جدال سیاسی ناتمام در قلب آمازون

در چنین شرایطی کاخ سفید به صورت پنهانی حمایت از رئیس‌جمهور کنونی برزیل را نسبت به حضور داسیلوا در قدرت ترجیح داده است.

نتایج شمارش آرای انتخابات ریاست‌جمهوری برزیل حکایت از آن دارد که برای شناختن رئیس‌جمهور بعدی این کشور باید تا چهار هفته دیگر و برگزاری دور دوم صبر‌کرد. رقابت شانه‌به‌شانه لولا دا سیلوا و ژائیر بولسونارو در انتخابات ۲اکتبر بدون این که هیچ‌یک از طرفین حائز ۵۰درصد آرا شوند پایان یافت. به این ترتیب رای‌دهندگان بار دیگر در ۳۰اکتبر به پای صندوق‌های رای فراخوانده می‌شوند تا در نهایت میان لولا داسیلو، رئیس‌جمهور چپگرای پیشین کشورشان و ژائیر‌بولسونارو، رئیس‌جمهور راستگرای فعلی یکی را انتخاب کنند.

بعد از شمارش ۹۹.۹درصد آرا، لولا داسیلو ۴۸.۴ درصد آرا را کسب کرده و این درحالی است که ژائیر بولسونارو حائز ۴۳.۲درصد شده است. ۹نامزد دیگر نیز برای این انتخابات رقابت می‌کردند و در نهایت به نفع یکی از این دو نامزد اصلی کنار کشیدند. نظرسنجی‌های پیش از انتخابات، برای لولا دا سیلوا شانس بیشتری قائل بودند و برخی حتی پیروزی او را در همان دور اول محتمل دانسته بودند. رقابت تنگاتنگ او با بولسونارو از این منظر، بسیاری را «شگفت‌زده» کرده است. براساس گزارش یورونیوز، لولا دا سیلوا که کشیده شدن انتخابات به دور دوم را به این ترتیب باید یک «نتیجه منفی» برای او محسوب کرد، در واکنش به این موضوع با وام‌گیری از یک اصطلاح رایج فوتبالی خطاب به هوادارانش گفت: «می‌توانم به شما اطمینان دهم که پیروزی از آن ماست و رقابت فقط به وقت‌اضافی کشیده شده است.»

ژائیر بولسونارو نیز که بر خلاف پیش‌بینی‌های قبلی آرای به‌مراتب بیشتری کسب کرده (۸درصد بیشتر از نظرسنجی آخر)، با ابراز خوش‌بینی نسبت به «نیمه‌دوم» باقیمانده این انتخابات، خطاب به هوادارانش گفت که ما بر «دروغ» پیروز شدیم. تعیین رئیس‌جمهور آینده برزیل در حالی چهار هفته به عقب افتاده که کشور‌های بسیاری تحولات سیاسی چهارمین اقتصاد بزرگ دنیا را از نزدیک دنبال می‌کنند. در برزیل، پهناورترین کشور حوزه آمریکای لاتین، بیش از ۳۰میلیون نفر زیر خط فقر زندگی می‌کنند.

با وجود نتایج دور اول انتخابات، کماکان تحلیلگران امکان پیروزی داسیلوا را نسبت به بولسونارو محتمل‌تر می‌دانند. همین مساله بایدن و کاخ سفید را نگران کرده است. چندی پیش در انتخابات ریاست‌جمهوری پرو، «پدرو کاستیلو» نامزد حزب سوسیالیست که از مخالفان مداخله‌گرایی و سیاست‌های امپریالیستی واشنگتن به شمار می‌آید، به عنوان رئیس‌جمهور انتخاب شد. کاستیلو که در یک روستا معلم بود، ۵۱سال دارد و در یک خانواده کشاورز متولد شده است. او که سال۲۰۱۷ اعتصابات معلمان را رهبری کرده بود، به عنوان کاندیدای حزب چپ‌گرا و مارکسیست - لنینیست «پروی آزاد» در انتخابات شرکت کرد. بدون شک پیروزی داسیلوا و سوسیالیست‌ها در انتخابات برزیل نقش به‌سزایی در تکمیل حلقه مخالفان آمریکا در آمریکای مرکزی و جنوبی دارد. مقامات آمریکایی معتقدند تا زمانی که چپگرایان در هاوانا، کاراکاس، لاپاز و دیگر مراکز سیاسی آمریکای لاتین قدرت را در دست دارند، امکان استفاده از ظرفیت‌های ژئوپلیتیک آمریکای لاتین به سود منافع غرب وجود نخواهد داشت.

اقبال اکثریت نسبی شهروندان برزیلی نسبت به حزب سوسیالیست و داسیلوا، معنایی جز شکست سیاست‌های کلان واشنگتن و اتحادیه اروپا در آمریکای لاتین ندارد. مقامات آمریکایی و شرکای اروپایی واشنگتن تصور می‌کردند تحریم‌ها منجر به فروپاشی شبکه سوسیالیستی شکل‌گرفته در آمریکای لاتین خواهد شد. مرگ هوگو چاوز و فیدل کاسترو و کودتا در بولیوی علیه اوو مورالس، رئیس‌جمهور سابق این کشور در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ، امید جریان‌های غرب‌گرا در آمریکای جنوبی و مرکزی را درباره حلول روح غرب‌زدگی در کالبد اجتماعی- سیاسی آمریکای لاتین دوچندان کرد. به نظر می‌رسد این بار نیز محاسبات آمریکا و اتحادیه اروپایی در آمریکای لاتین شکست خورده است. اکنون دیگر نمی‌توان صرفا کشور‌های ونزوئلا، کوبا، نیکاراگوئه و بولیوی را کانون مبارزه با سیاست‌های غرب در این منطقه دانست. در هر حال، بر هیچ کس پوشیده نیست که مقامات آمریکایی شدیدا نگران انتخابات ریاست‌جمهوری برزیل هستند؛ انتخاباتی که می‌تواند حکم تیر خلاص را به میلیارد‌ها دلار سرمایه‌گذاری سیاسی و اجتماعی در آمریکای مرکزی و جنوبی داشته باشد؛ بنابراین مقامات آمریکایی طی روز‌های آتی نهایت تلاش خود را برای شکست جریان چپگرا و ضد آمریکایی در برزیل صورت خواهند داد. تحولات ضدآمریکایی اخیر در آمریکای لاتین در حالی رخ می‌دهد که استراتژیست‌هایی نظیر برژینسکی و کیسینجر همواره تاکید داشته‌اند که آمریکای لاتین حکم حیاط خلوت راهبردی واشنگتن را دارد و از این رو باید از شکاف بین نسل‌ها در این منطقه در مسیر حذف انگیزه «مقابله با مداخله‌گرایی غرب» استفاده کرد. این سیاست کلان اکنون به نقطه‌ای به‌نام شکست رسیده است.

روزنامه جام جم