روندپیری لاک‌پشت‌ها، کلید عمرطولانی انسان

این محققان امیدوارند با شناخت سازوکار بدن این حیوانات به دانشی دست یابند که در نتیجه بتوانند بیماری‌های مرتبط با پیری انسان را درمان کنند.

حیواناتی با عمر طولانی

محققان در این بررسی به شواهدی دست یافتند که نشان می‌دهد لاک‌پشت‌ها، تمساح‌ها و سمندر‌ها همگی روند گذر عمر بسیار کندی دارند و طول عمرشان بسیار بیشتر از چیزی است که از حیواناتی با چنین جثه‌ای انتظار می‌رود. مثلا سرعت مسن شدن لاک‌پشت‌ها چنان کند است که محققان را به این نتیجه رسانده، این حیوانات «مسن شدن ناچیزی» را تجربه می‌کنند. در واقع لاک‌پشت‌ها هرقدر هم رشد کنند، بدن‌شان در مسیر پیری قرار نمی‌گیرد. البته این شرایط به این معنا نیست که لاک‌پشت‌ها جاودانه‌اند، بلکه باید گفت مرگ آن‌ها ناشی از پیری نیست؛ روندی که معمولا در انسان رخ می‌دهد. احتمال مرگ ما انسان‌ها با پیر شدن افزایش می‌یابد.

بنابه گفته پروفسور دیوید میلر، یکی از محققان این بررسی جدید «مسن شدن ناچیز»، به این معنی است که اگر احتمال مرگ حیوانی در ۱۰سالگی آن، یک درصد باشد، احتمال مردن آن حیوان در ۱۰۰‌سالگی‌اش باز هم یک‌درصد است، اما در شرایط انسانی، بنابر بررسی‌ها مثلا اگر خطر مرگ زنان آمریکایی در ۱۰سالگی‌شان یک در ۲۵۰۰ باشد، مرگ آن‌ها در ۸۰ سالگی‌شان یک در ۲۴ است.

محققان در بررسی خزندگان و دوزیستان دریافتند آن دسته از حیواناتی که در بدن خود به محافظ‌های شیمیایی یا فیزیکی مثل پوسته سخت، ستون فقرات محکم یا نیش‌های زهرآگین مجهز هستند در مقایسه با حیوانات دیگر که از این امکانات جسمی بی‌بهره‌اند به کندی پیر می‌شوند و عمری طولانی‌تر دارند. از آنجا که این ویژگی‌های جسمی در عقب انداختن احتمال مرگ این حیوانات موثر بوده‌اند به احتمال زیاد در چگونگی تکامل آن‌ها هم دخالت داشته‌اند.

بنابه گفته میلر، مجهز بودن به ابزار‌های محافظتی، جثه بزرگ‌تر و دوره طولانی بلوغ از ویژگی‌های تمام گونه‌هایی هستند که دیرتر پیر می‌شوند. در واقع انتخاب طبیعی و تکامل این حیوانات موجب ایجاد سازگاری‌های فیزیولوژی در آن‌ها شده است به‌طوری که سرعت پیر شدن‌شان را محدود می‌کند. البته گرچه این ویژگی‌های جسمی، این حیوانات را از گزند شکارچی‌ها محفوظ نگه می‌دارد، آن‌ها نمی‌توانند از این حیوانات در برابر تهدید‌هایی مانند تغییرات آب‌وهوا یا نابودی زیستگاه‌های‌شان مراقبت کنند. شرایط فیزیولوژی این حیوانات به آن‌ها کمک می‌کند تا از پس مشکلات زیست‌محیطی برآیند و بر آن‌ها غلبه کنند. مثلا برخی از این حیوانات، مانند نوعی مار به نام گارتر (بندجورابی) وقتی با شرایط سخت زندگی مواجه می‌شوند، می‌توانند از سرعت رشد خود بکاهند. این نوع مار، وقتی با کمبود غذا مواجه می‌شود از سرعت رشد خود می‌کاهد تا بتواند در برابر گرسنگی دوام بیاورد.

درک تکامل و ویژگی‌های محافظتی این حیوانات به ما کمک می‌کند فرآیند پیری انسان را بهتر بشناسیم و بتوانیم دارو و درمان‌های مؤثری برای بیماری‌هایی بیابیم که با پیری مرتبط هستند. بنابه گفته میلر، می‌توان با بررسی آن دسته از فرآیند‌های فیزیولوژیکی و ژنتیکی که موجب پیری موجودات می‌شود به سازوکار کند کردن روند پیری انسان و درمان بیماری‌های دوران کهنسالی او دست یابیم.

روزنامه جام جم