زردی من از تو

وضعیت زرد ورای معانی مختلفی که دارد واین اواخر یادآور رنگ‌بندی‌های کرونایی بوده است در ساختار و متن یک تفاوت عمده با سریال وضعیت سفید دارد و آن هم تکیه بر جوانان باانرژی برای داستان‌پردازی و تولید بوده است. وضعیت زرد در دو فصل تولید شده؛ فصل اول به کارگردانی مجید رستگار و تهیه‌کنندگی حامد بامروت‌نژاد و فصل دوم این سریال نیز به تهیه‌کنندگی مسعود ملکی و کارگردانی مجید رستگار روی آنتن رفته است. در ادامه در کنار نگاهی به این مجموعه گفت‌و‌گویی هم با عوامل آن داشتیم.

بازدهی حداکثری با حداقل‌ها
بازار سریال سازی در چند ماه اخیر بازار داغی بوده چون در کنار روال سریال‌سازی تلویزیون، پلتفرم‌های اینترنتی با صرف هزینه‌های هنگفت مشغول تولید سریال‌هایی بوده‌اند مملو از لاکچری‌بازی و به‌ظاهر اغواگر که اغلب در یک کلیدواژه خلاصه شده‌اند و آن هم تکرار مکررات است. در این شرایط، سازندگان سریال وضعیت زرد کاملا هوشمندانه سعی کرده‌اند خلا سریال‌های مبتنی بر معرفی چهره‌های جدید را پر کنند و با استفاده از گروهی جوان بااستعداد و خوش قریحه سریالی در گونه کمدی موقعیت را به شکل مفرح و طنازانه ساختند که هم رگه‌های کمدی دارد و هم نیشخندهای سیاسی-اجتماعی. در سریال وضعیت زرد هم بازیگران حرفه ای مثل مهران رجبی، امیر غفارمنش، سوسن پرور، علی سلیمانی و مریم سعادت هستند که مخاطبان، فراوان از آنها خاطره دارند و هم بازیگران تازه‌ای نظیر زین‌العابدین تقی‌پور، بهار داورزنی، حسام خلیل‌نژاد، آرش ماهان‌کیا و مهدی رضایی.سازندگان وضعیت زرد سعی نکرده‌اند با رنگ‌آمیزی‌های بی سر و ته به کار خود جلوه دهند بلکه سعی شده سریالی بسازند که در کنار دکورها و صحنه‌ها، آدم‌هایش نیز برای مردم ملموس و از جنس آنها باشند. سازندگان، داستان این سریال را مبتنی بر چند کاراکتر محوری کرده‌اند که هرکدام از شخصیت‌ها، داستان و رگه‌هایی مخصوص به خود دارند. مانور بر طراح سانتریفیوژی که از سازمان انرژی اتمی ‌اخراج شده و کنارش طرح موضوعاتی با درونمایه اجتماعی، اقتصادی و مجازی ازجمله محورهای داستانی سریال بوده است. 
در وضعیت زرد با وجود تکیه بر گونه سیتکام ولی برخی جاها به سمت کمدی‌های استندآپ پیش می‌رود و کمدی‌سازی با واژگان و همچنین کمدی‌سازی اجتماعی- سیاسی نیز جای‌جای سریال به چشم می‌خورد.  
سریال وضعیت زرد سریالی است که از نظر جنس شوخی نیاز به درجه بندی ندارد و تلاش عوامل سازنده آن بوده اثری بسازند که بتواند نظر همه مخاطبان در سنین مختلف را جذب کند‌. البته یک مخاطب کودک یا نوجوان شاید متلک‌های سیاسی سریال را متوجه نشود ولی لااقل با خیال راحت می‌تواند کنار والدین نشسته، سریال را ببیند و والدین هم نگران بدآموزی نباشند.
در این فصل سعی شده به موضوعات واقعی و ملموس و فضایی که عامه مردم در آن درگیرند، پرداخته شود به همین منظور به موضوعات دیگری از جمله فرار مغزها، مهاجرت، تور پزشکی و مهاجرت پزشکی به ایران و خیلی از موضوعات دیگر پرداخته‌ شده. بنای سازندگان از ابتدا یک فصل نبود و لااقل در سه چهار فصل طراحی برای تولید داشتندقاعدتا درباره‌ ساخت فصل سوم نیز بازخورد مخاطبان مهم است و باید دید سریال کشش فصل سوم را از منظر جلب مخاطب دارد یا خیر.

موجز، طنزپردازی کنیم 
مهران رجبی از جمله بازیگران توانا و در عین حال فعال تلویزیون است. این بازیگر نمکی ذاتی دارد که صحبت‌های روزمره او را هم بامزه می‌کند. در سریال وضعیت زرد نیز با حضورش به سریال مزه خاص خود را داده‌ است.
مهران رجبی درباره اهمیت تولید سریال‌های طنز گفت: به هر حال سریال طنز برای همه زمان‌ها نیاز است و باید برای این کار حتما از افراد کارکشته و کاربلد استفاده کرد تا از بودجه‌ها استفاده بهینه شود. این‌که بخواهیم سریال طنز خوب بسازیم به متن خوب نیاز است  و این که بدانیم از بازیگر چه انتظاری داریم.
مهران رجبی ادامه داد: کسانی که ذائقه مخاطب را خوب ‌می‌شناسند و در قالبی جذاب و موجز و طنز حرف‌های مهم را به مخاطبان منتقل می‌کنند، خیلی می‌توانند در تلویزیون موفق باشند؛ چون مخاطب تلویزیون خیلی باهوش است و اگر بفهمد دارد کار تکراری و بی حاصل ‌می‌بیند، سریع شبکه را عوض می‌کند.
این بازیگر افزود: وضعیت زرد از سریال‌هایی است که با گروهی جوان تولید شد ولی از نظر هدفمندی در جای درست ایستاد؛ یعنی عوامل می‌دانستند چه می‌خواهند و هدفشان از کار طنز چیست. آنها دقیقا به دنبال نوعی کمدی موقعیت بودند که رگه‌های سیاسی خود را داشته باشد. همین آگاهی از هدف کمک کرد گروه تولید و بازیگران بتوانند با خیال راحت کار خود را انجام دهند.

تلاش کردم تکراری نباشم 
آرش ماهان‌‌کیا  این شب‌ها با «وضعیت زرد» هر شب از شبکه دو مهمان قاب کوچک است. او در این سریال در نقشی با نام اصلی خودش حضور دارد و نقش  جوانی را بازی می‌کند که سودای بازیگری در سر دارد. 
ماهان‌‌کیا درباره این که چطور وارد عرصه تلویزیون شده است، گفت: من قبل از وضعیت زرد فیلم کوتاه زیاد کار کرده بودم و یک تجربه کوتاه کمدی موقعیت هم برای شبکه سه داشتم. تهیه‌کننده و کارگردان وضعیت زرد این کمدی کوتاه را دیده بودند و از طریق فرشید کلباسی دستیار و برنامه‌ریز سریال با من تماس گرفتند و نهایتا قرار شد نقش آرش را به من بدهند. 
او درباره این که چطور با فضای سرشار از طنز وضعیت زرد ارتباط گرفته است، ادامه داد: برای حضور در سریال و بازی در این نقش، سریال‌های کمدی موفق داخلی و خارجی را تماشا و از بازی بازیگران الگوبرداری کردم. تلاش کردم با توجه به آنچه خودم در مورد شخصیت آرش می‌دانستم نکته جدیدی پیدا کنم که تکرار بازی‌های گذشته نبوده و بازی کیفیت مطلوبی هم داشته باشد تا تماشاگران آرش را پس نزنند و شوخی‌هایی که انجام می‌دهد به سمت لودگی نرود. 
بازیگر سریال وضعیت زرد در پاسخ به این سؤال که بداهه‌گویی چه میزان در نقشش جای داشته است، تصریح کرد: من کارم را از سال ۸۸ با تئاتر خیابانی شروع کردم و عضو انجمن نمایشگران تئاتر خیابانی شدم. بچه‌های تئاتر خیابانی به واسطه ارتباط نزدیک با مردم، مجبورند بداهه‌گویی قوی داشته باشند. چون ممکن است خط داستانی تئاتر طی اتفاقی از دست برود و این بازیگر تئاتر خیابانی است که باید با بداهه‌پردازی تئاتر را به خط اصلی خود برگرداند در حالی که باید همزمان ارتباط با مردم را هم حفظ ‌کند. به همین دلیل بعد از مدتی این بازیگران بداهه‌پردازان قوی می‌شوند که من هم از این موضوع استثنا نبودم. در وضعیت زرد کارگردان و نویسنده چارچوبی را برای ما مشخص کرده بودند که می‌توانستیم در قالب آن بداهه‌گویی داشته باشیم که از خط اصلی داستان دور نشویم و هم شوخی‌های بامزه‌ای به سریال اضافه کنیم.  همبازی‌هایم احسان خلیل‌نژاد، مهدی رضایی و زین‌العابدین تقی‌پور هم بداهه‌گوهای قوی هستند. او درباره این که چطور نام خودش روی شخصیت سریال هم هست، اضافه کرد: نام این شخصیت از ابتدا آرش حسینی بوده اما در فصل اول در یکی از فلش‌بک‌ها معلم در حال خواندن نام اوست که در لحظه  این نام را فراموش می‌کند و می‌گوید آرش ماهان‌کیا. به خاطر همین برای حفظ راکورد سریال مجبور شدیم تا آخر از نام خودم استفاده کنیم. 
ماهان‌کیا در واکنش به این سؤال که آیا نگران بازخوردها هستید یا نه بیان داشت: اصلا نگران نبودیم. قبل از شروع فصل یک، تقریبا یک تا دو ماه تمرین کرده بودیم تا در حال و هوای داستان قرار بگیریم، شخصیت‌ها را پیدا کنیم و بتوانیم در قالب فیلمنامه بداهه‌پردازی داشته باشیم. بازیگردان هم داشتیم که تمرکزش روی همین نکته بود تا شوخی‌ها لوس نشود و بازی‌ها اغراق‌شده به نظر نیاید. ضمن این که ما خودمان بزرگ‌ترین منتقد خودمان بودیم. زمانی که فیلمنامه آماده شده بود و دور هم آن را مطالعه می‌کردیم تندترین انتقادها را به یکدیگر وارد می‌کردیم. به همین دلیل نتیجه‌ای که در منظر تماشاگران ارائه شده، اتفاق خوبی است. 

تاثیرات طنز بر حال و هوای مردم 
مسعود ملکی تهیه‌کننده سریال وضعیت زرد با تکیه بر اهمیت سرگرم‌سازی مخاطب در دوران غلبه مشکلات اقتصادی از نیاز مخاطب به محصولات سرگرم‌کننده و در عین حال شادی‌بخش گفت و این‌که وضعیت زرد تلاش کرده پاسخگوی نیاز تفریحی مردم باشد.
ملکی بیان کرد: دیدن سریال‌های طنز و کمدی تاثیرات زیادی در شادی مردم دارد و بسیار موثر است در کاهش فشارهای روانی مرد‌می‌که ده‌ها مشکل اقتصادی دارند ولی باز عاشق زندگی هستند و دلشان می‌خواهد تا فرصتی پیدا می‌شود شادی کنند. این وظیفه برنامه سازان تلویزیون است که سعی کنند کارهای طنزی بسازند که هم مردم را شاد و هم مشکلات اقتصادی آنها را مبنای درام‌پردازی کند.
تهیه‌کننده وضعیت زرد گفت:  هر اثر تلویزیونی که با منطق و دارای حکمت و اندیشه باشد، ‌می‌تواند تاثیرات زیادی روی تزریق حال خوب به جامعه داشته باشد و حکمت یعنی آن که در کنار سرگرم‌کنندگی از پیام‌دهی هم غافل نباشیم. البته این پیام‌دهی فقط ناظر به عامه مردم نیست و باید طوری پیام داد که مدیران و مسئولانی که در رأس کار هستند و بسیاری از مشکلات، ریشه در عملکرد آنهاست نیز به خود بیایند و به سمت اصلاح امور بروند.
این تهیه‌کننده با تاکید بر اهمیت طنز در تولید سریال‌های تلویزیونی افزود: طنز ساختن کار دشواری است و اگر توانایی و خرد پشت آن نباشد، باعث آسیب‌هایی می‌شود. خرد هم ناشی از سال‌ها کار مطالعاتی و پژوهش است و یکباره نمی‌توان خردمند شد و اگر نویسندگان ما این خردورزی را در کار خود نداشته باشند، معلوم است نخواهندتوانست متون جذابی برای سریال‌ها بنویسند.
تهیه‌کننده وضعیت زرد در تشریح ویژگی‌های طنز خوب گفت:  طنز خوب آن است که بتواند در مردم هوشیاری ایجاد کند. طنز خوب باید آگاهی‌بخشی داشته و در ضمن امیدواری واهی در مخاطب ایجاد نکند. واقع‌بینی نشاط آور بهترین روش برای ساخت یک کار طنز است یعنی هم مخاطب را سر ذوق بیاوریم و هم به او نسبت به اتفاقات دیدی باز دهیم.
ملکی تاکید کرد: ما در ساخت سریال وضعیت زرد با تلفیق بازیگران جوان و با تجربه‌ای مثل مهران رجبی تلاش کردیم مضامین مختلف اجتماعی مثل بحث خانواده و اشتغال و سایر موارد را درست به مخاطبان منتقل کنیم. این‌که بشود این روند را ادامه داد و باز هم سریال‌های این چنینی ساخت، متاثر از واکنش مردم است؛ یعنی اگر مردم بخواهند باید چنین سریال‌هایی ساخت و البته در تولید گرفتار بریز و بپاش‌های بی‌حاصل نشد و صرفا در جهتی حرکت کرد که با هزینه‌های متعادل، کیفیت مطلوب حاصل شود‌.

در وضعیت زرد ادا درنیاوردیم
حسام خلیل‌نژاد، بازیگر نقش رضا فروزان در سریال وضعیت زرد پیش از این مجموعه، کار در دنیای هنر را روی صحنه و با چند نمایش شروع کرد. او در گفت‌و‌گویی که داشتیم در پاسخ به این‌که چطور به فضای طنز موقعیتی که سریال دارد، نزدیک شده و با آن ارتباط برقرار کرده بیان کرد: من در تئاتر تجربه کار طنز را داشتم و ذهنم با این حوزه آشنا بود. از سوی دیگر دغدغه خودم هم کار طنز بود و همه اینها دست به دست هم دادند تا همسو با متن و گاهی جلوتر از متن، موقعیت‌هایی را خلق کنیم. 
او درباره بداهه‌گوهایی که در کار به چشم می‌آید هم گفت: از آنجا که از این فضا دور نبودم، نویسنده و کارگردان هم دست من را در این زمینه بازگذاشته بودند، حتی یک‌بار برای یکی از سکانس‌ها آقای رستگار، نویسنده کار بعد از توضیح آن بخش نوشته بود «این قسمت را حسام خودش می‌داند.» این نشان از اعتماد نویسنده و کارگردان به من داشت؛ چرا که می‌دانستند مطابق با متن و فضا می‌توانم دیالوگ مرتبطی را بیان کنم. در کنار اینها شخصیت خود من بداهه‌گوست. سعی کردم این ویژگی را در کارم هم لحاظ کنم. در ادامه صحبت از شباهت او با امیرحسین رستمی ‌شد؛ اتفاقی که آن را در چهره و لحن این بازیگر می‌توانید حس کنید. خلیل‌نژاد در پاسخ به این‌که چقدر از این جریان بهره گرفته، عنوان کرد: من با امیرحسین رستمی‌خیلی رفیق هستم و در سریال‌های «پادری» و «صفر و بیست‌و‌یک» هم با هم همکاری داشتیم و خیلی‌ها گفتند از نظر چهره این شباهت را داریم اما از نظر بازی واقعیت این است که نمی‌توانم بگویم تأثیر گرفته‌ام یا نه ولی مطمئنأ تمام آنچه از خروجی کارهای احسان خلیل‌نژاد می‌بینید، زاییده ذهن خودم است، جریانی از آموخته‌ها، تجربه و نگاه‌کردن به آدم‌های اطرافم به دست آمده. حال ممکن است در بعضی موارد شباهت‌هایی هم وجود داشته‌باشد اما این‌که بگویم خودم به دنبال شکل دادن این شباهت در بخش خاصی بوده‌باشم، خیر این‌طور نبوده‌است. 
جنس طنز وضعیت زرد و جای خالی آن در بین سریال‌ها هم از موضوعاتی بود که این بازیگر درباره‌اش گفت: من نمی‌گویم که خیلی جای این فضا خالی بود یا نه اما نیاز به طنز واقعا احساس می‌شد. اتفاقی که ما سعی کردیم در این سریال رقم بزنیم، این بود که موضوعاتی را بدون شعارزدگی بررسی کنیم و از آنها بگوییم. در واقع خودمان را جای مردم عام می‌گذاشتیم و می‌گفتیم آدم‌ها در این موقعیت ممکن است چه واکنشی داشته باشند برای همین از شعار دور شدیم. به همین دلیل احساس می‌کنم مردم واقعا باور می‌کنند که این کار از جنس خودشان است یعنی حداقل ادا در نیاوردیم. 
جابه‌جا شدن مرز شوخی‌ها و به خطرافتادن آن از جنبه لوث و کلیشه‌ای‌شدن هم موضوعی بود که خلیل‌نژاد در خصوص آن افزود: ممکن است گاهی کم‌و‌کاستی‌هایی در کار به چشم بیاید به خصوص وقتی یک سریال از 13قسمت به 30 قسمت ارتقا پیدا می‌کند. با همه اینها همین که طبق بازخوردها نسبت به سری اول از نظر کیفی رشد داشتیم، اتفاق خوبی است. با همه اینها نقدهایی به کار ما هست و اصلا نمی‌شود که چنین چیزی نباشد اما میزان همین نقدها هم نسبت به فصل اول کم شده است. صادقانه حداقل برای من بازخوردها خیلی خوب بوده. ما سعی کردیم به دور از شوخی‌های مرسوم قصه را پیش برده و کار آبرومندی را روی آنتن ببریم. همچنین زمان پخش وضعیت2 و تغییراتی که در بخش‌های مختلف رخ داد باعث شد تا این سری بیشتر دیده شود. 
بازیگر وضعیت زرد در پایان خاطرنشان کرد: نکته بسیار حائز اهمیت در وضعیت زرد این که کارگردان و تهیه‌کننده این سریال می‌توانستند از بازیگران چهره و معروف استفاده کنند اما ترجیح دادند بازیگرانی را روی صحنه ببرند که توانمند هستند و تحصیلات دارند اما دیده نشده‌اند. این اتفاق بسیار بزرگی است که نه‌تنها روی صحنه بلکه پشت‌صحنه هم رخ داد. بسیاری از بازیگران تئاتر به دنبال فرصتی برای دیده‌شدن هستند و برای علاقه خود هزینه می‌کنند اما کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند. امیدوارم وضعیت زرد دری را باز کند تا تهیه‌کنندگان آسان‌تر و زودتر به بازیگران جوان اعتماد و کارگردان‌ها عرصه را برای حضور این بازیگران فراهم کنند.

منبع: ضمیمه قاب‌کوچک روزنامه جام‌جم