دانش‌آموزان مدارس دولتی همچنان زیر پای غول کنکور

به گزارش جام جم آنلاین؛ مدارس دولتی البته چند دسته‌اند که منظورمان، مدارس دولتی عادی‌اند همان‌هایی که نه مدرسه تیزهوشانند، نه فرزانگان، نه نمونه دولتی، نه شاهد و نه حتی هیات امنایی. در کنکور ۱۴۰۱، میان جداولی که اسامی۱۰نفر برتر هر گروه آزمایشی را به مردم معرفی می‌کند، غلبه با مدارس تیزهوشان است، همان مدارسی که دانش‌آموزان را دستچین می‌کنند، به قرنطینه‌ای به نام «مدرسه خاص» می‌برند و بچه‌ها را از نظر علمی مثل یک گیاه گلخانه‌ای پرورش می‌دهند. در این میان بخش بزرگی از مدارس غیرانتفاعی هم حرف چندانی برای گفتن ندارند و زیست آن‌ها با هراس‌افکنی علیه مدارس دولتی است که ادامه داشته است. مدارس دولتی در حالی سهم شان از رتبه‌های برتر کنکور سال به سال آب می‌رود که رهبر معظم انقلاب همواره بر لزوم تقویت کیفیت مدارس دولتی تاکید داشته و فرموده‌اند «باید سطح و کیفیت مدارس دولتی از لحاظ آموزشی و تربیتی به گونه‌ای شود که دانش‌آموزان احساس نکنند با تحصیل در این مدارس امکان قبولی آن‌ها در کنکور کمتر است.»

نتایج کنکور دارد با ما حرف می‌زند و دارد ماحصل آنچه را در بیش از ۱۰۰هزار مدرسه کشور روی می‌دهد به نمایش می‌گذارد؛ نمایشی از یک نظام آموزشی پرمسأله و دارای چالش در عدالت آموزشی و تربیت گلخانه‌ای عده‌ای معدود.

البته از دهه۹۰ با چالش شکاف آموزشی مواجه بوده‌ایم، ولی سال به سال که می‌گذرد، نمایش شکاف میان مدارس در کنکور بیشتر خودنمایی می‌کند. از نیمه دوم این دهه نیز اوضاع چنان توی ذوق زد که رسانه‌ها نتوانستند ساکت بمانند و در مورد عزلت‌نشینی مدارس دولتی عادی در کنکور فراوان حرف زدند و نقد نوشتند، اما این چرخه معیوب گویی همچنان ادامه دارد و درکنکور ۱۴۰۱ از میان۳۰رتبه برتر در سه گروه آزمایشی ریاضی، تجربی و انسانی، ۲۲نفر از مدارس استعداد‌های درخشان، هفت نفر از غیرانتفاعی‌ها و یک نفر از مدرسه نمونه دولتی برخاسته‌اند. این آمار‌ها نشان می‌دهد کنکور در کشور ما فقط رقابت میدان دانش‌آموزان ضعیف و قوی نیست بلکه صحنه نبرد مدرسه با مدرسه نیز هست و در این رقابت، مدارس دولتی عادی اغلب اوقات مغلوب می‌شوند.

گرچه ۴۰نفری که در پنج گروه آزمایشی، هر سال به‌عنوان نفرات برتر کنکور انتخاب می‌شوند لزوما نمی‌توانند دستمایه قضاوت صددرصدی در مورد نظام آموزشی باشند، ولی به هر حال همین که در میان این ۴۰ نفر یا هیچ‌کس از مدارس دولتی نیامده یا اگر آمده انگشت شمار است، خود پیامی واضح دارد.

این نیز که سال به سال بر غربت مدارس دولتی در کنکور افزوده می‌شود هم حامل پیغامی است که سال‌هاست کارشناسان درباره‌اش حرف می‌زنند و اهل رسانه نیز می‌نویسند، ولی آب از آب تکان نمی‌خورد. می‌گوییم سال به سال کفه ترازو در کنکور بیشتر به نفع مدارس سمپاد (تیزهوشان) و غیردولتی (غیرانتفاعی) سنگین می‌شود، زیرا تحلیل آمار سال‌های گذشته بسیار آسان است.

به عنوان مثال در سال ۱۴۰۰ در کنکور رشته ریاضی هشت نفر برتر سمپادی و دو نفر دیگر درس خوانده مدارس غیردولتی بودند که این اتفاق در مورد گروه آزمایشی تجربی نیز عینا تکرار شد. سال گذشته در کنکور انسانی نیز چهار نفر برتر سمپادی، سه نفر از مدارس غیردولتی و دو نفر نیز از مدارس نمونه دولتی بودند. می‌گوییم سال به سال دریغ از پارسال، چون در کنکور سال ۹۹ لااقل چشم‌مان به جمال دانش‌آموزانی از مدارس دولتی عادی روشن شده بود، چراکه در رشته علوم انسانی و علوم ریاضی دو برگزیده تک رقمی متعلق به این مدارس بودند، اما امسال این آمار به صفر رسیده است.

طرفه این که وزیر آموزش و پرورش نیز به این نقص اذعان دارد به طوری که حدود یک ماه قبل در یک برنامه تلویزیونی اعلام کرد دانش‌آموزان مدارس استعداد‌های درخشان یا نمونه دولتی اغلب در دانشگاه‌های خوب برگزیده می‌شوند در حالی که از مدارس دولتی که نیروی انسانی کافی و مناسب ندارند، ورود به دانشگاه‌های خوب اتفاق نمی‌افتد. حاصل این که به گفته یوسف نوری، ۸۰ درصد رتبه‌های برتر در همه گروه‌های آموزشی به مدارس خاص دولتی یعنی تیزهوشان و نمونه دولتی اختصاص می‌یابد و دست دولتی‌های عادی خالی می‌ماند.

مدارس سمپاد یا تیزهوشان در زمره مدارس دولتی طبقه‌بندی می‌شوند، ولی در اصل چنان مدارس خاصی هستند که بهتر است دولتی قلمداد نشوند، چراکه امکانات در اختیار دانش‌آموزان، حمایت خانواده‌ها، شهریه‌های قابل ملاحظه آن‌ها و مهم‌تر، پول‌هایی که در طول سال تحصیلی برای هر دانش‌آموز خرج می‌شود، قصه این مدارس را از دولتی‌های عادی کاملا جدا می‌کند.

محمدرضا نیک نژاد، کارشناس مسائل آموزش و پرورش نیز همین اعتقاد را دارد و به جام‌جم توضیح می‌دهد فرزندان خانواده‌هایی از طبقات ضعیف و متوسط درآمدی، کمتر شانس حضور در مدارس سمپاد را می‌یابند، زیرا هزینه‌های این مدارس بسیار بالاست و اگر متقاضیان ورود به این مدارس مهارت شرکت در آزمون‌های ورودی آن را نداشته باشند (که این مهارت عمدتا با حضور در کلاس‌های مختلف به دست می‌آید) راه به مدارس تیزهوشان نخواهند برد.

اما اگر فقط با پول خرج کردن می‌توان به رتبه‌های برتر کنکور دست یافت، چرا سهم مدارس غیرانتفاعی از رتبه‌های یک تا ۱۰، در سال‌های اخیر چندان زیاد نبوده و امسال فقط به هفت نفر محدود شده است؟
پاسخ این سؤال را نیک نژاد با دسته‌بندی مدارس غیردولتی می‌دهد. او به ما توضیح می‌دهد بخش کوچکی از این مدارس که باعنوان مدارس برند شناخته می‌شوند با دریافت شهریه‌های کلان و خرج تراشی ده‌ها میلیون تومانی برای هر خانواده در سال، امکانات ویژه‌ای را در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌دهند که موجب می‌شود بخشی از آن‌ها جزو رتبه‌های تک رقمی، بخش بیشتری جزو رتبه‌های زیر۱۰۰ و بخش بزرگ‌تری حتما موفق به کسب رتبه‌های کمتر از ۱۰۰۰ شوند. درعوض بخش عمده مدارس غیردولتی که پول هم کم نمی‌گیرند فقط به علت هراس‌افکنی علیه مدارس دولتی سرپا مانده‌اند به این معنی که عده‌ای القا کرده‌اند درس خواندن در مدارس دولتی با موفق نشدن در تحصیل و کنکور رابطه حتمی دارد. این درحالی است که این گروه از غیردولتی‌ها در رساندن دانش‌آموزان به رتبه‌ها و دانشگاه‌های برتر نقش قابل عرضی ندارند. با این حال، اما او همه اتفاقاتی را که در کنکور به مغلوب شدن مدارس دولتی عادی منجر می‌شود، محصول پولی و طبقاتی شدن آموزش در کشور می‌داند. وی به گزارشی از شورای عالی انقلاب فرهنگی با این مضمون نیز اشاره می‌کند که بیش از ۵۰درصد قبول شده‌های کنکور که به دانشگاه‌های مطرح راه می‌یابند، متعلق به دهک‌های ۹و۱۰ درآمدی هستند که حقیقتا جای تامل دارد.

تقویت مدارس دولتی، مطالبه رهبر انقلاب

لزوم کیفیت بخشی به مدارس دولتی و برقراری عدالت آموزشی در کشور البته تنها یک مطالبه رسانه‌ای یا کارشناسانه نیست بلکه دو سال قبل نیز رهبر انقلاب در ارتباط تصویری با وزیر، معاونان، مدیران و روسای وزارت آموزش‌و‌پرورش در سی‌وچهارمین اجلاس آموزش‌و‌پرورش بر این موضوع تاکید کردند. ایشان که در بحبوحه روز‌های کرونایی صحبت می‌کردند، توضیح دادند: «این روز‌ها که مسأله آموزش مجازی مطرح است عدالت آموزشی از همیشه حساس‌تر است»، ضمن این‌که به‌صراحت این جملات را بیان داشتند: «باید سطح و کیفیت مدارس دولتی از لحاظ آموزشی و تربیتی به‌گونه‌ای شود که دانش‌آموزان احساس نکنند با تحصیل در این مدارس امکان قبولی آن‌ها در کنکور کمتر است و خانواده‌ها نیز تصور کنند فرزندانشان را به یک جای بی‌پناه می‌فرستند.» اکنون مسئولان نظام آموزشی کشور باید توضیح دهند که تا چه حد در راستای منویات رهبری و مطالبه عمومی حرکت کرده‌اند.

منبع: روزنامه جام جم