوجوان برگزار کرده است گفت‌وگویی با او داشتیم.

سعادت سادات جوهری، دبیر محفل ادبی کودک و نوجوانِ کتابخانه‌های استان قم، در گفت‌وگو با ایسنا در رابطه با چگونگی شکل‌گیری این محفل عنوان کرد: این محفل به پیشنهاد اداره کل کتابخانه‌های استان قم و با همکاری دفتر تسهیلگری شهر قائم تشکیل شد و در ابتدا قرار بود فعالیت‌ها به صورت مناسبتی مثلاً برای روز کودک، روز نوجوان و... باشد؛ اما وقتی استقبال اعضای کتابخانه را از این محفل دیدم و متوجه اشتیاق‌شان برای یادگیری و نوشتن شدم، با همکاری خانم رنجبر، مدیر محترم کتابخانه ریحانه النبی، تصمیم گرفتم برنامه‌ریزی منسجم‌تری داشته باشم و به این ترتیب ماهی دو بار محفل ادبی کودک و نوجوان در این کتابخانه برگزار می‌شود.

وی با اشاره به اینکه این مسئولیت برای من فرصتی ایجاد کرد تا با حضور در کتابخانه‌ها و اطلاع رسانی برای کارگاه‌های شعر و داستان، علاقه‌مندان را شناسایی کنم، گفت: بعد از این مرحله کارگاه‌های داستان خوانی هر دو هفته یک‌بار برگزار می‌شد و به تدریج به جمع علاقه‌مندان افزوده شد؛ البته این فعالیت محدود به یک کتابخانه نبوده و در سایر کتابخانه‌ها هم انجام شده و ادامه دارد.

جوهری اظهار کرد: هدف من از استمرار برگزاری جلسات این محفل، تشویق و ترغیب کودکان و نوجوانان به کتاب‌خوانی بوده که خداراشکر به هدفم رسیدم؛ زیرا از وقتی که محفل را برگزار کردیم تعداد اعضای کتابخانه بیشتر شدند و این حرکت فرهنگی باعث شد آمار کتاب‌خوانی در این کتابخانه رشد چشمگیری داشته باشد.

وی با اشاره به اینکه هدف دیگر من این بود که مهارت اعضای محفل، در درست نویسی، انشا و داستان و خلاقیت در نگارش تقویت شود، ادامه داد: در اولین جلسه‌های محفل به دلیل اینکه بعضی خجالت می‌کشیدند و اعتماد به نفس کافی نداشتند مشارکت کم‌تر بود، اما با گذشت چند جلسه، داوطلبان معرفی کتاب بیشتر و بیشتر شد.

دبیر محفل ادبی کودک و نوجوانِ کتابخانه‌های استان قم اظهار کرد: گروه هدف ما خردسالان، کودکان و نوجوانان است که در دو زمان مجزا گروه‌بندی شدند و گاهی مادران نیز در کنار فرزندان، در محفل حضور دارند و باعلاقه و اشتیاق در کارگاه داستان‌نویسی شرکت می‌کنند.

وی با اشاره به اینکه تعداد مخاطبان در هر کتابخانه متغیر است، بیان کرد: حضور پررنگ اعضای محفل با اطلاع‌رسانی به همدیگر صورت می‌گیرد، گاهی پیش می‌آید که یک نوجوان همراه با ۵ تا ۶ همکلاسی‌اش به محفل می‌آید و از نزدیک با فعالیت‌ها آشنا می‌شود و در پی این آشنایی، عضو ثابت محفل باقی می‌ماند.

جوهری افزود: سعی کرده‌ام در هر جلسه از محفل با تهیه هدیه، کتاب و مجله به اعضا، ضمن خوشحال کردن اعضا آن را به فعالیت بیشتر هم تشویق کنم همچنین چون نویسنده‌ کودک و نوجوان هم هستم، آثار ادبی اعضای محفل مانند داستان، نثر و ... را با همکاری نشریه‌های کودک و نوجوان به چاپ می‌رسانیم و گاهی هم با یک موضوع مشخص از اعضا مصاحبه می‌کنم و این مصاحبه‌ها هم در مجله پوپک به چاپ می‌رسد و حتی پیش از تشکیل رسمی محفل و به خصوص در این دو سال، عکس، نوشته و نقاشی ده ها اعضای محفل در نشریات پوپک، سلام بچه‌ها، کیهان بچه‌ها و دوست خردسال چاپ شده است.

نویسنده و شاعر کودک و نوجوان ضمن تشکر از مسئولان‌ و دبیر تحریریه این نشریات، بیان کرد: این عزیزان در این زمینه، بسیار به من و اعضای محفل لطف داشتند و این فرصت ارزشمند را برای دیده شدن و موفقیت کودکان و نوجوانان فراهم کردند.

مطالعه راهی برای مبارزه با نآگاهی و فقر فرهنگی

وی با تأکید بر اینکه فقر فرهنگی محدود به یک منطقه‌ خاصی نمی‌شود، اضافه کرد: فقر فرهنگی در اثر ناآگاهی ایجاد می‌شود، چه‌بسا در یک منطقه برتر، چند کتابخانه وجود داشته باشد اما سرانه‌ مطالعه کمتر باشد، اما در منطقه‌ای دیگر، افراد بیشتری به کتاب خواندن علاقه‌مند باشند؛ اما با توجه به اینکه خانواده‌ها عامل مؤثری برای غنی شدن فرهنگ کودکان هستند، به همین خاطر لازم است خانواده‌ها فرزندان را تشویق به افزایش مطالعه، دانش و آگاهی کنند.

جوهری ادامه داد: اگر خانواده‌ها همکاری کنند باعث می‌شود که کودکان ونوجوانان  با میل، علاقه و اراده به کتابخانه رجوع کنند و هر بار که به کتابخانه می‌آیند ذوق و هیجان داشته باشند تا کتاب‌های جدید بخوانند و به  دوستانشان معرفی کنند.

وی ادامه داد: الحمدالله این همکاری برای شرکت در محفل ادبی، به تدریج از طرف خانواده‌ها صورت گرفته است و مادران و گاهی پدران با بچه‌ها در محفل همراهی می‌کنند و حتی در پایان جلسه از من و کتابداران محترم می‌خواهند که کتاب‌های داستانی، تربیتی، آموزشی، خانه‌داری و ... برایشان معرفی کنیم.

نویسنده و شاعر کودک و نوجوان در رابطه با برنامه‌هایی که در این محفل اجرا می‌شود، تصریح کرد: با شروع جلسه، اعضا، کتاب‌هایی که مطالعه کردند را معرفی می‌کنند، با اعلام موضوع، داستان می‌نویسند و در بخش بحث مهارت اخلاق اجتماعی نیز مهارت‌های درباره اعتماد به نفس، کنترل خشم، گفت‌وگو با دیگران، آداب کلامی و ...‌. آموزش داده می‌شود.

وی با اشاره به اینکه به اشتراک‌گذاری تجربیات کتاب‌خوانی هم از جمله برنامه‌های محفل است، گفت: در مناسبت‌های مختلف مثل اعیاد اسلامی و جشن‌هایی همچون شب یلدا، عید نوروز و ... حول محور همین مناسبت‌ها، مراسم ویژه داریم که با شعرخوانی و داستان، اجرای نمایش، بازی‌های گروهی و... همراه است.

جوهری افزود: امسال نیز هم‌زمان با روز ملی ادبیات کودک و نوجوان، در محفل ادبی کودک و نوجوان برنامه‌ی ویژه‌ای داشتیم و با همراهی اعضا، از زندگی‌نامه (آقای مهدی آذریزدی) گفتیم و با معرفی کتاب‌های ایشان و داستان‌خوانی این کتاب‌ها، یاد و خاطره این نویسنده فرهیخته را گرامی داشتیم‌ و با مشارکت اداره کل کتابخانه‌های استان قم و نیز دفتر تسهیلگری شهر قائم، از اعضای فعال، با اعطای تقدیرنامه و هدایا قدردانی کردیم.

وی با بیان اینکه از جمله نهادهای محلی که در تشکیل و ادامه فعالیت این محفل نقش بسزایی داشته‌اند، دفتر تسهیلگری است؛ افزود: از جمله فعالیت‌های دفتر تسهیلگری شهر قائم، تقویت فرهنگ مطالعه و کتاب‌خوانی در محله است که برای این هدف همکاری‌های خوبی با کتابخانه محله شهر قائم و نیز سایر نهاده‌ای فرهنگی محلی و فرامحلی داشته‌اند.

وی ادامه داد: به لطف خدا از زمانی که محفل ادبی در این کتابخانه، برگزار می‌شود آمار کتابخوان‌ها بیشتر شده تا جایی که اعضای کتابخانه ریحانه حائز رتبه‌ اول کتابخانه‌های استان شدند، همچنین در جشنواره رضوی تعداد قابل توجهی از برندگان، از اعضای کتابخانه‌ ریحانه بودند و حتی در بخش شرکت کنندگان خانوادگی هم این کتابخانه، برنده داشته است.

دبیر محفل ادبی کودک و نوجوانِ کتابخانه‌های استان قم ادامه داد: در این محافل اتفاقات خوب دیگری همه رخ داد برای مثال خانم عابدینی هم به عنوان بهترین کتابدار معرفی شدند و هم در جشنواره رضوی درخشیدند.

وی گفت: از سرپرست اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان قم آقای سجاد عمرانی، مدیریت سابق و جدید کتابخانه‌ی ریحانه، همکاران کتابدار و همه‌ دوستان و همکاران عزیز که خالصانه در کتابخانه‌ها خدمت می‌کنند تشکر کنم.